ชาวจังหวัดกาฬสินธุ์ร่วมยินดีแม่คำสอนเป็นศิลปินแห่งชาติสาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์-ทอผ้า) ชี้มีความเหมาะสมเป็นแม่ครูผู้เสียสละอุทิศตนถ่ายทอดศาสตร์แห่งผ้าแพรวากับผู้สนใจทั่วไป ทั้งยังเป็นผู้รังสรรค์ลวดลายผ้า และเป็นผู้อนุรักษ์ ลวดลายผ้าแพรวาดั้งเดิมไว้ให้ลูกหลานจนถึงปัจจุบัน
17 ธ.ค.59 ที่บ้านเลขที่ 42 หมู่ที่ 4 บ้านโพน ต.โพน อ.คำม่วง จ.กาฬสินธุ์ ซึ่งเป็นบ้านพักอาศัยของ นางคำสอน สระทอง อายุ 77 ปี ซึ่งได้รับการประกาศให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ประณีตศิลป์-ทอผ้า) ประจำปี 2559 โดยมีประชาชน ลูกศิษย์และญาติพี่น้อง เดินทางมาแสดงความยินดีตลอดทั้งวัน หลังได้ทราบข่าวจากสื่อต่างๆ ท่ามกลางความปลื้มปิติของศิลปินแห่งชาติ แม่คำสอน สระทอง ซึ่งใบหน้าเปื้อนรอยยิ้มตลอดทั้งวัน โดยมีนางอุบลรัตน์ ชาพา บุตรสาวคอยดูแลอย่างใกล้ชิด ขณะที่ศิลปินแห่งชาติฯ ยังใจดีนำกรุผ้าเก่าที่เก็บสะสมออกมาให้แขกเหรื่อได้ชื่นชมกันด้วย ซึ่งบางผืนมีอายุกว่า 200 ปี รวมถึงผ้าไหมแพรวาที่มีลวดลายวิจิตรสวยงาม
แม่คำสอน สระทอง ศิลปินแห่งชาติฯ เล่าย้อนถึงความทรงจำให้ฟังว่า ครอบครัวเป็นเกษตรกร แต่ในส่วนตัวมีความสนใจเรื่องทอผ้ามาตั้งแต่เด็กๆ เห็นกี่ทอผ้าไม่ได้ต้องไปนั่งทอทุกๆ ที่ บางครั้งก็แอบขโมยไปทอของเพื่อนบ้านและบ้านญาติ เป็นความสนใจมาตั้งแต่เด็กๆ แต่ก็ได้รับคำชื่นชมเรื่องฝีมือทอผ้าจากผู้ใหญ่มาตั้งแต่ยังเล็กเช่นกัน ทั้งนี้ บ้านเกิดอยู่ที่บ้านคำคา ต.โนนศิลา อ.สหัสขันธ์ หรือที่เรียกว่าอำเภอเก่า ก่อนจะแต่งงานตอนอายุ 19 ปี กับสามีคือนายบุรี สระทอง ชาวบ้านโพน ต.โพน อ.คำม่วง จ.กาฬสินธุ์ ซึ่งถือเป็นการเริ่มต้นความผูกพันกับผ้าไหมแพรวากับครูคนแรกคือแม่ของสามี ที่สอนศาสตร์การทอผ้าไหมแพรวาให้ โดยเฉพาะลวดลายโบราณดั้งเดิม กับการปลูกฝังเรื่องการทอผ้าไหมแพรวา ที่เป็นเรื่องสำคัญของคนภูไทบ้านโพนอย่างยิ่ง พร้อมกับคำสั่งเสียให้เป็นผู้สืบสานอนุรักษ์และถ่ายทอดวิชาความรู้การทอผ้าไหมแพรวาต่อไปอย่าให้สูญหาย ซึ่งได้ยึดถือมาโดยตลอดเพราะจำในคำสอนไม่เคยลืมเลือน
"ชีวิตอยู่กับการทอผ้ามาโดยตลอด แต่ที่ปลาบปลื้มที่สุดของชีวิตคือการที่ได้เข้าเฝ้ารับเสด็จ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ และพระบรมศานุวงศ์ ครั้งเมื่อเสด็จเยี่ยมพสกนิกรเมื่อปี พ.ศ.2520 โดยสมเด็จพระพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ได้รับผ้าไหมแพรวาเข้ามาพัฒนาส่งเสริม เข้าสู่โครงการศิลปาชีพพิเศษ โดยให้ขยายผ้าให้กว้างขึ้น มีหลากหลายสี จากเดิมที่จะเป็นสีแดงเพียงสีเดียว และมีความยาว 1 วา การได้ถวายงานรับใช้พระองค์ท่านนับเป็นบุญยิ่งใหญ่หาใดเทียบได้"
