ศ.นพ.ประกิต วาทีสาธกกิจ ประธานมูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ ได้โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊กหนุนเร่งปรับโครงสร้างภาษีบุหรี่ของไทย พร้อมตั้งคำถามถึงความล่าช้าที่ทำให้ประเทศไทย “สอบตก” เรื่องภาษียาสูบ โดยไม่มีความคืบหน้าหลังองค์การอนามัยโลกออกมาเรียกร้องให้ประเทศต่างๆ ขึ้นภาษีเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล แอลกอออล์ และยาสูบ อีก 50% ภายใน 10 ปีข้างหน้า

ทั้งนี้ ศ.นพ.ประกิต ได้โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊กของมูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ โดยเน้นย้ำถึง 3 ปัญหาสำคัญที่ขัดขวางการลดจำนวนผู้สูบบุหรี่ในประเทศ และส่งผลกระทบต่อรายได้ของรัฐบาลอย่างมหาศาล ที่แสดงถึงความจำเป็นเร่งด่วนที่ต้องมีการปรับโครงสร้างภาษีบุหรี่ ได้แก่  

1.ปัญหาการเปลี่ยนโครงสร้างภาษีบุหรี่จากหนึ่งเป็นสองอัตรา ซึ่งผิดหลักการระบบภาษีที่ดีมาตั้งแต่ปี 2560 ทำให้ประเทศไทยได้คะแนนดัชนีประสิทธิภาพภาษีเพียง 1.88 จาก 5.0 อยู่อันดับที่ (ไม่ดี) 100 จาก 174 ประเทศทั่วโลก จากการจัดลำดับของของมหาวิทยลัยชิคาโก สหรัฐอเมริกาซึ่งถือว่าต่ำมาก เพราะโครงสร้างภาษีนี้ทำให้บุหรี่ต่างประเทศสามารถเข้ามาแย่งส่วนแบ่งตลาดในกลุ่มบุหรี่ภาษีต่ำ ส่งผลให้รัฐสูญเสียรายได้ภาษีกว่าหมื่นล้านบาทต่อปี และกำไรของการยาสูบแห่งประเทศไทยลดลง 7-8 พันล้านบาท

2.ปัญหาบุหรี่หนีภาษีพุ่งสูง ทำให้รัฐสูญเสียรายได้กว่า 2 หมื่นล้านบาทต่อปี แถมยังกระตุ้นให้คนสูบบุหรี่มากขึ้น ดึงดูดนักสูบหน้าใหม่ และยังเป็นข้ออ้างให้บริษัทบุหรี่ใช้คัดค้านการขึ้นภาษี โดยอ้างว่าการขึ้นภาษีจะยิ่งทำให้ปัญหาบุหรี่หนีภาษีรุนแรงขึ้น

3.ปัญหาภาษียาเส้นต่ำเรื้อรังที่อัตราภาษียาเส้นต่ำมาก ทำให้ราคาขายปลีกยาเส้นถูกกว่าบุหรี่ซองที่ถูกกฎหมายถึง 5-6 เท่า ซึ่งไม่เป็นผลดีต่อการลดจำนวนผู้สูบบุหรี่ เพราะทำให้ผู้สูบทั้งหน้าเก่าและหน้าใหม่หันไปสูบยาเส้นแทนบุหรี่มวน

ศ.นพ.ประกิต ย้ำว่า นักวิชาการด้านภาษียาสูบได้เรียกร้องให้มีการแก้ไขปัญหาจุดอ่อนทั้งสามประการของระบบภาษียาสูบไทยอย่างต่อเนื่องมาหลายปี พร้อมตั้งคำถามทิ้งท้าย  “ไม่รู้เมื่อไหร่จะมีรัฐมนตรีที่สนใจจะแก้ปัญหาภาษีบุหรี่ทั้ง 3 เรื่องที่กล่าวแล้ว”

-033