กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้นำแนวคิดการจัดการขยะเหลือศูนย์ (Zero Waste) โดยใช้หลัก 3Rs คือ Reduce 
ลดปริมาณขยะ Reuse ใช้ซ้ำ และRecycle นำไปแปรรูปใหม่ มาส่งเสริมการดำเนินงาน โรงเรียนปลอดขยะอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ปี 2556 เพื่อสร้างการมีส่วนร่วมกับสถานศึกษา ในการจัดการขยะมูลฝอยแบบครบวงจร  

โดยเริ่มที่ต้นทาง และขยายผลสร้างความยั่งยืน ด้วยการจัดตั้งศูนย์เรียนรู้ต้นแบบ การจัดการขยะเหลือศูนย์ระดับโรงเรียนขึ้น จำนวน 12 แห่งซึ่งในปี 2563 นี้ จัดตั้งเพิ่มอีก ได้แก่ แห่งที่ 13 ศูนย์เรียนรู้โรงเรียนหัวตะพานวิทยาคม จังหวัดอำนาจเจริญ 

ซึ่งโรงเรียนหัวตะพานวิทยาคม จังหวัดอำนาจเจริญ ได้รับรางวัลถ้วยพระราชทาน สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้ากรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ประจำปี 2562 ประเภทโรงเรียนปลอดขยะ ระดับมัธยมศึกษา มีการกำหนดนโยบาย และแผนดำเนินงานโครงการ “การบริหารจัดการขยะนำพาสู่เศรษฐกิจพอเพียง เคียงคู่ชุมชน “ที่สอดคล้องกับวิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าประสงค์ และอัตลักษณ์ ของโรงเรียนอย่างเป็นรูปธรรมชัดเจน  

โดยมีผู้บริหารให้การสนับสนุน ครู และนักเรียน ตลอดจน หน่วยงานใกล้เคียง ให้ความร่วมมืออย่างเข้มแข็ง ส่งผลให้ปริมาณขยะในโรงเรียนลดลงกลายเป็นโรงเรียนปลอดขยะยั่งยืน 

โดยใช้กระบวนการทำงาน 6 ขั้นตอน ได้แก่ 1. การรวมพลังเอาชนะปัญหาขยะ 2.เติมความรู้สู่แนวทางการแก้ปัญหา สร้างความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดการขยะ การคัดแยกขยะและวิธีการทิ้งที่ถูกต้อง  3. ร่วมพัฒนาเขตพื้นที่ ได้แก่ ห้องเรียน ห้องครูที่ปรึกษา และเขตพื้นที่ทั่วไป 4. เปลี่ยนขยะเป็นเงินตรา นำขยะรีไซเคิลไปขายที่ธนาคารขยะของโรงเรียน 5. นำพาสู่เศรษฐกิจพอเพียง น้อมนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มาเป็นแนวทางในการดำเนินงาน และ 6. เคียงคู่กับชุมชน โดยขยายผลการจัดการขยะเริ่มจากที่บ้านของนักเรียน มีการตรวจประเมินและเยี่ยมบ้าน มอบเกียรติบัตร บัตรสร้างแรงสูงใจ ตลอดจนออกไปให้ความรู้กับโรงเรียนเครือข่าย รวมถึงผู้ที่สนใจ  

ต่อมา นายทวีป บุตรโพธิ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดอำนาจเจริญพร้อมด้วย หัวหน้าส่วนราชการลงพื้นที่เยี่ยมศูนย์เรียนรู้โรงเรียนปลอดขยะ(ZERO WASTE SCHOOL) โรงเรียนหัวตะพานวิทยาคม อ.หัวตะพาน จ.อำนาจเจริญโดยมี นายพรชัย วงศ์งาม นายอำเภอหัวตะพาน ผู้บริการสถานศึกษา คณะครูและนักเรียน ให้การต้อนรับและรายงานผลการดำเนินงาน 

สำหรับ โรงเรียนหัวตะพานวิทยาคม ได้รับการพัฒนา เป็นศูนย์เรียนรู้โรงเรียนปลอดขยะ เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ และศึกษาดูงาน ให้หน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และโรงเรียนต่างๆ ในการดำเนินงานจัดการขยะมูลฝอยแบบครบวงจร การจัดการขยะที่ต้นทาง โดยใช้หลัก 3 Rs คือ Reduce ใช้น้อย ลดปริมาณขยะให้เกิดขึ้นน้อยที่สุด Reuse ใช้ซ้ำ หมุนเวียน ใช้ใหม่ก่อนทิ้ง และ Recycle นำไปแปรรูปเพื่อมาใช้ใหม่  

กิจกรรมด้านการจัดการขยะมูลฝอยที่ต้นทางโรงเรียนหัวตะพานวิทยาคม ประกอบด้วย ฐานเรียนรู้จำนวน 9 ฐาน ได้แก่ ฐานเรียนรู้ธนาคารขยะรีไซเคิล ฐานเรียนรู้บ้านวิถีพอเพียง ฐานเรียนรู้บ้านดินและปุ๋ย ฐานเรียนรู้บ้านสวนพืชผักสวนครัว ฐานเรียนรู้บ้านพลังงาน ฐานเรียนรู้ธนาคารน้ำใต้ดิน ฐานเรียนรู้บ้านถ่านไบโอชาร์ นวัตกรรมเผาถ่านแบบไร้ควัน ฐานเรียนรู้เพอร์มาคัลเจอร์ และฐานเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง จากผลการดำเนินการ ส่งผลให้ปริมาณขยะในโรงเรียนลดลงอย่างต่อเนื่องทุกปี... 

ปรีชา สถิตย์เรืองศักดิ์