การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศในปัจจุบัน ได้ส่งผลให้โลกกำลังแปรปรวนอย่างหนัก ก่อให้เกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติหลายรูปแบบไม่ว่าจะเป็นภัยแล้งที่เป็นหนึ่งในสาเหตุของไฟป่า การละลายของธารน้ำแข็งในขั้วโลกและกรีนแลนด์ หรือแม้แต่ปรากฏการณ์เล็กๆ บางอย่างที่เกิดขึ้น ก็เป็นผลพวงจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ดังเช่น“ปรากฏการณ์สาหร่ายสะพรั่ง” ซึ่งเกิดขึ้นทั่วโลกรวมทั้งประเทศไทย เรามาทำความรู้จักกับปรากฏการณ์นี้ว่าคืออะไร เกิดขึ้นได้อย่างไร และมีผลกระทบต่อมนุษย์มากน้อยเพียงใด
ปรากฏการณ์สาหร่ายสะพรั่ง หรือ ปรากฏการณ์น้ำทะเลเปลี่ยนสี หรือปรากฏการณ์ขี้ปลาวาฬ (Red tide) เป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่ทำให้น้ำทะเลเปลี่ยนสีเป็นสีน้ำตาล สีแดง หรือสีเขียว เป็นต้น ซึ่งเป็นผลจากกระบวนการ Eutrophication (discolorationof water) หรือภาวะที่แหล่งน้ำมีปริมาณธาตุอาหาร (โดยเฉพาะอย่างยิ่งไนโตรเจนและฟอสฟอรัส) สูงมากกว่าระดับปกติ เนื่องมาจากการเพิ่มจำนวนขึ้นอย่างมหาศาลของสาหร่ายเซลล์เดียวในทะเล กลุ่มไดโนแฟลกเจลเลต (Dinoflagellate) ซึ่งเป็นแพลงก์ตอนพืชชนิดหนึ่งที่ถือเป็นสัตว์เซลล์เดียวรวมตัวกันอย่างหนาแน่นทำให้เกิดสีบนแหล่งน้ำจึงทำให้เห็นสีที่ต่างออกไปจากเดิม สาเหตุที่ทำให้เกิดปรากฏการณ์นี้คือเกิดขึ้นโดยธรรมชาติ และเกิดจากฝีมือของมนุษย์
จากการกระทำของมนุษย์ เป็นผลจากการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ขึ้นไปสู่ชั้นบรรยากาศ ปล่อยน้ำเสียลงทะเล โดยเฉพาะสารพิษจากโรงงานอุตสาหกรรม หรือจากการเกษตร เนื่องจากปุ๋ยที่ใช้ทำการเกษตรนั้นมีฟอสฟอรัสที่เป็นแหล่งอาหารของสาหร่ายอยู่จำนวนมาก เมื่อถูกกระแสน้ำพัดพาไปลงสู่ทะเล จึงทำให้เกิดการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วของสาหร่าย ซึ่งการเกิดปรากฏการณ์นี้จะส่งผลกระทบโดยตรงต่อระบบนิเวศทางทะเล เป็นอันตรายต่อปลาและสิ่งมีชีวิตอื่นๆ
เนื่องจากสาหร่ายเซลล์เดียวบางชนิดปล่อยสารพิษออกมา และสาหร่ายที่เจริญเติบโตอย่างรวดเร็วและมีจำนวนหนาแน่น หรือแม้กระทั่งสาหร่ายหรือแพลงก์ตอนพืชที่ตายแล้วจะลอยตัวขึ้นสู่ผิวน้ำ ซึ่งจะกั้นไม่ให้แสงอาทิตย์ส่องลงไปยังแหล่งน้ำได้ ทำให้พืชที่อยู่ใต้น้ำตาย เนื่องจากไม่สามารถรับแสงอาทิตย์เพื่อสังเคราะห์แสงและสร้างอาหาร ทำให้สัตว์อื่นที่กินพืชตายตามไปด้วย เมื่อพืชและสัตว์น้ำตายแล้วซากของสิ่งมีชีวิตนี้จะถูกคลื่นพัดขึ้นมาบนพื้นดินทับถมกันจนเกิดการเน่าเหม็นทำให้เกิดมลพิษทางกลิ่น อย่างเช่นเหตุการณ์น้ำทะเลนอกชายฝั่งฟลอริดาและแนวชายฝั่งนอร์ทธัมเบอร์แลนด์ในประเทศอังกฤษ ที่เปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีเหลืองอำพัน เป็นสาเหตุการตายของปลาทะเลและนกทะเลจำนวนมาก ในประเทศไทยก็เคยเกิดปรากฏารณ์น้ำทะเลเปลี่ยนสีมาแล้ว ไม่ว่าจะเป็นทะเลในแถบชุมพร ตราด จังหวัดชลบุรี ตั้งแต่บางแสน อ่าวอุดมอ่างศิลา ไปจนถึงศรีราชา
