หากยังจำกันได้ เมื่อหลายเดือนก่อนมีข่าวกรณีฝ่ายปกครองท้องถิ่นสนธิกำลังกับตำรวจและทหาร เข้าตรวจสอบห้องพักให้เช่าในพื้นที่ จ.พิษณุโลก เพื่อกวาดล้างสิ่งผิดกฎหมาย ซึ่งหนึ่งในนั้นคือการปล่อยให้ชาย-หญิง อยู่ในห้องพักเดียวกัน จนเกิดกระแสวิพากษ์วิจารณ์บนโลกออนไลน์ ว่าเป็นการ “ละเมิดสิทธิเสรีภาพ” หรือไม่? เพราะหลายคนศึกษาอยู่ในระดับมหาวิทยาลัย และอายุก็มากกว่า 18 ปีขึ้นไปแล้ว

ในเวลาต่อมา จึงได้ความว่า ห้องพักที่จดทะเบียนเป็น“หอพัก” มีกฎหมายเป็นการเฉพาะ คือ “พ.ร.บ.หอพัก พ.ศ.2507” ซึ่งระบุชัดเจนว่า “ต้องแยกหอพักชายกับหอพักหญิง” และมีอัตราโทษสำหรับผู้ดูแลหรือเจ้าของหอพักที่ปล่อยปละละเลย ให้ชายเข้าไปหอหญิง หรือหญิงเข้าไปหอชาย นอกจากนี้ ในอีกหลายมาตรายังเน้นย้ำว่าบัญญัติขึ้นเพื่อดูแล “นักเรียน-นักศึกษา” เป็นพิเศษ ต่างจากห้องพักประเภทอื่นๆ ที่ไม่ระบุข้อบังคับตรงนี้ไว้

“สกู๊ปหน้า 5” เคยนำเสนอประเด็นนี้ไปแล้วหนหนึ่ง(กฎหมาย “ห้องเช่า-หอพัก” บางเรื่องดี..บางอย่างอาจต้องแก้? - สกู๊ปหน้า 5 หนังสือพิมพ์แนวหน้า ฉบับวันอังคารที่ 2 กันยายน พ.ศ.2557) ล่าสุด 25 พ.ย. 2557 ที่ประชุมคณะรัฐมนตรีได้รับรอง “ร่าง พ.ร.บ.หอพัก พ.ศ. ..” ซึ่งคาดว่าจะเสนอต่อสภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) เพื่อพิจารณาในเร็วๆ นี้

ทำให้ประเด็น “ห้ามหนุ่มสาวอายุเกิน 18 แต่ไม่เกิน 25 อยู่ด้วยกัน” ถูกพูดถึงขึ้นมาอีกครั้ง เพราะคำว่า “บุคคลอายุ 18-25 ปี” ที่ถูกบรรจุเข้าไปในกฎหมายใหม่นี้ในฐานะ “ผู้พัก” สามารถหางานทำได้ มีสิทธิเลือกตั้งได้ อีกทั้งการศึกษาระดับมหาวิทยาลัย ถือเป็นการเตรียมตัวเป็น “ผู้ใหญ่” ดังนั้น ควรปล่อยให้แต่ละบุคคลได้ใช้ชีวิตด้วยตนเอง ซึ่งรวมถึงการคบหา มีความรักความสัมพันธ์ของคนวัยหนุ่มสาวด้วย

นอกจากนี้ ตามบรรทัดฐานสากล กฎหมายต่างๆ ที่มุ่งคุ้มครองสิทธิเด็กและเยาวชนจากปัญหาเรื่องเพศ จะใช้เกณฑ์ที่ “ผู้มีอายุไม่ถึง 18 ปี” เท่านั้น ซึ่งรวมถึงประมวลกฎหมายอาญาของไทย ว่าด้วยการพรากผู้เยาว์ด้วย (มาตรา 317-319) ที่ระบุว่า การมีเพศสัมพันธ์กับผู้มีอายุไม่ถึง 18 ปี ไม่ว่าจะยินยอมหรือไม่ก็ตามถือว่ามีความผิด แต่หากอายุ 18 ปีขึ้นไป และเป็นไปด้วยความยินยอมพร้อมใจ จะถือว่าไม่มีความผิด เป็นต้น

วันชัย สอนศิริ สมาชิกสภาปฏิรูปแห่งชาติด้านกฎหมายและกระบวนการยุติธรรม และอดีตสมาชิกวุฒิสภา (แบบสรรหา) ในฐานะทนายความชื่อดัง อธิบายข้อแตกต่างระหว่างกฎหมายหอพักฉบับเก่ากับร่างกฎหมายฉบับใหม่ไว้หลายประการ ดังต่อไปนี้

