อากาศเป็นก๊าซที่อยู่รอบตัวเรา ประกอบด้วย อนุภาคขนาดเล็กมากๆ ที่เรียกว่า โมเลกุล เราไม่สามารถมองเห็นโมเลกุลได้ด้วยตาเปล่า แต่โมเลกุลนี้ก็มีน้ำหนักและต้องการที่อยู่อาศัย เราสามารถสัมผัสอากาศตลอดเวลา แม้ว่าเราจะมองไม่เห็นอากาศ แต่บางครั้งเราก็รู้สึกสัมผัสได้เช่น เมื่อลมพัดมาโดนตัวเรา ลมที่สัมผัสตัวเราก็คือ “อากาศ” นั่นเอง

อากาศมีความสำคัญกับสิ่งมีชีวิต ไม่ว่าจะเป็นคน สัตว์ หรือพืชล้วนแล้วต้องการก๊าซออกซิเจนจากอากาศเพื่อหายใจ ซึ่งในปัจจุบันอากาศที่บริสุทธิ์ยิ่งสำคัญมากที่สุด เนื่องจากค่าฝุ่นละอองในหลายประเทศ หรือแม้แต่ประเทศไทยเราไม่ว่าจะเป็นกรุงเทพฯ ปริมณฑล และอีกหลายจังหวัดที่มีข่าวเมื่อไม่นานมานี้ อยู่ในเกณฑ์สูงจนถึงระดับ “ไม่ปลอดภัยต่อสุขภาพ” อาจทำให้หลายคนเริ่มตระหนักถึงภัยอันตรายจากฝุ่นละอองในอากาศมากขึ้น แต่ที่น่าเป็นห่วงคือ มลพิษทางอากาศ ซึ่งไม่เพียงแค่ฝุ่นละอองตามท้องถนนเท่านั้น แต่ยังมีมลพิษทางอากาศอีกมากมายที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ และเราควรใส่ใจให้ความระมัดระวังกับอากาศรอบตัวกันให้มากขึ้นด้วย

มลพิษในอากาศ มีหลายอย่าง เช่น

1.ฝุ่นละออง เป็นปัญหาหลักในชุมชนขนาดใหญ่ ก่อให้เกิดปัญหาต่อสุขภาพเป็นฝุ่นละอองขนาดเล็กสามารถเข้าไปในระบบทางเดินหายใจ ผ่านโพรงจมูกเข้าไปถึงถุงลมในปอด ทำให้เกิดการอักเสบ และฝุ่นละอองจะมีพิษมากขึ้น หากฝุ่นละอองนั้นเกิดจากการรวมตัวของก๊าซบางชนิดโดยอาจก่อให้เกิดการแพ้ และระคายเคืองผิวหนัง ทางเดินหายใจและดวงตาได้

2.สารตะกั่ว มีฤทธิ์ทำลายระบบประสาท และมีผลต่อกระบวนการรับรู้ และการพัฒนาสติปัญญาของมนุษย์

3.ก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ เมื่อหายใจเอาก๊าซชนิดนี้เข้าไป จะทำให้ความสามารถของเลือดในการเป็นตัวนำออกซิเจนจากปอดไปยังเนื้อเยื่อต่างๆ ลดลง ทำให้เลือดขาดออกซิเจนไปเลี้ยงเซลล์ต่างๆ ในร่างกาย และหัวใจทำงานหนักขึ้น

4.ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ มีฤทธิ์กัดกร่อน ทำให้เกิดการระคายเคืองต่อระบบทางเดินหายใจ ผิวหนัง และเยื่อบุตา ทำให้เกิดการแสบจมูก หลอดลม ผิวหนัง และตา

5.ก๊าซออกไซด์ของไนโตรเจน มีผลต่อระบบการมองเห็น
และผู้ที่มีอาการหอบหืด หรือโรคเกี่ยวกับทางเดินหายใจ เมื่อหายใจเอาก๊าซชนิดนี้เข้าไป จะทำให้มีอาการกำเริบขึ้นได้

6.ก๊าซโอโซน มีฤทธิ์กัดกร่อน ก่อให้เกิดการระคายเคืองตา และเยื่อบุระบบทางเดินหายใจ เกิดการอักเสบของเนื้อเยื่อจมูก และปอดได้

7.สารอินทรีย์ที่ระเหยง่าย มีผลโดยตรงต่อระบบทางเดินหายใจ โดยทำให้เกิดการอักเสบ และการระคายเคืองเรื้อรัง นอกจากนี้สารบางชนิดเป็นสารก่อให้เกิดการกลายพันธุ์ และเสี่ยงต่อการก่อมะเร็งอีกด้วย

การใช้ชีวิตในปัจจุบันเป็นไปได้ยากที่จะปฏิเสธที่จะไม่เจอมลพิษทางอากาศ แต่เราสามารถที่จะหลีกเลี่ยงมลพิษทางอากาศได้หลายวิธี เช่น

1.หลีกเลี่ยงการเดินทางในถนนที่มีการจราจรคับคั่ง เพราะมักพบความเข้มข้นของมลพิษอยู่บริเวณนั้น

2.ใช้ถนนที่ไม่ใช่เส้นหลัก เพราะมีรถสัญจรน้อย

3.หลีกเลี่ยงแหล่งกระจุกตัวของอากาศเป็นพิษ ซึ่งหมายถึงบริเวณที่รถจอดนิ่งโดยที่ติดเครื่องยนต์ไว้

4.หน้ากากกันฝุ่นละอองแบบธรรมดาไม่สามารถป้องกันฝุ่นละอองเป็นพิษได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในขณะที่หน้ากากป้องกันมลพิษแบบเต็มประสิทธิภาพก็มักเทอะทะ
ไม่สะดวกในการใช้งาน นักวิทยาศาสตร์จึงแนะนำให้หลีกเลี่ยงถนนที่มีการจราจรคับคั่งแทน

กองประชาสัมพันธ์

สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย