สำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า(สคล.) ได้ร่วมกับ สพฐ. กลุ่มกัลยาณมิตรเพื่อเครือข่ายวิถีพุทธ (กคพ.) เครือข่ายครูโรงเรียนปลอดเหล้า ปลอดบุหรี่ด้วยคำพ่อสอน เครือข่ายครูที่ปรึกษาโครงงานคุณธรรม และเครือข่ายเยาวชนไทยทำดีถวายในหลวง จัด “ค่ายพัฒนาโครงงานคุณธรรมโพธิสัตว์น้อย สร้างภูมิคุ้มกัน และแก้ไขปัญหาเหล้า บุหรี่” ครั้งที่ 1 เป็นการต่อยอดจากโครงการ “ค่ายโครงงานคุณธรรมโพธิสัตว์น้อย สร้างภูมิคุ้มกันและแก้ไขปัญหาเหล้า บุหรี่” ที่มีจุดมุ่งหมายเพื่อสร้างภูมิคุ้มกันให้เยาวชนพ้นภัยเหล้า เบียร์ บุหรี่

พูดกันตามภาษาชาวบ้าน ก็คือโครงการดังกล่าวนี้ กำลังพุ่งเป้าหมายในเรื่องของปัญหาเหล้าและบุหรี่ไปที่ตัวเด็กและเยาวชนโดยตรงนั่นเอง

ทั้งนี้จากการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการเปิดรับปัจจัยแวดล้อมที่มีต่อพฤติกรรมการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ของเยาวชน พบว่า ปัจจัยทางสภาพแวดล้อมอันได้แก่ การเปิดรับสื่อโฆษณา การเติบโตในครอบครัวที่มีนักดื่ม อิทธิพลของเพื่อน บริบทในชุมชนที่มีการดื่มมาก ค่านิยมทางสังคม ความสามารถในการซื้อ หรือราคาเครื่องดื่มที่ไม่แพง และความยากง่ายในการซื้อล้วนเป็นปัจจัยที่มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญต่อพฤติกรรมการดื่มของเยาวชนไทยที่น่าเป็นห่วงทั้งสิ้น

ดร.บรรเจอดพร สู่แสนสุข รองผู้อำนวยการสำนักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา สพฐ. กล่าวว่า การจัดงานศิลปหัตถกรรมนักเรียน เป็นตัวที่ใช้เชื่อมร้อยกับโครงงานคุณธรรม ให้เข้าด้วยกัน เพราะมีเวทีเพื่อเปิดให้นักเรียนได้แสดงออกทางความคิดที่เป็นประโยชน์ ทั้งต่อตนเอง ครอบครัวและสังคม โดยมีคุณธรรม จริยธรรมในการดำเนินชีวิตซึ่งเป็นพื้นฐาน แนวทางการทำงานของ สพฐ. ในการรณรงค์กับเด็กที่เกี่ยวกับเรื่องการลด ละ เลิก เหล้า บุหรี่และอบายมุข

“การทำงานเรื่องเยาวชนกับผลกระทบที่เกิดจากเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ถือเป็นเรื่องที่สถานศึกษาควรให้ความสำคัญมากขึ้น เพราะทุกวันนี้เยาวชนกลายเป็นนักดื่มหน้าใหม่จำนวนมาก และอายุเฉลี่ยในการดื่มลดน้อยลงเรื่อยๆ สภาพแวดล้อมรอบตัวเป็นปัจจัยที่สำคัญที่ก่อให้เกิดการเลียนแบบ เด็กและเยาวชนไทยเติบโตขึ้นในสภาพแวดล้อมที่เห็นว่า การดื่มสุราเป็นเรื่องธรรมดา เต็มไปด้วยแรงสนับสนุนการดื่ม และเข้าถึงสุราโดยง่าย” ดร.บรรเจอดพร กล่าว 

