เมื่อวันที่ 13 สิงหาคม 2567 สำนักข่าวบลูมเบิร์ก เสนอรายงานพิเศษ Thailand Races to Stop Toxic Waste Cargo on MSC, Maersk Ships เมื่อวันที่ 12 ส.ค. 2567 ระบุว่า Basel Action Network ซึ่งเป็นองค์กรไม่แสวงหากำไรในสหรัฐอเมริกา ที่ติดตามการค้าสารพิษซึ่งเคยแจ้งเตือนมาเลเซียเกี่ยวกับการขนส่งขยะอิเล็กทรอนิกส์ที่ผิดกฎหมาย ได้แจ้งต่อประเทศไทยเมื่อสัปดาห์ที่แล้วว่าตู้คอนเทนเนอร์ที่องค์กรเชื่อว่าเต็มไปด้วยฝุ่นเตาเผาไฟฟ้าที่อาจเป็นอันตรายกำลังมุ่งหน้าไปยังประเทศไทย

นอกจากนี้ เรือลำหนึ่งที่บรรทุกตู้คอนเทนเนอร์ดังกล่าวไม่ปรากฏให้เห็นในบริการติดตามตำแหน่งทางทะเลอีกต่อไป โดยหายไปจากจอเรดาร์เมื่อเข้าใกล้เมืองเคปทาวน์เมื่อปลายเดือน ก.ค. 2567 หลังจากที่ Basel Action Network ระบุว่าได้แจ้งเตือนทางการแอฟริกาใต้เกี่ยวกับการขนส่งดังกล่าวแล้ว โดยทางการไทยได้รับแจ้งว่าตู้คอนเทนเนอร์ถูกขนขึ้นเรือจากประเทศแอลเบเนียเมื่อต้นเดือน ก.ค. 2567 และดำเนินการร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในแอลเบเนียและสิงคโปร์ เพื่อหยุดการขนส่งดังกล่าว ซึ่งเรือจะเข้าเทียบท่าในช่วงปลายเดือน ส.ค. 2567

ในการตอบสนองต่อคำเตือนข้างต้น กรมโรงงานอุตสาหกรรมของไทย ซึ่งมีหน้าที่กำกับดูแลการจัดการขยะระหว่างประเทศ ระบุในอีเมลว่า หน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องไม่ได้รับแจ้งและไม่ได้ให้ความยินยอมในการขนส่งเหล่านี้ ซึ่งทางการไทยกำลังประสานงานและติดตามสถานการณ์เพื่อป้องกันการขนส่งที่ผิดกฎหมาย อนึ่ง ไทยและประเทศอื่นๆ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (อาเซียน) มักถูกใช้เป็นจุดหมายปลายทางของขยะจากประเทศพัฒนาแล้ว ไม่ว่าจะเป็นขยะพลาสติกสกปรก ขยะอุตสาหกรรมและขยะอิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งอาจมีสารพิษเจือปนอยู่ด้วย

ตามอนุสัญญาบาเซิลของสหประชาชาติ ซึ่งเป็นข้อตกลงระดับโลกที่ลงนามโดยเศรษฐกิจพัฒนาแล้วหลายแห่ง ระบุว่า การนำขยะออกไปทิ้งในประเทศใดต้องให้ประเทศนั้นยินยอมด้วย ทั้งนี้ ตามรายงานของ Basel Action Network บริษัท Maersk ยืนยันว่าเรือบรรทุกสินค้า 2 ลำของบริษัทกำลังบรรทุกตู้คอนเทนเนอร์ที่มาจากแอลเบเนียที่บริษัทเดินเรืออื่นจองไว้ โดย ซัมเมอร์ ฉี (Summer Shi) โฆษกของ Maersk ชี้แจงว่า ตู้คอนเทนเนอร์เหล่านี้ไม่ได้ถูกระบุว่ามีขยะอันตราย มิฉะนั้นแล้ว Maersk ก็คงปฏิเสธที่จะขนส่ง

โฆษกของ Maersk ยังกล่าวด้วยว่า เนื่องจากมีการคาดเดาเกี่ยวกับเนื้อหาในตู้คอนเทนเนอร์เหล่านี้ บริษัท Maersk จะส่งมอบตู้คอนเทนเนอร์เหล่านี้ให้กับบริษัทเดินเรือที่จองไว้และรับผิดชอบต่อตู้คอนเทนเนอร์ดังกล่าว อย่างไรก็ตาม สำนักข่าวบลูมเบิร์กไม่สามารถตรวจสอบได้อย่างอิสระว่าเรือเหล่านี้บรรทุกอะไรอยู่ บริษัทที่ส่งออกและรับตู้คอนเทนเนอร์เหล่านี้ยังไม่ได้รับการระบุตัวตน

