นายประทีป ภักดีรอด ผู้อำนวยการสำนักสำรวจวิศวกรรมและธรณีวิทยาเบื้องต้น กรมชลประทาน เปิดเผยว่า กรมคิดค้นพัฒนาเครื่องมือเพื่อจะนำมาใช้ในงานวิศวกรรมทางชลประทานมาต่อเนื่อง โดยยึดหลักปฏิบัติตามแนวทางพัฒนา RID No.1 กระทั่งผลงานนวัตกรรมเครื่องมือสำรวจชลประทานได้รับรางวัลหลากหลายจากหลายสถาบัน เช่น รางวัล The Best of Special Prize จากสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ รางวัล Research and Development จากสมาคมปัญญาประดิษฐ์ประเทศไทย

สำหรับวัตกรรมเครื่องมือสำรวจชลประทานดังกล่าว เป็นการพัฒนานวัตกรรมเครื่องมือสำรวจเพื่อปฏิบัติงาน 4 ด้าน ได้แก่ 1.ทำแผนที่ทางอากาศ คือระบบสารสนเทศแบบบูรณาการที่ใช้กับอากาศยานไร้คนขับ ควบคุมวางแผนการบินเพื่อถ่ายภาพทางอากาศอัตโนมัติได้ภาพถ่ายทางอากาศระยะใกล้ที่ละเอียดสูง เก็บข้อมูลแบบดิจิทัลประมวลผลออกมาในรูปแบบแผนที่ 3 มิติ รายงานผลบนโทรศัพท์/เท็บเล็ตได้ทั้งระบบแอนดรอยด์ และ iOS 2.การทำแผนที่บนบกด้วยเครื่องระบุพิกัดด้วยสัญญาณดาวเทียม GNSS-RTK สามารถอ่านพิกัดได้แม่นยำ เข้าถึงภูมิประเทศที่สลับซับซ้อนและค่าคลาดเคลื่อนน้อย 3.การทำแผนที่ภูมิประเทศใต้น้ำด้วยการใช้เรือหยั่งความลึกของน้ำแบบหลายความถี่ (Multibeam) โดยใช้การสะท้อนทำให้ทราบความลึกในบริเวณที่สำรวจ และ 4.การเขียนแผนที่ทางวิศวกรรมที่ละเอียด ชัดเจน เริ่มต้นที่ขนาดมาตราส่วน 1:100 ขึ้นไป โดยนำข้อมูลที่ได้มาจากเครื่องมือทั้ง 3 ชนิดมาประมวลผลอัตโนมัติผ่านโปรแกรม Smart Survey

ผอ.สำนักสำรวจวิศวกรรมและธรณีวิทยาเบื้องต้น กล่าวต่อว่า ช่วงปี 2559 ถึงปัจจุบันนำนวัตกรรมชิ้นนี้ไปใช้ที่เขื่อนทับเสลา จ.อุทัยธานี เขื่อนกระเสียว จ.สุพรรณบุรี อ่างเก็บน้ำลำกง จ.เพชรบูรณ์ อ่างฯห้วยทรายขมิ้น อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จ.สกลนคร อ่างฯคลองหลวงรัชชโลทร จ.ชลบุรีรวมถึงการนำไปใช้ในงานขุดลอกคลองพระยาบันลือความยาวร่วม 40 กิโลเมตรและปี 2563 จะนำไปใช้อีก 7 โครงการ ได้แก่ อ่างฯนฤบดินทรจินดา อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จ.ปราจีนบุรี , อ่างฯบางพระ จ.ชลบุรี, อ่างฯหนองค้อ จ.ชลบุรี, อ่างฯ อำปีล จ.สุรินทร์, อ่างฯห้วยเสนง จ.สุรินทร์, อ่างฯห้วยจระเข้มาก จ.บุรีรัมย์ และ อ่างฯห้วยตลาด จ.บุรีรัมย์

ทั้งนี้ เพื่อให้ทราบว่าอ่างเก็บน้ำแต่ละแห่งต้องเพิ่มความจุ หรือปรับปรุงซ่อมแซมอย่างไร ก่อนนำข้อมูลภูมิประเทศส่งต่อสำนักก่อสร้างขนาดใหญ่หรือหน่วยงานอื่นในกรมชลประทานดำเนินการต่อยอด นำไปใช้ในโครงการปรับปรุงโค้งความจุอ่างเก็บน้ำ สำรวจพื้นผิวใต้น้ำในอ่างเก็บน้ำชลประทานขนาดใหญ่ที่ก่อสร้างมาหลายสิบปีที่เกิดการตกตะกอนและชะล้างของหน้าดินลงไปในอ่างเก็บน้ำ ทำให้ความจุของอ่างเก็บน้ำลดลง และไม่ทราบปริมาณน้ำแท้จริงที่มีอยู่ การสำรวจคำนวณใหม่ด้วยชุดนวัตกรรมฯ จะทำให้ทราบสภาพพื้นผิวของเขื่อนที่แท้จริง ได้ปริมาณน้ำเก็บกักที่แท้จริง ข้อมูลที่ได้จะนำไปบริหารจัดการน้ำได้ถูกต้อง แม่นยำ ลดการสูญเสียน้ำให้ได้มากที่สุด พร้อมวางแผนบริหารจัดการน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพยั่งยืน

“ตั้งแต่มีการใช้นวัตกรรมชุดนี้ กรมชลประทานลดค่าใช้จ่ายการสำรวจเพื่อทำแผนที่ได้ถึง 70% ทั้งยังได้ข้อมูลที่เร็วกว่าเดิมถึง 7 เท่า และละเอียดกว่าเดิมถึง 400 เท่า ทั้งนี้กรมฯยังจะคิดค้นคว้าพัฒนาเครื่องมือเพื่อการชลประทานต่อเนื่องเพื่อความยั่งยืนของงานชลประทในระยะยาว” ผอ.สำนักสำรวจวิศวกรรมและธรณีวิทยาเบื้องต้นกล่าวในตอนท้าย