น.ส.อภิศา มะหะมาน ผู้ประสานงานด้านกลุ่มเป้าหมายโรงเรียนและเยาวชน สำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า (สคล.) ให้ความเห็นว่า พื้นที่โรงเรียนเป็นพื้นที่ยุทธศาสตร์การทำงานร่วมกับเยาวชน เพราะรากฐานที่สำคัญของการพัฒนาเยาวชนอยู่ที่สถานศึกษาเป็นหลัก ซึ่งเป็นแหล่งของการให้ข้อมูล การผลิตข้อมูลและเกิดผลผลิตที่ออกมาสู่สังคม ซึ่งได้มีการพัฒนากระบวนการในการทำงานกับเยาวชน นักเรียนระดับประถมศึกษามากขึ้น โดยมีรุ่นพี่ระดับมัธยมที่เคยทำโครงงานมาเป็นพี่เลี้ยง คอยแนะนำวิธีการคิด การลงมือปฏิบัติ โดยมีต้นแบบของพื้นที่ที่ทำได้สำเร็จ เกิดนวัตกรรมที่น่าสนใจ นำไปปรับใช้ได้ตามความเหมาะสม นอกจากนี้รุ่นพี่โรงเรียนมัธยมก็ได้พัฒนาตนเองจากเป็นผู้ที่เคยเข้าค่ายมาเป็นผู้จัดค่าย สร้างความเข้มแข็งของการทำงานเป็นทีม ที่จะช่วยต่อยอดคุณธรรมจากรุ่นพี่สู่รุ่นน้องได้ไม่ยาก เพราะเป็นวัยที่ใกล้เคียงกัน สิ่งสำคัญ คือ การทำงานกับโรงเรียนต้องสร้างแรงบันดาลใจให้ครู แต่ไม่ใช่การออกคำสั่ง แล้วรุ่นพี่จะต้องสร้างหรือส่งต่อให้รุ่นน้องต่อไป การให้เด็กได้เขียนออกมาเป็นการสร้างความแน่ใจว่าเขาได้เข้าใจว่า แอลกอฮอล์ไม่ดีกับพวกเขาอย่างไร

ครูประนอม ดอนแก้ว แกนนำครูที่ปรึกษาโครงงานคุณธรรม กล่าวว่า โครงงานคุณธรรมมีเป้าหมายสำคัญคือ ลด ละ เลิก เหล้า บุหรี่ และเป็นสื่อกลางแก่ครู บุคลากรในโรงเรียน ผู้ปกครองและคนในชุมชน และได้มีการคัดเลือกโรงเรียนระดับประถมศึกษาหลังจากผ่านค่ายภูมิภาคมาแล้ว จำนวน 25 โรงเรียน เพื่อต่อยอดพัฒนาโครงงานคุณธรรมให้ได้สัมฤทธิ์ผลมากที่สุด และเกิดเป็นความต่อเนื่องในการทำงานเครือข่ายกับโรงเรียนในระดับประถมศึกษา

“นักเรียนระดับประถมศึกษา ตามธรรมชาติของพัฒนาการ เชื่อว่าพวกเขายังมีความเป็นผู้พิทักษ์ความถูกต้อง หากได้รับการเติมเต็ม ให้มีความรู้ความเข้าใจและมีกิจกรรมให้ได้ร่วมแก้ปัญหา จะส่งผลดีในการสร้างภูมิคุ้มกันไม่ให้ยุ่งเกี่ยวกับ เหล้า เบียร์ ในอนาคต ซึ่งเราอยากจะเอากิจกรรมตรงนี้เป็นพื้นที่สร้างสรรค์ให้เด็กๆ ดึงความสามารถของตนเองออกมา เพื่อแก้ปัญหาใกล้ๆ ตัว แต่เป็นปัญหาที่ลามไปสู่ชุมชน อาทิ ปัญหาของเด็กที่ผู้ปกครองดื่มเหล้า เป็นโอกาสให้เด็กๆ สร้างภูมิคุ้มกันด้วยตัวของเขาก่อนเป็นอันดับแรก และนำไปสู่การแก้ไขด้วยวิธีต่างๆที่เหมาะสมตามพัฒนาการของพวกเขา โดยมีครูเป็นที่ปรึกษาที่ดี” ครูประนอมกล่าว

เป้าหมายโครงงานคุณธรรม อยู่ที่ความตระหนักของคนในสังคม ตลอดจนผู้บริหารและบุคลกรในโรงเรียนที่เห็นถึงความสำคัญในการดำเนินชีวิตของเด็กนักเรียน เมื่อเกิดความร่วมมืออย่างต่อเนื่อง จะมีเยาวชนที่กลายมาเป็นนักรณรงค์หน้าใหม่เพิ่มขึ้น การแก้ไขปัญหาและผลกระทบที่เกิดกับเยาวชนจะค่อยๆ ลดลง และทำให้พวกเขาเติบโตมาได้อย่างมีศักยภาพ มีชีวิตที่ดีภายในสภาพแสดล้อมที่เป็นสุขด้วยคุณธรรมและจริยธรรม นำไปสู่การพัฒนาประเทศที่มั่นคงสดใส ปลอดภัยจากน้ำเมา

โดย ปานมณี