โขน คือนาฏศิลป์ชั้นสูงชนิดหนึ่งของไทย เป็นศิลป์ที่รวมเอาสรรพศาสตร์นานาชนิดไว้ด้วยกัน อาทิ ท่าร่ายรำ บทร้อง บทพากย์สด เครื่องแต่งกาย และการบรรเลงดนตรีสดโดยวงโรหิตาจล รวมถึงฉาก แสง สี และเสียง และที่สำคัญคือความพร้อมเพรียงสอดประสานกันของหมู่คณะที่ร่วมแสดง โดยสรรพศาสตร์เหล่านี้ถูกบรรจงสร้างให้ผสมกลมกลืนกันอย่างลงตัว

วันนี้ ผมจะพาคุณไปชมการแสดงโขน รามเกียรติ์ ตอนหนุมาน ณ โรงมหรสพหลวง ศาลาเฉลิมกรุง และพาคุณไปชมความงดงามของศาลาเฉลิมกรุง โรงมหรสพหลวงที่ถูกก่อสร้างขึ้นในครั้งรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 แห่งกรุงสยาม

สำหรับโขน ตอนหนุมานนี้ นำเสนอให้คุณได้ชมเรื่องราวสำคัญๆ ทั้งหมดของหนุมาน ทหารเอกของพระราม โดยเริ่มตั้งแต่กำเนิดหนุมาน หนุมานถวายตัวเป็นทหารพระราม หนุมานบุกกรุงลงกาของทศกัณฐ์ หนุมานลวงเอากล่องดวงใจของทศกัณฐ์ และจบลงด้วยหนุมานได้รับพระราชทานปูนบำเหน็จความดีความชอบจากพระรามให้เป็นพระยาอนุชิตจักรกฤษพิพรรธพงศา เจ้าเมืองนพบุรี 

ขอชื่นชมผู้กำกับการแสดง (คุณศุภชัย จันทร์สุวรรณ ศิลปินแห่งชาติ) ที่ทำให้การแสดงครั้งนี้กระชับ รวดเร็ว เข้าใจง่าย แต่คงความงดงามและสาระสำคัญของฉากต่าง ๆ ไว้ได้อย่างครบครัน

เนื้อเรื่องย่อ โขน ตอนหนุมาน

พระอิศวรทรงใช้ให้พระพายนำเทพอาวุธและพลังแห่งพระองค์ไปซัดใส่ปากนางสวาหะ (ที่ถูกนางอัจนา มารดาสาปให้ยืนตีนเดียวเหนี่ยวกินลมอยู่ที่เขาพนมจักรวาล) เพื่อให้เกิดเป็นหนุมาน วานรเผือก มีสี่หน้า แปดมือ มีกุณฑลขนเพชร เขี้ยวแก้ว หาวเป็นดาวเป็นเดือน แล้วรอเป็นข้ารับใช้ของพระราม (พระนารายณ์อวตาร) เมื่อหนุมานได้ถวายตัวเป็นข้าของพระรามแล้ว ได้ขันอาสารับหน้าที่สำคัญต่างๆ ถวายเป็นอย่างดี อาทิ สืบหาหนทางไปกรุงลงกา และการทำการรบกับเหล่ายักษ์ทั้งใหญ่น้อย รวมถึงการลวงเอากล่องดวงใจของทศกัณฐ์ซึ่งฝากไว้กับพระฤษีโคบุตร พระอาจารย์ของทศกัณฐ์ ครั้นเมื่อทำการศึกถวายพระรามสำเร็จแล้ว ได้รับการปูนบำเหน็จเป็นเจ้าเมืองนพบุรี มีนามว่าพระยาอนุชิตจักรกฤษพิพรรธพงศา

การแสดงชุดนี้จะทำให้ผู้ชมได้พบกับตัวแสดงเป็นหนุมานในช่วงชีวิตต่างๆ หลายตัวแสดงด้วยกัน เริ่มตั้งแต่เป็นวานรเด็กแสนซุกซนน่ารัก ช่วงแรกเข้าถวายตัวกับพระราม ช่วงออกรบ และช่วงได้รับตำแหน่งเจ้าเมืองนพบุรี ดังนั้นที่หลายคนอาจเคยสงสัยว่า เหตุใดหนุมานจึงสวมชฎายอดสูงและแต่งองค์ทรงเครื่องแตกต่างไปจากหนุมานซึ่งเป็นวานรเผือกอย่างที่คุ้นเคยกันมาก่อน ก็จะได้คำตอบจากการแสดงในครั้งนี้อย่างกระจ่างชัด

และขอเรียนให้ทราบว่า สำหรับผู้ชมที่คิดถึงการแสดงของคุณพิศมัย วิไลศักดิ์ ศิลปินแห่งชาติ ผู้มีความสามารถด้านการรำไทย จะได้พบกับคุณพิศมัยในบทพระอุมาในโขนตอนนี้ด้วย

การแสดงโขน ตอนหนุมานนี้ ได้เปิดรอบปฐมทัศน์ไปเมื่อวันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2559 และจะจัดแสดงทุกวันพฤหัสบดีและศุกร์ เวลา 19.30 น. บัตรราคา 800, 1,000 และ 1,200 บาท ซื้อบัตรได้ที่ศาลาเฉลิมกรุง โทร.02-2244499 และที่ไทยทิคเก็ตเมเจอร์ โทรฯ.02-2623456

และขอแนะนำว่า เมื่อคุณได้ไปถึงโรงมหรสพหลวงศาลาเฉลิมกรุงแล้ว คุณไม่ควรพลาดการเดินชมสถาปัตยกรรมของอาคารแห่งนี้ด้วย อาคารนี้คือโรงภาพยนตร์ที่เปิดใช้งานมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 7 (พ.ศ. 2476) สร้างเพื่อเฉลิมฉลองพระนครที่มีอายุครบ 150 ปี เมื่อ พ.ศ. 2475 เคยใช้เป็นที่แสดงละครเวที รวมถึงดนตรี รวมถึงการแสดงโขน ศาลาเฉลิมกรุงนี้เป็นโรงมหรสพแห่งแรกของทวีปเอเชียที่มีเครื่องปรับอากาศระบบไอน้ำใช้ อาคารเป็นรูปทรงสี่เหลี่ยมแบบโมเดิร์น ออกแบบและควบคุมการก่อสร้างโดยหม่อมเจ้าสมัยเฉลิมกฤดากร วิศวกรคือ นายนารถ โพธิปราสาท ศาลาเฉลิมกรุงตั้งอยู่บริเวณหัวถนนเจริญกรุงตัดกับถนนตรีเพชร