รายงานกล่าวต่อไปว่า Basel Action Network ร่วมกับกลุ่มสิ่งแวดล้อม Ecological Alert and Recovery-Thailand แจ้งเตือนประเทศต่างๆ มากมาย เมื่อทราบว่ามีการนำฝุ่นจากเตาเผาไฟฟ้ามากกว่า 800 ตันขึ้นเรือในแอลเบเนีย จากนั้นจึงส่งต่อไปยังเรือบรรทุกตู้คอนเทนเนอร์ Maersk ในเมืองทรีเอสเต ประเทศอิตาลี ข้อมูลการขนส่งทางออนไลน์แสดงให้เห็นว่าเรือของบริษัท MSC Mediterranean Shipping Company S.A. ก็มีส่วนเกี่ยวข้องกับการขนส่งครั้งนี้ด้วย โดยมีประเทศไทยเป็นจุดหมายปลายทางสุดท้าย

ฝุ่นจากเตาเผาซึ่งต้องได้รับการบำบัด เป็นของเสียอันตรายที่มักมาจากการรีไซเคิลเศษเหล็ก และมีออกไซด์ของโลหะที่เป็นพิษ เช่น แคดเมียมและโครเมียม ซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม ตามข้อมูลบนเว็บไซต์ติดตามตู้คอนเทนเนอร์ของ MSC ระบุว่าตู้คอนเทนเนอร์ขนาด 20 ฟุต จำนวน 40 ตู้ถูกโหลดขึ้นเรือ Contship Vow เมื่อวันที่ 4 ก.ค. 2567 ที่ท่าเรือ Durres ของแอลเบเนีย จากนั้นตู้คอนเทนเนอร์เหล่านี้จะถูกถ่ายโอนไปยังเรือ Maersk Campton ที่เมือง Trieste ในอีกไม่กี่วันต่อมา และจะถูกถ่ายโอนอีกครั้งบนเรือ MSC ที่สิงคโปร์ในวันที่ 18 ส.ค. 2567 ตามข้อมูลบนเว็บไซต์ติดตามตู้คอนเทนเนอร์ของ MSC โดยคาดว่าจะเดินทางถึงท่าเรือแหลมฉบัง ประเทศไทย วันที่ 20 ส.ค. 2567

ขณะเดียวกัน เรือขนส่งสินค้าอีกประมาณ 60 ตู้คอนเทนเนอร์ ซึ่งเดิมบรรจุอยู่บนเรือ MSC จากแอลเบเนีย กำลังมุ่งหน้าไปยังประเทศสิงคโปร์ด้วยเรือ Maersk Candor ส่วนกรณีเรือ Campton หายไปจากจอเรดาร์เมื่อวันที่ 31 ก.ค. 2567 บริษัท Maersk กล่าวว่าเรือลำดังกล่าวไม่ได้มีกำหนดแวะจอดที่แอฟริกาใต้ และเรือลำอื่นๆ มักจะปิดการส่งสัญญาณตำแหน่งด้วยเหตุผลด้านความปลอดภัย ตามรายงานของ Maersk ปัจจุบันเรือลำดังกล่าวอยู่ในมหาสมุทรอินเดียเพื่อมุ่งหน้าไปยังสิงคโปร์

คาดว่าเรือ Campton จะแวะจอดที่สิงคโปร์ในวันที่ 14 ส.ค. 2567 และเรือ Candor จะไปถึงที่นั่นในวันที่ 22 ส.ค. 2567 ก่อนที่ตู้คอนเทนเนอร์ซึ่งถูกกล่าวหาว่าเต็มไปด้วยฝุ่นจากเตาเผาจะมุ่งหน้าไปยังประเทศไทย MSC ไม่ตอบสนองต่อคำขอให้แสดงความคิดเห็น เจ้าหน้าที่ของแอลเบเนียที่รับผิดชอบในการอนุมัติการส่งออกขยะไม่ได้ตอบคำถามใดๆ หน่วยงานการท่าเรือของสิงคโปร์กล่าวว่าไม่สามารถแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับบทความดังกล่าวได้ ณ เวลาที่เผยแพร่

จิม พักเก็ตต์ (Jim Puckett) ผู้อำนวยการบริหารของ Basel Action Network กล่าวว่า ในอีกไม่กี่วันข้างหน้านี้ถือเป็นช่วงเวลาที่สำคัญมาก เนื่องจากสิงคโปร์และไทยจะต้องดำเนินการเพื่อหยุดเรือดังกล่าว และแอลเบเนียควรนำตู้คอนเทนเนอร์กลับคืนไป อีกทั้งต้องทำให้แน่ใจว่าขยะจะไม่ถูกส่งออกไปยังจุดหมายปลายทางอื่นที่ไม่มีใครคาดคิดอีก ทั้งนี้ เป็นเรื่องง่ายเกินไปสำหรับพ่อค้าและอุตสาหกรรมที่จะขนวัสดุต่างๆ ขึ้นตู้คอนเทนเนอร์ โดยหากไม่ทำเช่นนั้นก็จะต้องเสียค่าใช้จ่ายสูงในการจัดการอย่างเหมาะสม

“ผู้ผลิตขยะเหล่านี้และผู้สมรู้ร่วมคิดในประเทศไทยที่ตกลงรับการขนส่งนี้ ควรถูกดำเนินคดีเพื่อป้องปรามกรณีแบบเดียวกันที่อาจเกิดขึ้นอีกในอนาคต” พักเก็ตต์ กล่าว