แม่คำสอน กล่าวอีกว่า ในปี 2539 ได้รวมพลังชาวภูไทบ้านโพนทั้งหมดทอผ้า 60 ลาย 99 เมตร ทูลเกล้าฯถวายพ่อหลวงรัชกาลที่ 9 ในวโรกาสครองราชย์ 50 ปี ที่ถือว่าเป็นผ้าแพรวายาวที่สุดในโลก จากนั้น ปี พ.ศ.2554 ทอผ้าแพรวา 10 ลาย ความยาว 9 เมตร 43 แถว ทูลเกล้าฯถวายพ่อหลวงเนื่องในวโรกาส 80 พรรษา และปีพ.ศ. 2556 ทอผ้าไหมแพรวา 100 เมตร 100 ลาย ถวายพ่อหลวงให้ทรงพระวรกายจากพระอาการประชวร ซึ่งได้นำไปทูลเกล้าฯ ถวายที่วังสวนจิตรลดาฯ ในห้วงสำนึกครั้งหนึ่งที่จดจำมิรู้ลืม สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชีนาถ พระองค์ท่านอยากให้เราเป็นผู้สอน ผู้ถ่ายทอดวิชาความรู้เรื่องการทอผ้าไหมแพรวา เป็นคำมั่นสัญญาที่ได้เปล่งออกไปต่อหน้าพระพักตร์พระองค์ท่าน จวบจนชีวิตจะหาไม่ก็จะยึดคือคำมั่นนี้ไปตลอด เพราะเวลานี้ ยังนั่งทอผ้าและสอนลูกศิษย์มิได้ขาด เวลาที่เหลือจากนี้ ก็จะอุทิศให้กับการเผยแพร่และรังสรรค์ศาสตร์ศิลป์ผ้าไหมแพรวาให้มากที่สุด
"ศิลปินแห่งชาติ เป็นรางวัลอันทรงเกียรติและภาคภูมิใจมาก แต่ที่มาถึงวันนี้ก็ด้วยน้ำพระทัยพระมหากรุณาธิคุณของพ่อหลวงและแม่ของแผ่นดิน ที่ทรงอุ้มชูพสกนิกรมาโดยตลอด ซึ่งสิ่งที่เตือนใจและติดตัวอยู่ตลอดคือเหรียญพระราชทานไม่เคยห่างตัวเลยเป็นเวลานานกว่า 30 ปี แล้วเป็นกำลังใจสูงสุดของชีวิต ทำให้มีพลังในการทำหน้าที่ถวายงานพระองค์ท่านจนถึงทุกวันนี้ งานทอผ้าทั้งหมดจะนำขึ้นไปทูลเกล้าฯ ถวายเป็นการส่วนพระองค์สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ โดยเส้นไหมที่ใช้ทอผ้าไหมแพรวาพระองค์ท่านได้พระราชทานมาให้ แต่ละผืนจะเลือกเฟ้นลวดลายที่มีความวิจิตรสวยงาม มีความหมาย โดยยึดจากลายโบราณดั้งเดิม 60 ลาย ประยุกต์เข้ากับลายที่คิดค้นมาใหม่รวมๆ แล้วตอนนี้มีกว่า 100 ลาย ที่ใช้สำหรับการทอผ้าไหมแพรวาเฉดสี ก็เลือกตามความเหมาะสม ทั้งย้อมไหม และการทอ ซึ่งทุกขั้นตอนเป็นงานฝีมือทำด้วยมือทั้งหมด" แม่คำสอน กล่าว
สำหรับแม่คำสอน สระทอง ปัจจุบันอายุ 77 ปี จบการศึกษาระดับประถมศึกษาปีที่ 4 แต่ด้วยความพากเพียรและความสนใจเรื่องทอผ้าได้ยึดถือการทอผ้าไหมแพรวามาตั้งแต่อายุ 19 ปี จนถึงปัจจุบัน ทั้งเป็นผู้รวมกลุ่มภูไทบ้านโพนร่วมทอผ้าผ้าแพรวา ควบคุมคุณภาพเป็นอย่างดี โดยลายแพรวาที่ทอครั้งแรกคือลายนาค ด้วยความชื่นชอบส่วนตัว โดยฝึกจากแม่สามีคือคุณย่าเบ็ง สระทอง ซึ่งเป็นครูคนแรกในการสอนทอผ้าแพรวาและเรียนรู้มาเรื่อยๆ โดยเฉพาะคำแนะนำจากพระราชเสาวนีย์ของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ
ทั้งนี้ แม่คำสอนเคยได้รับพระราชทานเงินจากสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ จำนวน 40,000 บาท เพื่อเป็นทุนในการปฏิบัติหน้าที่เป็นวิทยากรสอนเทคนิคการทอผ้าไหมแพรวาให้กับสมาชิก รางวัลพระธาตุนาดูนทองคำ ผู้มีผลงานดีเด่นสาขาทัศนศิลป์ (ศิลปะการทอผ้าแพรวา) ได้รับคัดเลือกให้เป็นแม่ดีเด่นแห่งชาติ คนดีศรีกาฬสินธุ์ ครูภูมิปัญญาไทย นอกจากนี้ มหาวิทยาลัยราชภัฏกาฬสินธุ์ ได้มอบปริญญา มหาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ ที่เข้ารับพระราชทาน ปริญญาบัตรจาก สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร เมื่อปีพ.ศ.2557
แม่คำสอน สระทอง ถือเป็นผู้มีความคิดสร้างสรรค์ มีผลงานด้านการทอผ้าแพรวาประดิษฐ์การทอผ้าแพรวา "เขาลาย" หรือ "ตระกรอลาย" นอกจากนี้ ยังรับหน้าที่เป็นครูสอนทอผ้าไหมแพรวาและวิทยากร ในการถ่ายองค์ความรู้ ซึ่งถือเป็นแม่ครูขอวงการทอผ้าไหมแพรวา
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี