“กลุ่มสตูลดินเผา บ้านท่าหิน”
ตั้งอยู่เลขที่ 34 หมู่ 6 ต.ควนขัน อ.เมือง จ.สตูล ถือเป็นอีกหนึ่งแหล่ง “สืบสาน” วัฒนธรรมทางด้านการปั้นดินเผาจากรุ่นสู่รุ่น ซึ่งเป็นเอกลักษณ์เฉพาะที่ จ.สตูล
การปั้นดินเผาของทางกลุ่มสตูลดินเผา มีความโดดเด่นในเรื่องการวาดลายที่เอาตัว “อักษรอาหรับ” มาผสมผสานเข้ากับงานศิลปะ โดยมีแรงบันดาลใจมาจาก “พรม มัสยิด พยัญชนะภาษาอาหรับ” กลายเป็นเสน่ห์และเอกลักษณ์เฉพาะที่โดดเด่นให้หลายคนที่รักษ์งานศิลปะสนใจอยากครอบครอง
นายสรายุทธ์ ไชยกุล อายุ 38 ปี ประธานกลุ่มสตูลดินเผา เล่าว่า กลุ่มสตูลดินเผา ทำมา 20 ปี ตั้งแต่รุ่นพ่อส่งต่อมาสู่รุ่นลูก ยังคงไว้ซึ่งความเป็นเอกลักษณ์ของ จ.สตูล คือ การวาดลวดลายผสมผสานกับอักษรภาษาอาหรับลงไปในงานศิลปะ ผ่านในรูปแบบของภาชนะเครื่องปั้นดินเผา ที่ใช้ความประณีตทุกขั้นตอนการทำ และยังเป็นการนำทรัพยากรทางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ในเรื่องของดินมาใช้
“ส่วนมากจะปั้นดินเผาในรูปแบบของภาชนะโบราณ แจกันรูปทรงต่างๆ และลวดลายที่ใช้เป็นพยัญชนะภาษาอาหรับ ผสมกับวัฒนธรรมในช่วงเทศกาลต่างๆที่จะเกิดภายในจังหวัด เช่น ช่วงฤดูกาลเล่นว่าว ทางกลุ่มก็จะวาดลวดลายของว่าวควาย ซึ่งเป็นว่าวประจำ จ.สตูล เข้ามาผสมผสานให้ลงตัว”
นอกจากนี้ ยังมีอีกหลายลวดลาย ไม่ว่าจะเป็นลายเส้น ลายใบไม้ต่างๆ ซึ่งในแต่ละใบจะมีลายที่แตกต่างกัน โดยแรงบันดาลใจที่ได้มาในการออกแบบลาย ก็จะเป็นลายจาก “มัสยิด” และ “ผ้าพรม” ที่ใช้ละหมาด อักษรหรือพยัญชนะในภาษาอาหรับ ทำให้ได้รับความสนใจในกลุ่มลูกค้าชาวมาเลเซีย นักออกแบบ นักดีไซน์ นักศิลปะ และนักจัดสวนต่างๆ
สำหรับขั้นตอนการทำ...“ขั้นแรก” คือ การสำรวจหาแหล่งดิน ดินที่ใช้จะเป็น “ดินเหนียวจอมปลวก” ที่ ต.ย่านซื่อ อ.ควนโดน จ.สตูล จากนั้นนำดินมาหมักในบ่อหมักดินนาน 3 เดือน หลังจากนั้นตักดินที่หมักแล้วมาไว้ในถังปั้น ทิ้งไว้ครึ่งวันเพื่อกรองเอาหินหรือเศษไม้ต่างๆออก หลังจากนั้นนำดินมาตากแดด 2-3 วัน ก่อนนำเข้าเครื่องนวดดิน นวดประมาณ 2-3 รอบ และตัดเป็นก้อนๆ นำมานวดกับมืออีกครั้ง ให้ดินพร้อมที่จะปั้น
“ขั้นตอนการปั้น” นำดินที่พร้อมจะปั้นมาวางบนเครื่องปั้นเป็นรูปแบบต่างๆ แล้วแต่จะจินตนาการหรือตามแบบที่เราต้องการ หลังจากนั้นทิ้งไว้ 1 สัปดาห์
“ขั้นตอนการกลึง” ตกแต่งรูปทรง และลงสี
ส่วนขั้นตอนสำคัญ คือ “วาดลวดลาย” ลายส่วนใหญ่จะเป็นลายพยัญชนะภาษาอาหรับ วาดลายเสร็จแล้วทิ้งไว้ 1 สัปดาห์ เพื่อให้ดินแห้งสนิท แล้วนำไปเผาประมาณ 8 ชม. ในอุณหภูมิ 1,050 องศาเซลเซียส เผาเสร็จทิ้งไว้ 1 วัน และนำมาเคลือบเงา แล้วก็วางจำหน่ายได้เลย
“ราคา” ของเครื่องปั้นดินเผาก็จะขึ้นอยู่กับลาย และขนาด ถ้าเป็นลายเส้น ขายในราคา 50 - 300 บาท และลายที่เป็นเอกลักษณ์ ราคาจะอยู่ที่ 800 – 1,500 บาท และตอนนี้มีการขยายกิจการในการทำชุดแก้วกาแฟ แบบเซรามิกเพื่อตอบสนองกลุ่มลูกค้ามากขึ้น โดยตอนนี้จะมีการวางขายตามงานสินค้าโอทอป และส่งขายต่างประเทศ คือ ประมาเลเซียที่ “เกาะลังกาวี” ผลตอบรับดีมาก
ประธานกลุ่มสตูลดินเผา เล่าอีกว่า ทางคุณพ่อมีความชอบในด้านนี้อยู่แล้ว พ่อเลยไปศึกษาและนำสิ่งศึกษากลับมาใช้ในการปั้นดินเผา และได้สืบสานมาถึงลูก โดยตอนแรกเราก็ทำเป็นแค่งานอดิเรก และได้ทำเป็นของฝากเพื่อนๆ หรือคนรู้จัก จนได้เป็นที่รู้จักและได้ผลตอบรับดี ซึ่งเขาชอบในความเป็นเอกลักษณ์ไม่เหมือนใคร ในลวดลายอาหรับ และยังเป็นการสื่อสารในเรื่องของศาสนา เข้ามาผสมกับงานศิลปะ
หลังจากนั้นได้มีหน่วยงานเข้ามามีส่วนร่วมในเรื่องของการตลาด การบรรจุภัณฑ์ วัตถุดิบต่างๆ และได้พัฒนางานมากขึ้น จึงได้มีโครงการสินค้าโอทอป เราก็ได้มีโอกาสนำสินค้า ไปวางขายที่ กทม. บ้าง งานแสดงสินค้าที่เมืองทอง ได้ผลตอบรับดีเป็นอย่างดี ซึ่งรูปทรงของภาชนะที่ได้แรงบันดาลใจ มาจากภาชนะโบราณ เช่นกระออม โอ่ง ไห ต่างๆ แล้วมาเขียนลายซึ่งเป็นลายอาหรับเอกลักษณ์ของเรา
นอกจากนั้นยังมีการต่อยอดในเรื่องของภาชนะเซรามิก ที่สามารถใช้สอยอยู่บนโต๊ะอาหาร ซึ่งใช้ได้จริง เช่น แก้วกาแฟ ชุดกาแฟ จาน เพื่อเพิ่มยอดขายอีกช่องทางหนึ่ง และตอนนี้มียังศูนย์ศิลปะชีพ เข้ามาติดตามผลงาน คือการให้คงความเป็นเอกลักษณ์และดั้งเดิมเอาไว้พร้อมบวกกับเทคโนโลยี นำนวัตกรรมมาใส่ในงาน เช่น การอนุรักษ์และสร้างสรรค์ และทางศูนย์ได้เข้ามาช่วยในเหลือของรูปแบบ น้ำยาเคลือบ รวมไปถึงการบรรจุภัณฑ์ ซึ่งได้รับการตอบรับอย่างดีกลุ่มคนที่ชื่นชอบงานด้านศิลปะที่มีเอกลักษณ์เฉพาะแตกต่างตกแต่งร้านอาหาร ร้านกาแฟ
สำหรับศิลปะงานปั้นจะส่งต่อให้แก่เยาวชนรุ่นใหม่ ได้รู้ว่าสตูลยังมีเอกลักษณ์อีกอย่างหนึ่งที่มีความโดดเด่น ที่ดึงดูดความเป็นสตูลออกมาให้โลกได้รับรู้ ถึงของดีของเด็ดของจังหวัดที่ผสมผสานวัฒนธรรมประเพณีผ่านงานปั้นดินเผาโดยคงความเป็นดั้งเดิมต่อไป
นายดุลทิตย์ มะเต๊ะ ช่างวาดลวดลายมือหนึ่งของกลุ่มสตูลดินเผา อายุ 18 ปี โรงเรียนมำบาอูลอูลูม เล่าว่า เริ่มแรกก็ได้ทางกลุ่มฯแนะนำมาให้เขียนและได้ฝึกมาเรื่อยๆ ซึ่งการวาดก็มีความยากสำหรับบางคน แต่ก็ฝึกมาเรื่อยๆจนตอนนี้ถนัดมือมากขึ้น โดยลวดลายที่วาดไม่มีความหมาย เป็นแค่เพียงพยัญชนะเช่น ก ข ค ง แต่นี้เป็นพยัญชนะในภาษาอาหรับ ไม่สามารถเขียนเป็นข้อความได้เพราะมีความละเอียดอ่อนทางด้านศาสนา โดยการวาดลายแต่ละครั้งก็มีการกำหนดลายมาแต่ก็จะเน้นลายอาหรับที่เป็นเอกลักษณ์และการลงลายก็ตามจินตนาการของเราเอง
“งานที่ยากที่สุดก็จะเป็นงานเซรามิก ซึ่งใช้พู่กันในการเขียนลาย มันยากสำหรับผม แต่ในการเขียนลายก็เป็นการฝึกเรื่องของสมาธิ ให้มือนิ่งขึ้น และจนนี้การเขียนลายกลายมาเป็นงานประจำไปแล้ว”
นอกจากนี้ทางกลุ่มยังเปิดเป็นศูนย์การเรียนรู้ สำหรับใครที่สนใจ หรืออยากศึกษาก็สามารถมาเที่ยว ชมกันได้ หรือใครจะสั่งไว้เป็นของฝากจากจังหวัดสตูล ติดต่อได้ที่ 080 – 8903955 คุณสรายุทธ์ ไชยกุล ประธานกลุ่มสตูลดินเผา
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี