คำถาม ผมอยากทราบว่า ในช่วงภัยแล้งนี้จะสามารถปลูกพืชที่จะมีรายได้อย่างรวดเร็ว แทนการทำนา อะไรได้บ้างครับ

ศิริชัย สรวงสันติ

อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี

คำตอบ ในสภาวะภัยแล้ง ที่ขาดแคลนปริมาณน้ำ จนไม่เพียงพอต่อการอุปโภคและบริโภค และเกิดครอบคลุมพื้นที่เป็นบริเวณกว้าง เนื่องจากปริมาณฝนตกในช่วงต้นปีที่ผ่านมาน้อยกว่าปกติทำให้เกิดปัญหาขาดแคลนน้ำสำหรับทำการเกษตรในช่วงฤดูแล้ง ในช่วงธันวาคม-เมษายน อย่างรุนแรง เมื่อหมดฤดูนาแล้ว เกษตรกรควรปลูกพืชอายุสั้น ที่ใช้น้ำน้อยแทนการทำนา พืชที่แนะนำ ได้แก่ ถั่วเขียว ถั่วเหลือง ข้าวโพด ทานตะวัน และพืชผักต่างๆ ซึ่งเป็นพืชไร่อายุสั้น และใช้น้ำน้อยกว่าทำนาข้าวถึง 5 เท่า

วิธีการปลูกพืชอายุสั้นทดแทนการทำนา

วิธียกร่องแปลงปลูก ยกร่องกว้าง 1.5 เมตร ทำคลองส่งน้ำ และคูระบายน้ำให้เหมาะสมกับความยาวของร่องปลูก เพื่อสามารถให้น้ำอย่างมีประสิทธิภาพ โดยให้น้ำท่วมถึงบริเวณสันร่องปลูก แล้วปล่อยน้ำค่อยๆ ซึมเข้าไปในแปลงปลูก ควรใช้ฟางข้าว หรือเศษวัชพืชคลุมสันร่องปลูก  

วิธีการจะเลือกปลูกพืช นักวิชาการเกษตรได้แนะวิธีการที่จะเลือกว่าจะปลูกพืชชนิดใด ดังนี้การปลูกพืชต้นฤดู ควรเป็นพืชทนแล้งอายุสั้น 70-80 วัน แต่ถ้าไม่สามารถปลูกได้ภายในเดือนพฤษภาคม เพราะฝนมาล่าช้า ไม่ควรปลูกพืชอายุสั้น เพราะเป็นการเสี่ยงในช่วงเก็บเกี่ยวจะเจอฝนหนัก ดังนั้น ถ้าฝนมาล่าช้า ควรปลูกพืชที่อายุยาวเพียงพืชเดียว ส่วนการปลูกพืชช่วงที่สอง ควรปลูกทันทีหลังเก็บเกี่ยว เพราะฝนจะไม่ทิ้งช่วงนานในช่วงนี้ ถ้าปลูกล่าช้าไปจะมีผลกระทบต่อผลผลิต และถ้าฝนตกหนักตามมา จะทำให้เตรียมพื้นที่ปลูกได้ยาก ต้องพิจารณาชนิดพืชเป็นสำคัญ และระยะเวลาฤดูฝนที่ยังเหลืออยู่ว่ามีกี่วัน โดยถือว่าฝนจะสิ้นสุดในเดือนตุลาคม

การปลูกถั่วเขียว ควรปลูกหลังจากเก็บเกี่ยวข้าวแล้ว ความชื้นในดินยังเหลืออยู่เพราะเป็นช่วงหมดฤดูหนาว จะทำให้ถั่วเจริญเติบโตได้ดี พันธุ์ที่แนะนำคือ พันธุ์อู่ทอง 1 เพราะฝักไม่แตกง่าย อายุ 60-70 วัน พันธุ์กำแพงแสน 2 เหมาะแก่การปลูกในฤดูแล้งนอกเขตชลประทาน อายุ 65-75 วัน ส่วนพันธุ์ชัยนาท 72 อายุ 63 วัน

การปลูกทานตะวัน เป็นพืชที่ทนต่อสภาวะแห้งแล้งได้ดีกว่าถั่วเหลือง พันธุ์ที่แนะนำ คือ พันธุ์ลูกผสม เพื่อการผลิตน้ำมันพืช มีระบบรากที่ดี รากแผ่กว้างดูดซับความชื้นได้ดี ตอบสนองต่อปุ๋ย และมีแมลงศัตรูพืชรบกวนน้อย อายุเก็บเกี่ยว 90-100 วัน สามารถปลูกแทนข้าวนาปรังได้ในบางพื้นที่ที่มีการจัดการดี และสภาพพื้นที่นาที่มีการระบายน้ำดี ไม่ท่วมขังในที่นาดอน ก็ปลูกได้เหมือนพืชไร่ทั่วๆ ไป

การปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ พันธุ์ที่แนะนำคือ พันธุ์ลูกผสม จะทนแล้งได้ดีกว่าพันธุ์ผสมเปิด ได้แก่ พันธุ์สุวรรณ 3851
พันธุ์นครสวรรค์ 72 พันธุ์สุวรรณ 4452 และพันธุ์ลูกผสมจากบริษัทเอกชนต่างๆ จะทนแล้งได้ดี อายุเก็บเกี่ยว 110-120 วัน
ควรระวังในช่วงผสมเกสรอย่าให้ขาดน้ำ เพราะจะทำให้ติดเมล็ดไม่ดี เมล็ดจะลีบ และในช่วงหนูนาจะระบาด ควรหาทางป้องกันหนูนาไว้แต่เนิ่นๆ

การปลูกหอม กระเทียม และพืชผักอื่นๆ การปลูกให้คลุมด้วยฟางข้าว หญ้าแห้ง เพื่อลดการระเหยของน้ำ และลดความรุนแรงจากแสงแดดส่องโดยตรง จะช่วยรักษาความชื้นในดิน และบังแสงสว่างทำให้เมล็ดวัชพืชไม่สามารถงอกได้

การปลูกพืชอายุสั้นทดแทนการปลูกข้าว นอกจากจะแก้ปัญหาเรื่องการขาดแคลนน้ำโดยตรงแล้ว ยังมีประโยชน์อีกมากมายที่ตามมา ได้แก่ เป็นการตัดวงจรชีวิตของศัตรูข้าว เช่น เพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล โรคไหม้คอรวง เป็นการปรับคุณสมบัติทางกายภาพของดินให้ดีขึ้น และช่วยลดการเสี่ยงในผลผลิตข้าว เมื่อมีน้ำไม่เพียงพอ เกษตรกรจะมีรายได้ชดเชย และได้มากกว่าการทำนา

นาย รัตวิ