“ชื่อ ‘วัตสัน’ มาจาก ดร.จอห์น วัตสัน ในนิยายสืบสวนสอบสวนชื่อดัง Sherlock Holmes เป็นตัวละครหนึ่งที่มีส่วนสำคัญในการช่วยคลี่คลายคดี และช่วยให้พระเอกอย่าง เชอร์ล็อก โฮมส์ ทำงานได้ง่ายขึ้น จึงเปรียบเสมือนกับอุปกรณ์ที่เราตั้งใจทำขึ้นมาเพื่อที่จะให้เป็นผู้ช่วยให้กับตำรวจพิเศษหลักฐานได้ทำงานได้ง่ายและรวดเร็วขึ้นนั่นเอง”

การสร้างเทคโนโลยีและนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์ใหม่ ๆ จะช่วยแก้ปัญหาสังคมได้ โดยเฉพาะกับปัญหาที่เกี่ยวข้องกับคดีฆาตกรรม หรือแม้แต่คดีล่วงละเมิดทางเพศ จนเกิดเป็นนวัตกรรมของคนไทยที่เรียกว่า “วัตสัน” อุปกรณ์ที่สามารถตรวจหาคราบอสุจิ น้ำลาย หรือวัตถุพยานทางชีวภาพอื่น ๆ ที่มองเห็นยากหรือมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า ผ่านการใช้งานด้วยกล้องโทรศัพท์มือถือและใช้แสงเฉพาะสำหรับวัตถุพยาน เพิ่มความแม่นยำและรวดเร็วในการทำงานของเจ้าหน้าที่พิสูจน์หลักฐานในพื้นที่จริง สร้างสรรและออกแบบโดยทีมนักวิจัยจากคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ (ม.อ.)

รองศาสตราจารย์ ดร.ชิตนนท์ บูรณชัย นักวิจัยศูนย์วิจัยความเป็นเลิศด้านการวิเคราะห์สารปริมาณน้อยและไบโอเซนเซอร์ และอาจารย์ประจำหลักสูตรฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ กล่าวว่า “วัตสัน” เป็นอุปกรณ์ที่ช่วยในการค้นหาวัตถุพยานทางชีวภาพ และเป็นอุปกรณ์ที่ช่วยในการถ่ายภาพทางนิติวิทยาศาสตร์ จุดแข็งของวัตสันเป็นเครื่องมือที่มีความจำเพาะ มีความสว่าง ใช้งานง่ายไม่แพ้กับอุปกรณ์ราคาแพงที่นำเข้าจากต่างประเทศ อีกทั้งยังมีราคาถูก จึงเป็นการเปิดโอกาสให้กับตำรวจพิสูจน์หลักฐานในไทยเข้าถึงเทคโนโลยีได้โดยง่าย

“ตัววัตสันเป็นอุปกรณ์ตรวจค้นหาวัตถุพยานทางชีวภาพ และถ่ายภาพทางนิติวิทยาศาสตร์ ที่ถูกออกแบบมาเพื่อตอบโจทย์การทำงานของเจ้าหน้าที่พิสูจน์หลักฐานในภาคสนามโดยเฉพาะ พกพาสะดวก ราคาย่อมเยา แต่ให้ประสิทธิภาพเทียบเท่าเครื่องมือต่างประเทศ เตรียมพร้อมต่อยอดใช้งานจริงทั่วภาคใต้ และมีโอกาสขยายไปทั่วประเทศ เพื่อยกระดับขีดความสามารถด้านนิติวิทยาศาสตร์ไทยให้ทัดเทียมมาตรฐานสากล” รองศาสตราจารย์ ดร.ชิตนนท์ บูรณชัย กล่าว

ด้าน รองศาสตราจารย์ ดร.ภูวดล ธนะเกียรติไกร ผู้อำนวยการศูนย์นวัตกรรมและบริการนิติวิทยาศาสตร์ และอาจารย์ประจำหลักสูตรนิติวิทยาศาสตร์ สาขาวิทยาศาสตร์สุขภาพและวิทยาศาสตร์ประยุกต์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ กล่าวด้วยว่า โจทย์หลักที่เรานำมาเพื่อพัฒนามาจาก 2 เรื่อง คือ 1. เรื่องเงินงบประมาณของตำรวจพิสูจน์หลักฐาน และ 2. เรื่องของความสะดวกในการใช้งาน ซึ่งการสร้างอุปกรณ์วัตสันนี้ขึ้นมา เพื่อให้การบริการและอุปกรณ์ทางด้านนิติวิทยาศาสตร์ที่เป็นมาตรฐานสากลเข้าถึงได้ง่ายขึ้นภายใต้งบประมาณของรัฐที่มีจำกัด ตอบโจทย์การนำไปใช้เพื่อแก้ปัญหาจริงหน้างานได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยศูนย์นวัตกรรมและบริการนิติวิทยาศาสตร์ หวังว่าทุก ๆ การบริการและนวัตกรรมที่เกิดขึ้นจะช่วยอำนวยความยุติธรรมให้กับสังคมได้

“ผลสำเร็จจากการวิจัยและพัฒนามากว่า 9 ปี โดยคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ โจทย์หลักของอุปกรณ์วัตสัน คือช่วยส่งเสริมกระบวนการยุติธรรมให้มีความละเอียด ชัดเจน และรวดเร็วมากขึ้น นอกจากนี้ยังเข้าถึงได้ทุกบ้านเรือน ถือเป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพเทียบเท่าเครื่องมือจากต่างประเทศ ยกระดับขีดความสามารถด้านนิติวิทยาศาสตร์ไทยให้ได้มาตรฐานสากล” รองศาสตราจารย์ ดร.ภูวดล ธนะเกียรติไกร กล่าว

ขณะที่ ดร. กิตติรัตน์ ภู่พลับ นักวิจัยศูนย์วิจัยความเป็นเลิศด้านการวิเคราะห์สารปริมาณน้อยและไบโอเซนเซอร์ และอาจารย์ประจำหลักสูตรฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ กล่าวเสริมอีกว่า สำหรับเส้นทางการเดินทางของ “วัตสัน” ตลอดระยะเวลากว่า 9 ปี มีการพัฒนาปรับปรุงเรื่อยมา เพื่อให้ตอบโจทย์และการใช้งานที่สะดวกมากที่สุด จนล่าสุดทำให้ได้ตัวอุปกรณ์ในเวอร์ชั่นปัจจุบันที่มีขนาดเล็ก พกพาง่าย ใช้กับกล้องโทรศัพท์มือถือได้ ซึ่งหลังจากที่ได้ทดสอบใช้งานจริง ผลตอบรับที่ได้กลับมาก็ค่อนข้างดี สามารถตรวจหาวัตถุพยานได้ใกล้เคียงกับตัวเครื่องมือที่ใช้กันเป็นมาตรฐานของทางศูนย์พิสูจน์หลักฐาน

“นวัตกรรม ‘วัตสัน’ เป็นความภาคภูมิใจของคนไทยที่สามารถช่วยแก้ปัญหาสังคมได้ มีการจดอนุสิทธิบัตรทางด้านการประดิษฐ์และการออกแบบเรียบร้อยแล้ว ทั้งเคยได้รับรางวัลระดับดีมากจากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ และคว้าเหรียญเงินจากนครเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ซึ่งเป็นการการันตีนวัตกรรมที่เป็นประโยชน์สูงสุดต่อสังคมไทยด้วย เชื่อมั่นว่าในอนาคต ‘วัตสัน’ จะสามารถพัฒนาและยกระดับเข้าสู่มาตรฐานอุตสาหกรรมได้อย่างแน่นอน” ดร. กิตติรัตน์ ภู่พลับ กล่าวทิ้งท้าย