ความสัมพันธ์ระหว่างพืชกับแมลงนั้น นอกจากจะเป็นผู้ช่วยผสมเกสรให้ต้นพืชแล้ว ยังมีพืชบางกลุ่มที่ใช้ประโยชน์จากแมลงเป็นแหล่งธาตุอาหารให้แก่ตัวเองเรามาทำความรู้จักกับไม้กินแมลงที่เป็นพืชเด่นของศูนย์อนุรักษ์แมลงเขตร้อน สถานีวิจัยลำตะคอง วว. จังหวัดนครราชสีมา ที่ไม่ว่าใครมาเที่ยวชมก็ต้องถามถึงนั่นก็คือ “ต้นกาบหอยแครง”

ต้นกาบหอยแครง (Venus flytrap) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Tradescantia spathacea Stearn, Rhoeo spathacea, Tradescantia discolor

สรรพคุณและประโยชน์ ตำรายาแผนโบราณระบุว่า ใช้ต้นต้มน้ำดื่ม แก้ไอ แก้ร้อนใน และแก้ฟกช้ำได้

ต้นกาบหอยแครง เป็นพืชที่เติบโตในพื้นที่ที่มีธาตุอาหารไนโตรเจนต่ำและมีแหล่งน้ำท่วมขัง ลำต้นของกาบหอยแครงมีลักษณะเป็นหัวใต้ดิน มีดอกสีขาวส่วนของกับดักมีลักษณะคล้ายเปลือกหอยสองฝา มีซี่ฟันที่ขอบกาบเหมือนกรงขัง ภายในกาบมีขนรับความรู้สึกข้างละ 3-4 เส้น เมื่อแมลงบินมาเกาะหรือสัมผัสโดนขนเหล่านี้ ต้นกาบหอยแครงจะหุบกาบขังแมลงไว้ภายใน ก่อนปล่อยเอนไซม์ออกมาย่อยแมลงให้เป็นสารอาหารที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ หากกาบถูกกระตุ้นให้หุบบ่อยๆ จะทำให้พืชสูญเสียพลังงานอย่างมาก อาจทำให้ต้นอ่อนแอจนถึงตายได้

ถึงแม้แมลงจะถูกพืชย่อยเพื่อใช้เป็นธาตุอาหารให้แก่ไม้กินแมลง แต่ประโยชน์ที่ได้กลับคืนมาก็คือไม้กินแมลงเป็นตัวช่วยอีกทางหนึ่งในการควบคุมประชากรแมลงในธรรมชาติ เพื่อไม่ให้มีจำนวนมากจนเกินไป

สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย(วว.)