มาอยุธยาบ่อยมาก เพราะชอบ เป็นคนชอบโบราณสถานชอบประวัติศาสตร์ และที่สำคัญคือใกล้กรุงเทพฯ ว่างเมื่อไรก็ไปอยุธยาตลอด ชอบมาก รับรองว่าไปอยุธยาแล้วคุณต้องชอบ (สมาชิกทัวร์ของหนังสือพิมพ์แนวหน้า)

โรตีสายไหมอยุธยามีความเป็นมานานหลายสิบปีเพราะเริ่มมาจากการทำภายในครัวเรือน แล้วค่อยๆ ขยายตัวไปเรื่อยๆ ร้านขายโรตีสายไหมในอยุธยาส่วนมากเป็นเครือญาติ เป็นพี่น้องกัน และรับรองว่าโรตีสายไหมอยุธยา อร่อยทุกร้าน แต่ละร้านมีสูตรเฉพาะของตัวเอง (ผู้ค้าโรตีสายไหม อยุธยา)

ไลฟ์ วาไรตี สัปดาห์นี้ ดร.เฉลิมชัย ยอดมาลัย พาคุณไปเที่ยวอยุธยา ไม่ชมวัดหน้าพระเมรุ และชมเครื่องทอง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เจ้าสามพระยา แล้วแวะซื้อโรตีสายไหมกลับไปฝากคนที่คุณรัก

l อะไรทำให้คุณชอบมาเที่ยวชมเขตเมืองเก่าของอยุธยา ร่ำเรียนมาทางโบราณคดีหรือครับ

สมาชิกทัวร์ : ชอบอยุธยาเพราะอ่านประวัติศาสตร์ไทยมาตั้งแต่สมัยเป็นนักเรียนประถมปลาย คุณครูเคยพามาเที่ยวอยุธยาเมื่อ 50 ปีที่แล้ว ครั้งนั้นเป็นครั้งแรกจึงทำให้ชอบอยุธยามาจนบัดนี้ อันที่จริงไม่ได้เรียนโบราณคดีเลย แต่ชอบอ่านหนังสือเกี่ยวกับโบราณคดี เวลามีทริปที่น่าสนใจนำเที่ยวชมอยุธยา ถ้าไม่ติดงาน ก็จะเข้าร่วมทริปตลอด อย่างเช่น เมื่อทราบว่าหนังสือพิมพ์แนวหน้าพาเที่ยวเมืองอยุธยา ก็รีบสมัครมาตั้งแต่เห็นข่าวในหนังสือพิมพ์ แล้วก็พาลูกมาเที่ยวด้วย เพราะต้องการปลูกฝังให้ลูกเห็นรากเหง้าของประเทศไทย เราจะบอกลูกเสมอๆ ว่าประเทศไทยมีรากเหง้า มีประวัติศาสตร์ หากไม่มีอยุธยา ก็ไม่มีกรุงเทพฯ ในวันนี้ 

l เมื่อพาลูกมาเที่ยวเมืองเก่าอยุธยา ลูกให้ความเห็นอย่างไรบ้างครับ

สมาชิกทัวร์ : เขาเป็นคนช่างถาม เขาถามตลอดเวลาว่า ทำไมเขตเมืองเก่าอยุธยาจึงเหลือแต่ซากปรักหักพัง เราก็เล่าให้เขาฟังว่า เพราะเกิดสงครามสมัยเมื่อ พ.ศ. 2310 เราก็เล่าประวัติศาสตร์คร่าวๆ ให้เขาฟัง แล้วหาหนังสือเกี่ยวกับอยุธยาให้เขาอ่าน แล้วก็คุยกับเขา เราไม่ได้บอกว่าใครผิด ใครถูก แต่เราบอกให้ลูกอ่านหนังสือหลายๆ เล่ม แล้วให้หาข้อสรุปด้วยตัวเอง แล้วเอาข้อสรุปมาพูดคุยกับพ่อแม่ เราไม่ต้องการชี้นำว่าใครผิดหรือใครถูกในการทำสงคราม เพราะมันคือสงคราม มันเป็นประวัติศาสตร์ เมื่อพาลูกมาอยุธยาหลายๆ ครั้ง ปรากฏว่าลูกชอบ และก็ไปหาหนังสือเกี่ยวกับอยุธยามาอ่านเพิ่มเติมบางทีเราก็พาลูกไปซื้อหนังสือ เขาก็มักจะตรงไปที่แผนกหนังสือประวัติศาสตร์ เราว่าเป็นเรื่องดีที่เด็กสนใจรักการอ่าน หลังจากเขาอ่านหนังสือเกี่ยวกับอยุธยาแล้ว เราพาเขามาเที่ยวอยุธยาซ้ำอีก เขาก็มีคำถามเพิ่มเติมตลอดเวลา เรารู้สึกขอบคุณเมืองเก่าอยุธยาและขอบคุณหนังสือเกี่ยวกับอยุธยาที่ทำให้เด็กคนหนึ่งสนใจค้นหาเรื่องราวของอยุธยามากขึ้น

l เมื่อช่วงที่ผมพาไปชมวัดหน้าพระเมรุ คุณสังเกตเห็นความน่าสนใจอะไรของวัดบ้างครับ

สมาชิกทัวร์ : อันดับแรกคือ ต้องชมว่าพระอุโบสถสวยงามมาก รูปทรงงดงาม อ่อนช้อย หน้าบันงามมาก แล้วเมื่ออาจารย์เฉลิมชัย ชี้ให้เห็นใบเสมาคู่ แล้วเล่าให้ฟังว่านี่คือสิ่งบ่งบอกชัดเจนว่าวัดแห่งนี้พระมหากษัตริย์ทรงสร้างขึ้น โดยดูได้จากใบเสมาคู่ ก็ทำให้เราได้ความรู้เพิ่มเติมว่าใบเสมาคู่บ่งบอกอะไร แล้วเมื่อยิ่งได้ไปกรามนมัสการพระประธานในพระอุโบสถ ที่ชื่อพระพุทธนิมิตวิชิตมารโมลีศรีสรรเพชญบรมไตรโลกนาถ ก็ยิ่งประทับในพุทธลักษณะที่งดงามมาก ทรงเครื่องแบบกษัตราธิราช แต่ก่อนเราก็เรียกแบบภาษาคนที่ไม่ได้ศึกษาเรื่องนี้ลึกซึ้งว่า พระทรงเครื่อง แต่เมื่อมาเที่ยวกับอาจารย์ แล้วได้ทราบเรื่องราวที่ลึกขึ้น ก็ทำให้ทราบชื่อพระประธาน และได้ทราบว่าทำไมต้องมีเครื่องทรงเช่นกษัตริย์ นี่คือความน่าสนใจของการเที่ยวโดยมีผู้รู้แนะนำความรู้เพิ่มเติมให้ แล้วที่ชอบอีกอย่างหนึ่งคือ ชอบที่อาจารย์บอกว่า หากสนใจเพิ่มเติมขอให้อ่านหนังสือเพิ่ม เพื่อจะได้เข้าใจได้ลึกซึ้งมากขึ้น ตรงนี้ช่วยกระตุ้นให้เราและลูกไปหาหนังสือมาอ่านเพิ่มเติม แล้วก็ประทับใจกับความงดงามของพระคันธารราฐ ในวิหารน้อย เราไม่เคยรู้มาก่อนว่าพระองค์นี้ชื่อพระคันธารราฐ ไม่รู้ประวัติความเป็นมา เมื่อทราบว่าเดิมเคยประดิษฐานอยู่ที่วัดมหาธาตุ เขตเมืองเก่าอยุธยา แล้วในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 3 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ทรงให้อัญเชิญมาไว้ยังวัดหน้าพระเมรุ ก็ทำให้เห็นว่าพระมหากษัตริย์กรุงรัตนโกสินทร์มิได้ทรงทอดทิ้งกรุงศรีอยุธยา ราชธานีเดิมของไทย แต่ทรงกลับมาทำนุบำรุงเป็นระยะๆ 

l แล้วเมื่อได้ชมเครื่องทองจากกรุวัดราชบูรณะที่จัดแสดงในพิพิธภัณฑ์เจ้าสามพระยาแล้ว มีความรู้สึกและความเห็นอย่างไรครับ

สมาชิกทัวร์ : อันดับแรกคือรู้สึกเสียดายเครื่องทองอีกมากมายที่สูญหายไปจากการถูกโจรกรรมจากกรุ แต่ก็บอกตัวเองและลูกว่า ของที่หายไปแล้ว ก็คงไม่ได้คืนมา แต่เราต้องรักษาของที่เหลืออยู่เอาไว้ เมื่อได้ชมเครื่องทองแล้ว บอกได้เลยว่างดงามมาก ฝีมือเชิงช่างทองบรรพบุรุษของเราประณีตวิจิตรบรรจงจนไม่สามารถหาคำใดมากล่าวได้ แล้วเมื่อยิ่งรู้ว่าทุกอย่างทำจากมือ เพราะสมัยโบราณนั้น เครื่องจักรเครื่องกลยังไม่มี ทุกอย่างทำด้วยมือ และทำด้วยใจ ก็ยิ่งรู้สึกหวงแหนโบราณวัตถุล้ำค่าของเรามากยิ่งขึ้น แล้วก็ได้แต่ภาวนาว่า ขอให้คนที่ครอบครองโบราณวัตถุของชาติ นำของเหล่านั้นกลับมาคืนให้เป็นสมบัติของแผ่นดิน เพราะอย่างน้อยก็ทำให้คนทั่วไป ได้มีโอกาสชื่นชมความงามของโบราณวัตถุที่ล้ำค่าเหล่านั้น แต่ก็คงได้เพียงแค่ภาวนาเท่านั้น เพราะไม่แน่ใจว่าคนที่ครอบครองจะนำสมบัติของชาติกลับมาคืนหรือไม่ แต่ก็ขอบอกไว้ ณ ตรงนี้ว่า ของๆ แผ่นดินก็คือของๆ แผ่นดิน หากใครนำไปครอบครองไว้ ก็ไม่น่าจะประสบความสุขความเจริญ เพราะเท่ากับปล้นทรัพย์สมบัติของแผ่นดินไป

l จะฝากอะไรถึงคนไทยที่บอกว่าไม่รู้จะไปเที่ยวไปดูอะไรที่อยุธยาบ้างครับ

สมาชิกทัวร์ : บอกสั้นๆ ว่า ขอให้ไปชมความงามของเมืองเก่ากรุงศรีอยุธยา ราชธานีของไทย ที่ยังคงหลงเหลืออยู่ แม้บางคนจะบอกว่ามีแค่ซากปรักหักพังก็ตามแต่ก็ต้องย้ำว่า แม้จะเป็นซากปรักหักพัง ก็ทำให้เราได้ประจักษ์ถึงความยิ่งใหญ่เกรียงไกรของราชธานีแห่งนี้ได้เป็นอย่างดี ของที่เหลืออยู่นี้ หากเราช่วยกันบำรุงดูแลรักษา เราก็จะสามารถสืบค้นและย้อนไปจนถึงเรื่องราวในครั้งอดีตได้ แต่ที่สำคัญยิ่งกว่าคือ ซากปรักหักพังเหล่านี้คือความเป็นมาของไทย คือรากเหง้าของไทย ที่สามารถช่วยบ่งบอกตัวตน และเอกลักษณ์ของไทยได้อย่างดี ยิ่งเห็นยิ่งศึกษามากขึ้น ก็จะยิ่งภาคภูมิใจในบรรพบุรุษของเรามากขึ้น และสุดท้ายก็รู้สึกภูมิใจที่ได้เกิดเป็นคนไทย และเห็นว่าชาติไทยมีประวัติศาสตร์ที่นับว่ายาวนานพอสมควรเราเป็นประเทศที่มีรากมีเหง้า เราภูมิใจในความมีรากมีเหง้าของตนเอง

เมื่อเราดูโบราณสถาน โบราณวัตถุแล้ว ช่วงนี้จะพาคุณไปคุยกับแม่ค้าขายโรตีสายไหมกันครับ ไปเริ่มกันที่ร้านเรือนไทยสายไหม 

l ทำโรตีสายไหมขายมานานกี่ปีแล้วครับ และคุณเองต้องฝึกทำนานไหม กว่าจะชำนาญแบบนี้

เรือนไทยสายไหม : ส่วนตัวเองทำมาเกือบ 20 ปีแล้วค่ะ แต่ที่บ้านทำอาชีพนี้มาตั้งแต่สมัยพ่อแม่ 

l วันๆ หนึ่งใช้แป้งทำแผ่นโรตีกี่กิโลกรัมครับ และใช้น้ำตาลทำเส้นสายไหมกี่กิโลกรัมครับ

เรือนไทยสายไหม : เฉลี่ยประมาณ 20 กิโลกรัม แต่หากเป็นช่วงวันหยุดยาวๆ ก็อาจจะเพิ่มขึ้นอีก เพราะลูกค้าเยอะค่ะ จะขายดีมากในช่วงวันหยุดยาวๆ เพราะมีลูกค้าต่างถิ่นมาเที่ยวอยุธยา แล้วแวะมาซื้อเยอะค่ะ ส่วนน้ำตาลทำสายไหมก็ประมาณ 50 กิโลกรัมต่อเชื้อการทำหนึ่งชุด 

l ความอร่อยของโรตีสายไหม สำคัญที่สุดตรงไหนครับ

เรือนไทยสายไหม : แป้งโรตีต้องนุ่มเนียนและมันพอดีค่ะ ต้องไม่กระด้าง รับประทานแล้วไม่ระคายลิ้น และแป้งโรตีต้องสดใหม่ทุกวัน ไม่ควรซื้อไปเก็บไว้หลายๆ วัน ควรรับประทานวันต่อวัน หรืออย่างมากไม่เกินสองวันค่ะ หากใส่ตู้เย็น ก็ต้องนำแป้งโรตีออกมาอุ่นด้วยไอน้ำ ด้วยการนึ่ง ส่วนสายไหมก็ต้องรับประทานใหม่ๆ สดๆ เช่นกัน ไม่ควรเก็บไว้เกิน 3 วัน ต้องเก็บในที่อุณหภูมิไม่ร้อนจนเกินไป เพราะจะทำให้เส้นไหมติดกัน รับประทานแล้วไม่อร่อย อย่าให้ถูกลมด้วย เพราะจะทำให้ไหมกระด้าง

l ลูกหลานของบ้าน ทำอาชีพผลิตโรตีสายไหมด้วยไหมครับ

เรือนไทยสายไหม : ก็มีบ้าง แต่ไม่ทุกคน บางคนก็ทำอาชีพอื่น แต่เราก็ฝึกเขาทุกคนนะคะ ส่วนเขาจะไม่ทำก็เป็นเรื่องของเขา เรามีหน้าที่สอน เพราะบรรพบุรุษเราทำอาชีพนี้มาก่อน 

l ทำไมถนนอู่ทอง ซึ่งอยู่หน้าโรงพยาบาลประจำจังหวัดพระนครศรีอยุธยา จึงถูกเรียกว่าเป็นถนนโรตีสายไหมครับ

เรือนไทยสายไหม : เพราะมีร้านขายโรตีสายไหมรวมตัวอยู่มากที่สุดในจังหวัดอยุธยาค่ะ มีเกือบ 30 ร้านนะคะ

l สมัยก่อนไม่มีร้านขายโรตีสายไหมมากแบบนี้ใช่ไหมครับ

เรือนไทยสายไหม : ใช่ค่ะ แต่ก่อนมีไม่กี่ร้าน แต่ในระยะ 10 กว่าปีที่ผ่านมา มีคนนิยมซื้อโรตีสายไหมมากถนนเส้นนี้ก็จึงมีร้านมาเปิดขายมากขึ้น เหมือนกับมีนักท่องเที่ยวมากขึ้น ก็นิยมกินโรตีสายไหมอยุธยามากขึ้นแต่ร้านส่วนมากก็เป็นพี่ๆ น้องๆ เป็นญาติๆ กันเกือบทั้งนั้น 

l โรตีสายไหมยุคนี้ต่างจากยุคก่อนมากไหมครับเห็นว่าเดี๋ยวนี้มีรสชาติต่างๆ มากขึ้น

เรือนไทยสายไหม : โดยพื้นฐานไม่ต่างค่ะ แต่มีการเพิ่มสี เพิ่มรส เพิ่มกลิ่นเข้าไป เช่น สีเขียวจากใบเตย สีแดงจากสตรอว์เบอร์รี่ หรือสีม่วงจากมันม่วง เป็นต้น ก็เป็นไปตามสมัยนิยมค่ะ บางหน้าก็จะมีรสทุเรียนด้วย เป็นไปตามฤดูกาลของผลไม้บ้านเรา 

l เราไปสนทนากับร้านโรตีอีกร้าน คือ สุทธินิว

l สวัสดีครับ ร้านนี้มีจุดเด่นของโรตีสายไหม แตกต่างจากร้านอื่น อย่างไรบ้างครับ

ร้านสุทธินิว : เรามีโรตีรสชาติใหม่ๆ จากผลไม้ประจำฤดูกาล และจากผลไม้ต่างประเทศบ้าง แต่ก็ไม่ทิ้งแบบดั้งเดิมนะคะ เรายังรักษาของเดิมไว้ เพราะเป็นรากฐานของโรตีสายไหมอยุธยา ส่วนโรตีแฟชั่นก็ทำเพื่อให้เข้ากับยุคสมัยค่ะ เพราะตลาดของเด็กรุ่นใหม่นิยม แต่รับรองเราไม่ทิ้งของดั้งเดิมแน่นอน ต้องเก็บรักษาไว้

l กลยุทธ์การตลาดดึงดูดลูกค้าของร้านคืออะไรครับ

ร้านสุทธินิว : เน้นของใหม่สด คุณภาพดีและมีมิตรไมตรีที่ดีกับลูกค้า ส่วนใหญ่ร้านค้าแถวนี้จะขายราคาเหมือนๆ กัน ไม่ตัดราคาขายกัน เช่น เรามีแผนการตลาดเช่น ซื้อสามชุดแถมหนึ่งชุด ทุกร้านจะใช้กลยุทธ์เหมือนๆ กันค่ะ เราแข่งกันที่คุณภาพมากกว่าเอาราคามาห้ำหั่นกัน

l ช่วงที่ผ่านมา ราคาแป้งสาลีเพิ่มขึ้น ค่าแก๊สเพิ่มขึ้น ต้องปรับราคาขายไหมครับ

ร้านสุทธินิว : ไม่กล้าเพิ่มราคาขาย กลัวลูกค้าหนี เรายอมเอากำไรน้อยลงหน่อย เพื่อรักษาลูกค้าไว้ค่ะ  ต้นทุนการผลิตเพิ่มทุกอย่าง เราก็อยากขึ้นราคาขาย แต่กลัวลูกค้าหนี เราต้องเก็บลูกค้าไว้ก่อน หากลูกค้าหนีไปแล้ว เราจะอยู่ยาก

l ได้ข่าวว่าส่งโรตีสายไหมไปขายต่างประเทศด้วย ส่งไปไหนบ้างครับ

ร้านสุทธินิว : ส่งไปเกาหลีใต้ และจีนค่ะ มีช่วงหนึ่งลูกค้าจีนเยอะมาก ยิ่งช่วงโควิดระบาด ลูกค้าจีนมาเที่ยวไทยไม่ได้ มาอยุธยาไม่ได้ เขายังคิดถึงโรตีสายไหม เขาก็สั่งให้เราส่งไปให้ ก็ได้ลูกค้ากลุ่มนี้มาจนถึงปัจจุบัน คนจีน คนเกาหลีใต้ชอบกินโรตีสายไหมค่ะ โดยเฉพาะวัยรุ่นหนุ่มสาวชอบมากนี่ก็เป็นการเผยแพร่ชื่อเสียงของไทยอย่างหนึ่งนะคะ 

คุณจะได้ชมรายการไลฟ์ วาไรตี รายการดีที่ครบครันด้วยสาระและความรู้ ออกอากาศทุกวันเสาร์เวลา 14.05-14.30 น. ทาง โทรทัศน์ NBT กดหมายเลข 2 และชมรายการย้อนหลังได้ที่ YouTube ไลฟ์ วาไรตี