1.ร่างกฎหมายใหม่มีคณะกรรมการหอพักระดับชาติ ซึ่งมีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) เป็นประธาน เพื่อให้หอพักไม่ว่าจะอยู่ในพื้นที่ใดของประเทศ มีเกณฑ์มาตรฐานเป็นแบบเดียวกันขณะที่กฎหมายเดิมไม่มี ทำให้แต่ละพื้นอาจใช้มาตรฐานที่แตกต่างกัน ตรงนี้ถือเป็นการ “คุ้มครองผู้บริโภค” ด้านคุณภาพได้ทางหนึ่ง

2.เพิ่มประเภทของหอพักตามกฎหมาย ใน พ.ร.บ.หอพัก พ.ศ.2507 ระบุไว้เพียงหอพักชายกับหอพักหญิง แต่ในร่างกฎหมายฉบับใหม่นี้ จะมีเพิ่มขึ้นมาอีก 2 ประเภท คือ “หอพักประจำ” หรือหอพักที่อยู่ภายในสถาบันการศึกษา และสถาบันการศึกษาเป็นผู้ดำเนินกิจการเอง กับ “หอพักสหศึกษา” หรือหอพักที่อาคารหอพักชายกับหอพักหญิงอยู่ในบริเวณเดียวกัน แต่ต้องระบุให้ชัดว่าเพศใดอยู่ชั้นไหน หรืออยู่อาคารไหน เป็นต้น

3.สิ่งอำนวยความสะดวกและสภาพแวดล้อมของหอพัก ด้วยความที่กฎหมายเน้นคุ้มครองคนวัยเรียนเป็นพิเศษ ดังนั้น ร่าง พ.ร.บ.ฉบับใหม่ จึงมีหมวดว่าด้วยสิ่งอำนวยความสะดวกต่อการเรียน ซึ่งหอพักต้องมีไว้ด้วย เช่น สถานที่อ่านหนังสือ พื้นที่เล่นกีฬา เป็นต้น มิใช่มีแต่เพียงห้องให้พักอาศัยเท่านั้น นอกจากนี้ ยังระบุถึงมาตรฐานสาธารณูปโภคและสิ่งแวดล้อมอื่นๆ เช่น ทำเลที่ตั้งต้องปลอดภัย ขณะที่กฎหมายเดิมไม่ได้ระบุจุดนี้ไว้

4.ระเบียบของหอพัก ร่างกฎหมายใหม่จะเพิ่มเติมในส่วนของประกาศหอพัก ที่ต้องระบุว่าห้ามเล่นการพนัน เสพยาเสพติด ดื่มเครื่องดื่มมึนเมาและมั่วสุม นอกจากนี้ยังต้องมีรายชื่อคณะกรรมการหรือผู้ดูแลหอพักนั้นๆ ติดไว้ด้วย 5.การต่อเติมหอพัก ร่างกฎหมายใหม่ระบุว่าต้องขออนุญาต ขณะที่กฎหมายเดิมไม่ได้ระบุไว้

6.อำนาจเจ้าพนักงานตามกฎหมาย ในร่างกฎหมายฉบับใหม่ เจ้าพนักงานสามารถเรียกตัวผู้ดำเนินกิจการหอพักมาชี้แจง หรือเรียกเอกสารจากหอพักมาตรวจสอบได้ โดยหากฝ่าฝืนจะมีโทษด้วย ซึ่งกฎหมายเดิมไม่มีในจุดนี้ 7.เพิ่มบทลงโทษให้รุนแรงขึ้น โดยเฉพาะโทษปรับ จากเดิมที่เป็นหลักร้อยถึงหลักพันบาท ร่างกฏหมายใหม่เพิ่มเป็นหลักหมื่นบาท เพื่อให้เข้ากับสภาพสังคมในปัจจุบัน

และ 8.สิทธิประโยชน์ของหอพักที่ได้มาตรฐาน ร่างกฎหมายใหม่นี้ มีการรับรองว่า หากหอพักใดได้มาตรฐานตามกฎหมาย รัฐสามารถให้การสนับสนุนกับหอพักนั้นได้หลายประการ เช่น สิทธิในการขอลดหย่อนภาษี ส่วนลดค่าสาธารณูปโภคต่างๆ ทั้งค่าน้ำประปา ค่าไฟฟ้า ตลอดจน การอุดหนุนด้านอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นอุปกรณ์กีฬา หนังสือตำราต่างๆ ทั้งนี้เพื่อเชิญชวนให้ผู้ประกอบการ เข้ามาลงทุนหอพักตามมาตรฐานของกฎหมายฉบับนี้มากขึ้น

สรุปง่ายๆ..กฎหมายใหม่นี้ต้องการเพิ่ม “หอพักสีขาว” ปลอดอบายมุข!!!

ส่วนที่หลายคนกังวลว่า หนุ่มสาววัย 18-25 ปีและกำลังศึกษาในระดับมหาวิทยาลัย ที่เป็นคู่รักกัน จะไม่สามารถพักอาศัยในห้องเดียวกันได้อีกต่อไป ประเด็นนี้ ทนายวันชัยกล่าวว่า พ.ร.บ.หอพัก ทั้งฉบับเดิมและร่างฉบับใหม่ มีเจตนารมณ์เพื่อส่งเสริมให้คนหนุ่มสาวในวัยศึกษาเล่าเรียน เข้ามาพักในหอพักที่มีสภาพแวดล้อมเหมาะสมกันมากขึ้น และยังเป็นทางเลือกให้ผู้ปกครอง สามารถหาที่พักที่สะดวกและปลอดภัยกับบุตรหลานได้ด้วย

อย่างไรก็ตาม ด้วยค่านิยมทางสังคมที่เปลี่ยนไป ปัจจุบันพบว่าหนุ่มสาวที่อายุ 18 ปีขึ้นไป นิยมจับคู่ชายหญิง เช่าห้องพักอยู่ด้วยกันมากขึ้น ประเด็นนี้ ทนายวันชัย มองว่า ก็ถือเป็นสิทธิเสรีภาพของแต่ละบุคคลเช่นกัน ที่จะเลือกพักห้องพักตามความต้องการของตน ดังนั้นขึ้นอยู่กับวิจารณญาณของทั้งตัวผู้พักเอง รวมถึงพ่อแม่ผู้ปกครองด้วยว่าจะเลือกที่อยู่ หรือให้บุตรหลานได้อยู่ในสิ่งแวดล้อมแบบใด

“คนที่เขามาเช่าอยู่ เขาไม่อยู่หอพัก จะไปอยู่บ้านเช่า อยู่ห้องเช่า อยู่คอนโดฯ อยู่อพาร์ทเมนท์ ผมว่าเขามีสิทธิ์นะ เขาโตแล้ว คือกฎหมายนี้มันเป็นทางเลือกสำหรับพ่อแม่ที่อยากให้ลูกอยู่ในกฎในเกณฑ์ อยู่ในกติกา มีความเป็นระเบียบเรียบร้อย ก็มาอยู่ในนี้ แต่ถ้าลูกบางคนเขาบอกว่าอยากจะอยู่อิสระ อยากจะไปเช่าบ้านอยู่ ผมถามว่าแล้วจะไปห้ามอะไรเขา?

สมมุติผมไม่อยากอยู่หอพัก ผมมีสตางค์ไปเช่าทาวน์เฮ้าส์อยู่ ไปเช่าบ้านสักหลังอยู่ แล้วจะเอาคนมานอน เอาเพื่อนมากี่คน แล้วจะมาจับผมตาม พ.ร.บ.นั้น พ.ร.บ. นี้ ผมว่ามันไม่น่าจะได้ มันก็เป็นทางเลือก ผมจะไม่อยู่หอพัก ผมจะอยู่บ้านญาติ จะอยู่อพาร์ทเมนท์ จะอยู่คอนโดฯ แล้วผมจะนอนกับใครมันก็เป็นเรื่องของผม มันป้องกันไม่ได้หรอก ก็แล้วแต่ว่าลูกจะเลือกอะไร? หรือพ่อแม่จะเลือกสภาพแวดล้อมอย่างไร?” ทนายความชื่อดังรายนี้ ฝากทิ้งท้าย

จากทั้งหมดนี้ คงทำให้คลายข้อสงสัยได้บ้าง ด้านหนึ่งพ่อแม่ผู้ปกครองที่อยากให้บุตรหลานที่กำลังเรียนระดับมหาวิทยาลัย ได้อยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ดี จะได้มีทางเลือกมากขึ้น เพราะกฎหมายได้แยกหอพักออกจากห้องพักให้เช่าทั่วไป และมีมาตรการอุดหนุนให้หอพักเหล่านี้อยู่รอดได้ แต่ขณะเดียวกัน หนุ่มสาวที่อยากใช้ชีวิตอิสระ อยากจับคู่อยู่ด้วยกัน ก็ยังทำได้เช่นเดิม ด้วยการไปเช่าห้องพักประเภทอื่นๆ ที่ไม่ได้อยู่ภายใต้ พ.ร.บ. ฉบับนี้

ถึงกระนั้น แม้ห้องพักประเภทอื่นๆ จะไม่เข้าข่ายถูกควบคุมตาม พ.ร.บ.หอพัก แต่พฤติกรรมบางอย่าง เช่น การมั่วสุมเสพยาเสพติด เล่นการพนัน มีส่วนเกี่ยวข้องกับการค้าประเวณี หรือให้ผู้มีอายุต่ำกว่า 18 ปี เข้าพักโดยไม่มีผู้ปกครองมาด้วย ตลอดจนการปล่อยให้ตัวอาคารอยู่ในสภาพที่ไม่ปลอดภัย

ยังถือว่ามีความผิดตามกฎหมายอื่นๆ ที่มีบทบัญญัติไว้!!!

หมายเหตุ : ผู้สนใจสามารถดูร่าง พ.ร.บ.หอพัก พ.ศ. .. ฉบับเต็มได้ที่ http://www.lawamendment.go.th/index.php/laws-independent-entity/item/189-topic-189 (เลือกหัวข้อ “รายละเอียดของร่าง”)

SCOOP@NAEWNA.COM