สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ร่วมกับ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) เปิดตัวศูนย์การเรียนรู้ผลิตบล็อกประสานต้นแบบจากวัตถุพลอยได้ ณ กฟผ. แม่เมาะ จังหวัดลำปาง เป็นแหล่งเรียนรู้ถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตบล็อกประสานแก่ชุมชนโดยรอบสร้างอาชีพให้แก่ชุมชน ให้พึ่งพาตนเองได้ทางเทคโนโลยีช่วยรักษาสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

ดร.อาภารัตน์ มหาขันธ์ รองผู้ว่าการกลุ่มวิจัยและพัฒนาด้านพัฒนาอย่างยั่งยืน วว. ชี้แจงว่า ความร่วมมือระหว่าง วว. และ กฟผ. ภายใต้โครงการ “การพัฒนาโรงงานต้นแบบการผลิตบล็อกประสานจากวัตถุพลอยได้ของโรงไฟฟ้าแม่เมาะ” โดยมีระยะเวลาความร่วมมือ 1 ปี 4 เดือนทั้งนี้ วว.โดยศูนย์เชี่ยวชาญนวัตกรรมวัสดุ ได้ดำเนินงานวิจัยร่วมกับ กฟผ. นำวัตถุพลอยได้ของโรงไฟฟ้าแม่เมาะ เช่น เถ้าหนัก มาใช้ในการผลิตบล็อกประสาน โดยได้ปรับสูตรส่วนผสม และแก้ปัญหาต่างๆ ในระบบการผลิต กระทั่งสามารถพัฒนาคุณสมบัติของบล็อกประสานให้ได้มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม นอกจากนั้น ยังมีการออกแบบและจัดตั้งกระบวนการผลิต เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการถ่ายทอดองค์ความรู้เทคโนโลยีบล็อกประสานสู่ชุมชนโดยรอบ กฟผ. แม่เมาะ และมีการนำบล็อกประสาน ซึ่งเป็นผลผลิตจากโครงการมาสาธิตสร้างอาคารศูนย์การเรียนรู้ผลิตบล็อกประสานต้นแบบจากวัตถุพลอยได้แห่งนี้ เพื่อใช้ประโยชน์ในการจัดฝึกอบรม ถ่ายทอดองค์ความรู้ พัฒนาอาชีพให้ชุมชนโดยรอบ กฟผ.แม่เมาะ เป็นชุมชนที่เข้มแข็ง พึ่งพาตนเองได้ รวมถึงจะนำผลิตภัณฑ์บล็อกประสานไปสร้างอาคารแสดงสินค้าในพื้นที่บริเวณใกล้กับอาคารประชาสัมพันธ์ แม่เมาะ เพื่อให้เห็นถึงคุณค่าของวัตถุพลอยได้จากโรงไฟฟ้าแม่เมาะต่อไป

นิกูล ศิลาสุวรรณ รองผู้ว่าการผลิตไฟฟ้า กฟผ. กล่าวเพิ่มเติมว่า โรงไฟฟ้าแม่เมาะ ถือเป็นแหล่งผลิตไฟฟ้าจากถ่านหินลิกไนต์ที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ในกระบวนการแปรสภาพพลังงานสะสมของถ่านหินลิกไนต์ให้เป็นพลังงานนั้น ส่วนที่เหลือจากการเผาไหม้วัตถุพลอยได้ เช่น เถ้าหนัก ยังไม่มีการนำมาใช้ประโยชน์และมีแนวโน้มเพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อยๆ โดย กฟผ.ได้รับความร่วมมือกับ วว.ในการนำวัตถุพลอยได้ดังกล่าว มาพัฒนาเป็นส่วนผสมในการการผลิตวัสดุก่อสร้างบล็อกประสาน ปรับหาอัตราส่วนที่เหมาะสม ซึ่งนับเป็นแนวทางหนึ่งที่ช่วยเพิ่มมูลค่าให้กับวัตถุพลอยได้ของโรงไฟฟ้าแม่เมาะ และเอื้อประโยชน์ต่อการจัดการสิ่งแวดล้อมอีกด้วย