นอกจากปรากฏการณ์นี้จะมีผลกระทบต่อระบบนิเวศดังที่กล่าวมาข้างต้นแล้ว ยังมีผลกระทบต่อผู้ที่นิยมรับประทานอาหารซีฟู๊ด ไม่ว่าจะเป็น ปลา ปลาหมึก ปูม้า ปูทะเล กั้ง และหอย โดยจะเข้าสู่สัตว์ทะเลผ่านทางห่วงโซ่อาหาร โดยเฉพาะหอยสองฝา เช่น หอยกะพงและหอยนางรม เพราะหอยทั้ง 2 ชนิดนี้กินแพลงก์ตอนทุกชนิด โดยเฉพาะในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงเมษายน ที่มีแพลงก์ตอนไดโนแฟลกเจลเลตจำนวนมากในทะเล ซึ่งจะทำให้หอยนางรมเป็นพิษมากขึ้น หากรับประทานเข้าไปจะทำให้ปากชาและแน่นหน้าอก ที่สำคัญสารพิษชนิดนี้ทนความร้อนและไม่สามารถทำลายได้ในกระบวนการปรุงอาหาร ผู้ที่ชอบรับประทานหอยจึงต้องระวังอันตราย ควรเลือกรับประทานอาหารทะเลที่สดสะอาด และล้างน้ำให้สะอาดทุกครั้ง โดยเฉพาะสัตว์ทะเลที่มีผิว เปลือก หรือกระดอง ทั้งนี้เพื่อกำจัดแบคทีเรียปนเปื้อน สำหรับกุ้งหากจะเก็บไว้รับประทานให้เด็ดหัวทิ้งก่อนนำไปแช่แข็งจะช่วยลดแบคทีเรียได้ถึงร้อยละ 50
ทั้งนี้คณะกรรมการระหว่างรัฐบาลว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (IPCC) ชี้แจงไว้ว่า ควรตั้งเป้าหมายคงอุณหภูมิเฉลี่ยผิวโลกไม่ให้เกิน 1.5 องศาเซลเซียส การที่มนุษย์ยังเพิกเฉยและปล่อยให้โลกร้อนขึ้นเรื่อยๆ จากการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ขึ้นสู่ชั้นบรรยากาศคือ การสร้างหายนะให้กับมนุษย์และระบบนิเวศทั่วโลก เราเหลือเวลาอีกไม่กี่ปีเท่านั้นที่จะหยุดหายนะเหล่านี้ได้ ด้วยการลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ลดและหยุดการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลในภาคพลังงาน ภาคอุตสาหกรรม ภาคคมนาคม ลดการบริโภคเนื้อสัตว์จากอุตสาหกรรมปศุสัตว์ ปรับเปลี่ยนการใช้พลังงานด้วยการพึ่งพาพลังงานหมุนเวียนให้มากขึ้น หรือร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการปกป้องมหาสมุทรของเรา ผ่านการผลักดันสนธิสัญญาทะเลหลวง (Global Ocean Treaty) ที่กรีนพีซ ร่วมกับนักวิจัยและนักวิทยาศาสตร์จากทั่วโลกร่วมกันขับเคลื่อน เพื่อเสนอให้องค์การสหประชาชาติประกาศรับรองการกำหนดเขตปกป้องมหาสมุทรให้ได้อย่างน้อย ร้อยละ 30 จากพื้นที่มหาสมุทรทั้งหมด โดยตั้งเป้าหมายทำให้ได้ภายในปี พ.ศ. 2573 เพื่อหยุดยั้งและปกป้องระบบนิเวศใต้ท้องทะเล
ที่มา :
http://pamong1.igetweb.com/index.php?lite=article&qid=523859
https://www.facebook.com/FoodandHealthforyou/posts/790830100966004
https://www.trueplookpanya.com/knowledge/content/68150/-blo-sciear-sci-
https://www.greenpeace.org/thailand/story/11725/ocean-sanctuaries-red-tide-impact/
กองประชาสัมพันธ์
สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.)
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี