โรคด่างขาว คือ โรคที่ผิวหนังกลายเป็นสีขาว รอยโรคจะเริ่มจากสีผิวที่จางลง หากปล่อยไว้เรื่อยๆ ในที่สุดจะกลายเป็นสีขาวเหมือนกระดาษสีขาว โรคด่างขาวเกิดจากการที่เซลล์เม็ดสีถูกทำลายโดยไม่ทราบสาเหตุ ทั้งนี้เป็นโรคที่ไม่ติดต่อได้โดยการสัมผัส พบว่าเริ่มเป็นได้ตั้งแต่ยังเด็กจนไปถึงสูงวัย ผู้ป่วยบางรายอาจมีประวัติคนในครอบครัวเป็นเหมือนกันได้ เชื่อว่าส่วนหนึ่งมีการถ่ายทอดจากทางพันธุกรรม

โรคด่างขาวพบได้ที่ตำแหน่งใด

โรคด่างขาวสามารถพบได้ทุกบริเวณของร่างกาย โดยเฉพาะบริเวณรอบตา รอบปาก รอบจมูก ปลายมือ ปลายเท้า ศอก เข่า หลัง หากเป็นมากจะลามไปส่วนอื่นของร่างกายหรือเป็นทั่วตัวได้ โดยมากจะเป็นสองข้างของร่างกาย บางรายอาจพบเพียงซีกเดียวของร่างกาย เช่น หน้าผาก แก้ม ปาก ไหล่ อก ท้อง เป็นต้น

ทำไมถึงเป็นภัยเงียบ

โรคด่างขาวมักไม่มีอาการเจ็บ แสบ บางรายอาจมีอาการคันนำมาก่อนที่จะเริ่มเป็น แต่โดยมากมีแต่เพียงการเปลี่ยนแปลงของสีผิว ดังนั้นกว่าผู้ป่วยจะมาพบแพทย์ต้องรอให้สีผิวขาวก่อน บางรายเริ่มเป็นที่ปลายมือปลายเท้า ซึ่งเป็นตำแหน่งที่มักจะไม่ค่อยได้สำรวจ กว่าจะพบรอยขาวมักจะเป็นตอนที่เม็ดสีถูกทำลายไปมากแล้ว บางรายเห็นว่าเริ่มเป็นแต่ไม่เดือดร้อนเพราะไม่มีอาการและเป็นตำแหน่งที่ไม่สำคัญ แต่วันหนึ่งโรคเกิดลามมากขึ้นและเป็นในบริเวณที่ผู้คนพบเห็นจึงคิดเริ่มรักษา ซึ่งจะทำให้การรักษายากขึ้นเรื่อยๆ

โรคด่างขาวมีอันตรายต่อชีวิตหรือไม่

โรคด่างขาวไม่ทำให้เกิดอันตรายต่อชีวิตแต่ก่อให้เกิดความไม่มั่นใจในการเข้าสังคมได้ เนื่องจากผู้ที่ไม่รู้จักโรคนี้อาจเข้าใจผิดว่าเป็นโรคติดต่อ เช่น กลาก เกลื้อน เป็นต้น จึงทำให้ผู้ป่วยขาดความมั่นใจ บางรายต้องพึ่งเครื่องสำอางเพื่อปกปิดรอยขาวบางรายเป็นที่หน้าผากทำให้ต้องเปลี่ยนทรงผมเพื่อใช้ผมปกปิด บางรายเป็นที่แขนกลายเป็นต้องใส่เสื้อแขนยาวเพื่อปกปิดตลอด อาจส่งผลให้คุณภาพชีวิตเปลี่ยนไปได้ ในผู้ป่วยบางรายอาจพบโรคด่างขาวร่วมกับความผิดปกติของต่อมไทรอยด์ด้วย หากตรวจพบว่าเป็นความผิดปกติของต่อมไทรอยด์ก็ควรรักษาไปด้วยกัน

การดำเนินโรค

การดำเนินโรคของด่างขาวไม่แน่นอนในผู้ป่วยแต่ละราย บางรายอาจลามเร็วในช่วงแรกและคงอยู่ในลักษณะนั้นไปตลอด แต่ในผู้ป่วยบางรายตัวโรคจะค่อยๆ พัฒนาไปอย่างช้าๆ จนวันหนึ่งเกิดลามขึ้นมาอย่างรวดเร็ว

รักษาได้อย่างไร

โรคด่างขาวสามารถรักษาได้ด้วยยาและการฉายแสง แสงที่ใช้ในการรักษาได้แก่แสงอาทิตย์เทียมบริสุทธิ์ โดยออกแบบมาเพื่อรักษาโรคผิวหนัง ไม่ใช่การฉายรังสีเหมือนที่รักษาโรคมะเร็ง ดังนั้นจึงไม่มีผลข้างเคียงเหมือนการฉายรังสีรักษาโรคมะเร็งแสงจะมีกลไกลดการทำลายเซลล์เม็ดสีและกระตุ้นเซลล์เม็ดสีที่เหลืออยู่ให้เพิ่มจำนวนและกลับมาสร้างเม็ดสีได้เหมือนเดิม นอกจากนี้ยังมีการรักษาโดยการปลูกถ่ายเซลล์เม็ดสี ซึ่งจะทำวิธีนี้ได้หากไม่ตอบสนองต่อการรักษาโดยยาและการฉายแสง ทั้งนี้ตัวโรคต้องไม่ลามแล้วจึงสามารถทำการรักษาโดยการปลูกถ่ายเซลล์เม็ดสีได้

รีบรักษา ก่อนที่เซลล์เม็ดสีจะถูกทำลาย

โรคด่างขาวหากเป็นมาไม่นาน จะมีการตอบสนองต่อการรักษาดีกว่ารายที่เป็นมานานแล้ว เนื่องจากเซลล์เม็ดสียังไม่ถูกทำลายไปมาก หากเป็นมานานเซลล์เม็ดสีถูกทำลายไปมาก อาจต้องใช้เวลารักษานานขึ้นและต้องใช้การรักษาหลายวิธีร่วมกัน กลายเป็นค่าใช้จ่ายที่มากขึ้นโดยไม่จำเป็น ดังนั้นจึงแนะนำว่าหากเริ่มเป็น อย่ารีรอที่จะรักษา เพราะเซลล์เม็ดสีจะถูกทำลายมากขึ้นเรื่อยๆ ทุกวัน

โรคด่างขาวหายขาดหรือไม่

ในผู้ป่วยบางรายตัวโรคสงบได้นานและไม่กลับมาเป็นอีก แต่ในบางรายเมื่อหายแล้วกลับมาเป็นใหม่ได้ที่จุดอื่นจึงแนะนำว่าเมื่อหายแล้วก็ยังคงต้องหมั่นสำรวจร่างกายตนเองอย่างสม่ำเสมอว่ามีรอยขาวขึ้นในตำแหน่งใหม่หรือไม่ หากพบรอยขาวที่ตำแหน่งใหม่ก็ควรรีบรักษาเพื่อไม่ให้เซลล์เม็ดสีถูกทำลายไปมากจนเกินแก้

รองศาสตราจารย์ นายแพทย์วาสนภ วชิรมน

สาขาวิชาโรคผิวหนัง ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี

ราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย