สกู๊ปพิเศษ : โรงเรียนวิถีอีสาน “กาฬสินธุ์ปัญญานุกูล” ศูนย์การเรียนรู้ 3 ภูมิ
ก้าวสู่ E-SAN โมเดล ด้วย 3 ป. พัฒนาคุณภาพชีวิตเด็กพิการ
ตามพระราชบัญญัติการจัดการศึกษาสำหรับคนพิการ พ.ศ.2551 กล่าวถึงสิทธิและหน้าที่ทางการศึกษาของคนพิการว่า คนพิการต้องได้รับการศึกษาโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย พร้อมทั้งได้รับเทคโนโลยี สิ่งอำนวยความสะดวก สื่อ บริการ และความช่วยเหลืออื่นใดทางการศึกษา สามารถเลือกรับบริการทั้งระบบและรูปแบบการศึกษา โดยคำนึงถึงความสามารถ ความสนใจ ความถนัด ความต้องการจำเป็น และต้องได้รับการศึกษาที่มีมาตรฐาน มีการประกันคุณภาพการศึกษา รวมทั้งการจัดหลักสูตรกระบวนการเรียนรู้ การทดสอบทางการศึกษา ที่เหมาะสมสอดคล้องกับความต้องการจำเป็นพิเศษของคนพิการแต่ละประเภทและบุคคล
ดร.สันติ ฤาไชย ผอ.ร.ร.กาฬสินธุ์ปัญญานุกูล กล่าวว่า ร.ร.กาฬสินธุ์ปัญญานุกูล ตั้งอยู่ที่หมู่ 13 ต.ดอนสมบูรณ์ อ.ยางตลาด จ.กาฬสินธุ์ เปิดสอนนักเรียนที่มีความบกพร่องด้านสติปัญญาและพิการซ้อน มีพื้นที่ให้บริการ 12 จังหวัด นักเรียนร้อยละ 99 มีภูมิลำเนาอยู่ในภาคอีสาน ปัจจุบันมีบุคลากร 90 คน นักเรียน 510 คนโดยขับเคลื่อนพัฒนา การจัดการเรียนรู้ด้วยวิถีอีสาน ภายใต้พื้นฐานหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
“ทั้งนี้เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริง เรียนรู้ตามศักยภาพ และสามารถนำไปประยุกต์ใช้หรือปฏิบัติได้จริงหลังจบการศึกษา ในระหว่างเรียนเพื่อให้นักเรียนได้ใกล้ชิดกับวิถีความเป็นอยู่ของตนเอง จึงได้จัดการศึกษาตามแนวทางโรงเรียนวิถีอีสาน โดยได้นำวิถีอีสานมาบูรณาการ ทั้งด้านประเพณี การดำเนินชีวิต ตลอดทั้งการฝึกอาชีพที่มีในท้องถิ่น มุ่งให้ผู้เรียนเป็นคนดี ประกอบอาชีพอย่างสุจริต หวังให้อยู่ร่วมกับครอบครัว ชุมชน และสังคมอย่างมีความสุขยั่งยืนตลอดไป”
ดร.สันติกล่าวอีกว่าแนวทางการจัดการเรียนการสอน โดยนำวิถีอีสานมาเป็นจุดเน้นดังกล่าว เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้วิถีชีวิต วัฒนธรรม และภูมิปัญญาท้องถิ่นอีสาน ภายใต้หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อให้เหมาะสมกับวิถีชีวิตของผู้เรียน ให้เกิดทักษะ มีการพัฒนาฝีมือ สามารถนำประสบการณ์ไปเป็นแนวทางการดำเนินชีวิต หลังจบการศึกษาหรือเรียนจบมีงานทำ ช่วยเหลือตนเองได้ ไม่เป็นภาระของผู้ปกครอง
“การเรียนการสอนของโรงเรียนวิถีอีสาน นอกจากจะยึดหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และหลักแห่งประเพณีวัฒนธรรมท้องถิ่นอีสานแล้ว ยังยึดหลักแห่งบุญญสิกขาหรือบุญวัตถุกิริยา 3 หรือเรียกง่ายๆว่าจัดการเรียนการสอนหลักสูตร 3 ภูมิ คือภูมิพ่อหลวง ภูมิปัญญา และภูมิธรรม นำมาปรับใช้เพื่อบ่มเพาะและปลูกฝังให้นักเรียนที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา มีโอกาสฝึกปฏิบัติตามความสนใจ ซึ่งเป็นสิ่งที่ใกล้ตัว จดจำง่าย ทำได้ง่าย สามารถสร้างเป็นรายได้เลี้ยงตัวเอง”
นางพิญญา ใจมาลัย รอง ผอ.ร.ร.กาฬสินธุ์ปัญญานุกูล กล่าวว่าโรงเรียนวิถีอีสาน ที่ดำเนินการจัดการเรียนการสอนภายใต้ 3 ภูมิดังกล่าว ซึ่งมีภูมิพ่อหลวง คือหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เป็นภูมิรู้ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชดำรัสชี้แนะแนวทางแก่พสกนิกรชาวไทยมานานกว่า 25 ปี หรือก่อนที่จะเกิดวิกฤติการณ์ทางเศรษฐกิจ และประสบปัญหาต่างๆในภาวะสังคมปัจจุบัน
“โรงเรียนกาฬสินธุ์ปัญญานุกูล ได้น้อมนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาจัดเป็นมวลประสบการณ์ให้นักเรียนที่มีความบกพร่องทางสติปัญญาได้เรียนรู้ โดยผ่านกิจกรรม และโครงการต่างๆ เพื่อสร้างแรงจูงใจ ให้เกิดการพัฒนาทั้งร่างกาย จิตใจ ทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ ได้รับการพัฒนาอย่างเต็มศักยภาพ ช่วยกระตุ้นสติปัญญาให้ดีขึ้น โดยมีกิจกรรมประกอบการเรียนการสอนที่หลากหลาย และจัดทำอย่างต่อเนื่อง เช่น เลี้ยงเป็ด ไก่ ปู กบ เขียด เพาะเห็ด ปลูกผักสวนครัว พืชสวน พืชไร่ พืชสมุนไพร”
ทุกกิจกรรมภายใต้โครงการเศรษฐกิจพอเพียงฯนั้น เป็นการบอกสอนให้เด็กได้ศึกษาเรียนรู้ ตั้งแต่ขั้นตอนการเตรียมแปลง การเพาะเมล็ด การปลูก การดูแลรักษา ไปจนถึงการนำผลผลิตไปใช้ประโยชน์ เช่น ประกอบเป็นอาหาร การแปรรูปและจำหน่าย ทั้งนี้เป็นการฝึกฝนให้เด็กมีความรับผิดชอบ รู้จักสังเกตวิวัฒนาการ การเจริญเติบโตของพืช เช่น การจัดทำสวนมะละกอ ที่นอกจากจะสอนกันในแปลงแล้ว ยังมีการเขียน อ่าน วาดภาพ และแผนผังการนำไปใช้ประโยชน์ในห้องเรียน เป็นการต่อยอดองค์ความรู้อย่างสร้างสรรค์ เพราะมะละกอไม่เพียงแต่จะมีลำต้น ใบ ดอก ผล เมล็ด เท่านั้น ในการนำมะละกอไปประกอบอาหารยังมีอุปกรณ์ มีส่วนประกอบและเครื่องปรุงหลายอย่าง เช่น ครก สาก มะเขือเทศ พริก ถั่ว และพืชผักต่างๆ
นางพิญญา กล่าวอีกว่าในด้านภูมิปัญญาหรือภายใต้หลักแห่งประเพณีวัฒนธรรมท้องถิ่นนั้น ได้มีการฟื้นฟูวิถีอีสาน มีการปฏิบัติตามฮีต 12 คอง 14 หรือตามตารางปฏิทิน เช่น ทำบุญตักบาตร และทำวัตรเช้า-เย็นทุกวันพระ วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา วันสำคัญตามขนบธรรมเนียมประเพณี หรือตามฮีต 12 คอง 14 เพื่อที่จะนำจุดเด่นนั้นมาเป็นเบ้าหล่อหลอมจิตใจเด็ก ให้เกิดการพัฒนาความประพฤติ สภาพจิตใจ และสติปัญญา โดยนำมาใช้ทั้งในห้องเรียนและภาคปฏิบัติ ไม่ว่าจะเป็นกิจกรรมทำบุญ การละเล่น ดนตรีพื้นบ้าน งานฝีมือต่างๆ เช่น การทำดอกไม้ประดิษฐ์ ของที่ระลึก การทอเสื่อ และทอผ้า เป็นต้น
“ขณะที่ด้านภูมิธรรมหรือภายใต้ครรลองแห่งหลักบุญญสิกขาหรือบุญกิริยาวัตถุ 3 นั้น ความหมายคือเหตุอันเป็นที่ตั้งแห่งการทำบุญ หมายถึงวิธีการทำบุญ ที่เมื่อทำแล้วจะได้รับผลเป็นความสุข โดยบุญกิริยาวัตถุ 3 ประกอบด้วยทานมัย ศีลมัย และภาวนามัย ทานมัยคือการให้ทาน การรู้จักเผื่อแผ่ แบ่งปัน, ศีลมัย คือการรักษาศีล การประพฤติสุจริต มีความสัมพันธ์ที่ดี ไม่เบียดเบียนกัน และภาวนามัย คือการอบรมพัฒนาจิตใจ พัฒนาปัญญา ทั้งนี้ เพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้วิธีการทำบุญ การทำความดี การทำสิ่งที่เป็นประโยชน์ เป็นการบ่มเพาะผู้เรียนให้เป็นคนดี มีสัมมาคารวะ ประกอบอาชีพอย่างสุจริต อยู่ร่วมกับครอบครัว สังคม อย่างมีความสุข”
นายสุขุมวรัชญ์ อัครเศรษฐัง ประธานคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานฯ กล่าวว่า นี่คือส่วนหนึ่งในกระบวนการเรียนการสอนของโรงเรียนกาฬสินธุ์ปัญญานุกูล ที่เสมือนเป็นศูนย์การเรียนรู้ 3 ภูมิ ตามเอกลักษณ์ของโรงเรียนวิถีอีสาน โดยใช้หลักการบริหารจัดการ 3 ป.คือ ประสิทธิภาพ ประสิทธิผล และปรารถนาดีต่อผู้เรียน ตามกรอบแนวคิด E-SAN โมเดล
“E หมายถึง Environment คือการจัดสภาพแวดล้อมและแหล่งเรียนรู้ภายในและภายนอกโรงเรียน, S หมายถึง Students คือผู้เรียนหรือนักเรียน A หมายถึง Activities คือ กิจกรรมการเรียนการสอนและกิจกรรมพื้นฐานวิถีชีวิต และ N หมายถึง Need คือ ความต้องการจำเป็นของผู้เรียนในการดำรงชีวิตประจำวัน และความต้องการของผู้ปกครอง เพื่อสนับสนุนการเปลี่ยนผ่านจากโรงเรียนสู่การมีงานทำ”
การจัดการเรียนการสอน ของโรงเรียนวิถีอีสาน “กาฬสินธุ์ปัญญานุกูล” ศูนย์การเรียนรู้ 3 ภูมิ ตามรอยวิถีอีสาน มีการใช้ปฏิบัติตามรอยพระยุคลบาทปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว การดำเนินชีวิตตามฮีต 12 คอง 14 และตามบุญญสิกขา เพื่อนำประโยชน์สู่ผู้เรียนอย่างเต็มศักยภาพ ตามคติพจน์ประจำโรงเรียน คือพัฒนากาย สังคม จิต ช่วยพิชิตความพิการ และตามคำขวัญของโรงเรียนที่ว่า เราจะไม่ทำความไม่ดี เพราะเราจะได้มีแต่ความสุข
คือเป้าหมายที่โรงเรียนวิถีอีสานกำหนดไว้ ซึ่งกำลังไปได้ด้วยดี สามารถกระตุ้นพัฒนาการเด็กที่มีความบกพร่องทางปัญญา ได้ผลดีขึ้นตามลำดับ สมกับความตั้งใจของคณะผู้บริหาร ครูพี้เลี้ยง โดยเฉพาะผู้ปกครองที่ให้ความไว้วางใจ นำบุตรหลานเข้ามาศึกษาเล่าเรียนที่นี่...ที่โรงเรียนวิถี
กฤษณ์ ทิพเลิศ
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี