ความนิยมผ้าไหมไทยและสิ่งทอพื้นถิ่น ถือกำเนิดในหมู่บ้านหรือตามเมืองต่างๆ มานานหลายศตวรรษ จนกระทั่งช่วงต้นศตวรรษที่ 20 อิทธิพลจากประเทศมหาอำนาจยุโรปเข้ามาสู่ประเทศไทย รัฐบาลได้ผลักดันให้คนไทยมีธรรมเนียมการแต่งกายแบบตะวันตก ทำให้ผ้าไทยค่อยๆ เสื่อมถอยความนิยมลง จนกระทั่งในปี 2493 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้เข้ามาพลิกฟื้นคืนชีพผ้าไทยให้กลับมาได้รับความสนใจอีกครั้ง

ในปี พ.ศ. 2503 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จพระราชดำเนินเยือนต่างประเทศเพื่อเจริญสัมพันธไมตรีกับนานาอารยประเทศเกือบ 40 เมืองในยุโรป และประเทศสหรัฐอเมริกา พระองค์ทรงตระหนักถึงบทบาทหน้าที่ในฐานะตัวแทนของประเทศไทย จึงทรงพิถีพิถันกับการเตรียมพระองค์อย่างมาก ด้วยเหตุนี้ จึงทรงจัดหาผ้าไทยพื้นถิ่น โดยเฉพาะผ้าไหมมัดหมี่ และโปรดเกล้าฯ ให้ ปิแอร์ บัลแมงนักออกแบบเสื้อผ้าชื่อดังชาวฝรั่งเศสถวายการตัดเย็บฉลองพระองค์ และยังเป็นผู้ออกแบบเสื้อผ้าชั้นสูงมากมายหลายชุด ทั้งฉลองพระองค์ชุดกลางวันฉลองพระองค์เสื้อคลุมชุดกลางคืน และยังโปรดเกล้าฯ ให้ออกแบบชุดไทยพระราชนิยมที่งดงามโดดเด่นถึง 8 ชุดด้วยกัน

ข่าวการเสด็จพระราชดำเนินเยือนต่างประเทศ และภาพความงดงามของฉลองพระองค์ผ้าไทยที่ตัดเย็บอย่างเรียบง่ายสง่างามถูกเผยแพร่ออกมาไป ด้วยเอกลักษณ์เฉพาะตัวและคุณภาพของผ้าไทย ทำให้ผ้าไทยกลับมาได้รับความนิยมอีกครั้ง สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงผลักดันการพัฒนาผ้าไทยอย่างต่อเนื่อง จนกระทั่งใน ปี 2546 ได้ทรงมีพระบรมราชานุญาตให้จัดตั้ง พิพิธภัณฑ์ผ้า ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ที่ หอรัษฎากรพิพัฒน์ พระบรมมหาราชวัง และเปิดให้ประชาชนเข้าชมในวันที่ 9 พฤษภาคม 2555 เป็นต้นมา

พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ ถือเป็นแหล่งศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับผ้าไทย ประวัติศาสตร์เครื่องแต่งกายของคนไทย อาทิ ประวัติศาสตร์ของผ้าชนิดต่างๆ การแต่งกายอันเป็นเอกลักษณ์ของชาติตั้งแต่สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นจนถึงปัจจุบันที่สะท้อนผ่านเครื่องแต่งกายในราชสำนักยุคต่างๆรวมทั้งฉลองพระองค์ในสมเด็จพระนางเจ้าสมเด็จพระนางสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ที่ทรงนำความเป็นไทยออกไปสู่สากลและก่อให้เกิดรายได้กลับมาสู่ผู้ผลิตในประเทศ นอกจากนี้พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ ยังเป็นศูนย์กลางในการจัดเก็บรักษาผ้าไทย และเอกสารที่เกี่ยวข้อง รวมถึงจัดแสดงงานหัตถศิลป์อันทรงคุณค่าทั้งของราชสำนักและผ้าพื้นเมืองจากท้องถิ่นต่างๆ เพื่อเป็นการสืบสานสมบัติทางวัฒนธรรมอันล้ำค่าให้คงอยู่สืบไป

ตลอด 1 ทศวรรษที่ผ่านมา นิทรรศการของ พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ ได้รับการต้อนรับและประสบความสำเร็จอย่างมากจากชาวไทยและต่างชาติ อาทิ นิทรรศการงามสมบรมราชินีนาถ การจัดแสดงฉลองพระองค์ที่ออกแบบโดย ปิแอร์ บัลแมงนักออกแบบชาวฝรั่งเศสผู้ดูแลการตัดเย็บฉลองพระองค์เป็นเวลากว่า 22 ปีนิทรรศการไทยพระราชนิยม จัดแสดงฉลองพระองค์ชุดไทยพระราชนิยมของสมเด็จพระนางสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง นิทรรศการพระหัตถ์ที่ทรงงานแผ่นดิน บอกเล่าเรื่องราวปฐมบทของมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพในสมเด็จพระนางสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถพระบรมราชชนนีพันปีหลวง เป็นต้น

พิพิธภัณฑ์ผ้า ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ เปิดให้บริการทุกวัน เวลา 09.00-16.30 น. สอบถามโทร.02-2259420 และโทร.02-2259530 เฟซบุ๊ค Queen Sirikit Museum of Textiles