ในยุคที่ประเทศไทยเข้าสู่สังคมสูงวัยมีสมาชิกในสังคมที่เป็นผู้สูงวัยมากขึ้น โดยเฉพาะช่วงการเก็บตัวอยู่กับบ้านป้องกันการระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 นี้ผู้สูงอายุอยู่แต่ในบ้านเป็นเวลานานติดต่อกันหลายเดือน อาจส่งผลให้สภาพร่างกายและสมองของผู้สูงอายุถดถอยลงจนเกิดภาวะพึ่งพิงในระยะยาว รวมทั้งเกิดความเครียด ทั้งหมดนี้จะส่งผลกระทบกับทั้งครอบครัวทั้งในระยะสั้นและยาว โดยเฉพาะช่วงนี้ได้ย่างเข้าฤดูร้อน มีอุณหภูมิสูงขึ้นเกือบทั่วไป และมีอากาศร้อนในตอนกลางวันอย่างต่อเนื่อง ทั้งนี้ความร้อนและแสงแดดแรงๆ อาจทำให้เราเหนื่อยเพลียง่าย แถมยังพ่วงท้ายด้วยโรคภัยไข้เจ็บอีกหลายชนิดด้วย
ข้อมูลจาก นพ.สกานต์ บุนนาคผู้อำนวยการ สถาบันเวชศาสตร์ฯ ผู้สูงอายุกรมการแพทย์ เปิดเผยว่า โรคลมแดด (heat stroke) พบบ่อยในผู้สูงอายุที่ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ เช่น ผู้ป่วยติดเตียงไม่สามารถไปหาน้ำกินเองได้ โดยเฉพาะผู้ที่สื่อสารกับผู้อื่นไม่ได้ อย่างไรก็ตามก็สามารถพบได้ในผู้สูงอายุทั่วไปได้ในกรณีที่ออกไปทำกิจกรรมในที่ร้อนจัดและดื่มน้ำไม่เพียงพอ
ลมแดด เกิดจากร่างกายระบายความร้อนได้ไม่ทัน เนื่องจากสภาพแวดล้อมที่ร้อนจัด กลไกระบายความร้อนออกจากร่างกายผิดปกติ โดยมีปัจจัยส่งเสริมคือการขาดน้ำ หรือมีไข้อยู่ก่อน คนที่รับประทานยาบางชนิดที่มีผลข้างเคียงกับระบบระบายความร้อนของร่างกาย โดยปกติร่างกายคนเรามีการเผาผลาญอาหารและสร้างความร้อนจากภายในตัวตลอดเวลา จึงต้องมีการระบายความร้อนออก เช่น การระบายออกทางลมหายใจ การระบายออกทางปัสสาวะ การขยายตัวของหลอดเลือดตามผิวเพื่อให้เลือดไหลเวียนมาที่ผิว และระบายความร้อนออกทางผิวหนัง ร่วมกับต่อมเหงื่อที่ผิวหนังสร้างเหงื่อออกมามากขึ้น เมื่อเหงื่อระเหยจะพาความร้อนออกไปจากผิวหนังได้เร็วขึ้นด้วย ดังนั้น เมื่ออยู่ในที่มีอากาศร้อนจัดการระบายความร้อนออกจากร่างกายจะเป็นไปได้ยากขึ้น นอกจากนี้ ยังทำให้เสียเหงื่อมากขึ้นทำให้ขาดน้ำ หากไม่ได้รับน้ำทดแทนที่เพียงพอจะเกิดภาวะขาดน้ำรุนแรง ทำให้ปัสสาวะจะออกน้อยลง และร่างกายสร้างเหงื่อได้น้อยลง และอาจทำให้เกิดภาวะ shockยิ่งทำให้การระบายความร้อนเป็นไปได้ยากขึ้น
อาการเด่นของลมแดด คือ ตัวร้อนจัดซึม สับสน อาจมีชักเกร็ง ไม่มีเหงื่อ หากแก้ไขไม่ทันจะเสียชีวิตได้ ซึ่งในผู้สูงอายุส่วนใหญ่มักจะมีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ โรคไต จึงจะทนต่อการภาวะลมแดดได้น้อยลง ทำให้เพิ่มความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตมากขึ้น
เมื่อมีอาการลมแดด เราสามารถปฐมพยาบาลเบื้องต้น ดังนี้
l นำเข้าพักในที่ร่ม หรือนำออกจากที่มีอุณหภูมิสูง อากาศถ่ายเทได้สะดวก
l ถอดเสื้อผ้าที่หนาออก คลายเสื้อผ้าให้หลวม
l ถ้าใบหน้าผู้เป็นลมขาวซีดให้นอนศีรษะต่ำ ถ้าใบหน้ามีสีแดงให้นอนศีรษะสูง
l ใช้ผ้าชุบน้ำธรรมดาหรือน้ำเย็น (แต่ไม่เย็นจัด) เช็ดตามหน้าผาก มือ เท้า ซอกคอ ซอกแขน ข้อพับต่างๆ
l ใช้พัด หรือพัดลมเป่าช่วยระบายความร้อน
l ห้ามให้กินน้ำจนกว่าจะรู้สึกตัวดีเสียก่อน
l หากมีอาการชักเกร็งตรวจดูในปากว่ามีสิ่งอุดตันทางเดินหายใจหรือไม่ถ้ามีต้องรีบนำออกโดยเร็ว จัดให้ผู้ป่วยอยู่ในท่าที่เหมาะสม โดยให้ผู้ป่วยนอนตะแคงไปด้านใดด้านหนึ่งเพื่อป้องกันการสำลัก
l ถ้ามีอาการไม่ดีขึ้นให้รีบนำส่งโรงพยาบาลโดยด่วน
l สำหรับการการป้องกันไม่ให้เกิดลมแดดทำได้ดังนี้
l สวมเสื้อผ้าสีอ่อนเช่น สีขาว เพราะจะดูดความร้อนน้อยกว่าสีเข้ม ไม่หนา และระบายอากาศได้ดี
l หากต้องอยู่ในที่อุณหภูมิสูงควรเป่าด้วยพัดลม เพื่อช่วยระบายความร้อน
l ไม่ปล่อยผู้สูงอายุที่ป่วยติดเตียงไว้ในที่อุณหภูมิสูง
l ดื่มน้ำให้เพียงพอ 1.5-2 ลิตรต่อวันโดยไม่ต้องรอให้รู้สึกกระหายน้ำ และดื่มเพิ่มทันทีเมื่อรู้สึกกระหาย (ยกเว้นผู้ป่วยที่มีโรคที่ต้องจำกัดน้ำ ให้ทำตามคำแนะนำของแพทย์)
อย่างไรก็ตาม ในระหว่างมีการระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 นี้ ทั้งผู้สูงอายุและผู้ดูแลควรเก็บตัวอยู่แต่ในบ้านให้มากที่สุด แต่ญาติหรือผู้ดูแลที่ยังต้องออกไปนอกบ้านด้วยเหตุผลความจำเป็นต่างๆก็ไม่ควรเข้าไปคลุกคลีกับผู้สูงอายุ รักษาระยะห่างอย่างน้อย 2 เมตร และควรใส่หน้าการอนามัยหรือหน้ากากผ้าทุกครั้งที่เข้าไปพูดคุยกับผู้สูงอายุ ให้หมั่นล้างมืออย่างสม่ำเสมอจนเป็นนิสัย และพยายามไม่เอามือไปสัมผัสใบหน้าของตัวเองหรือสัมผัสสิ่งต่างๆ เช่น ประตู ราวบันได ปุ่มกดลิฟต์ ฯลฯ รวมถึงการพกเจลล้างมือแอลกอฮอล์และสเปรย์แอลกอฮอล์ไว้ใช้สำหรับฆ่าเชื้อโรคที่มองไม่เห็น เป็นต้น
เมื่อรู้เท่าทันและรู้จักวิธีป้องกันตนเองให้ปลอดภัยจากโรคลมแดดในฤดูร้อนกันแล้ว คุณก็จะไม่เครียดและสามารถใช้ชีวิตในฤดูร้อนได้อย่างสุขกายสบายใจ
ผศ.(พิเศษ)ดร.อภิสิทธิ์ ฉัตรทนานนท์
ประธานกรรมการ มูลนิธิคุณแม่คุณภาพ
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี