ไข้เลือดออก (dengue) เป็นโรคติดเชื้อที่พบการระบาดในประเทศเขตร้อนเช่นประเทศไทย โดยเกิดจากไวรัสเดงกี (dengue virus) ซึ่งมีทั้งหมด 4 สายพันธุ์ โดยหากติดเชื้อแล้วจากสายพันธุ์หนึ่งยังอาจมีโอกาสเป็นซ้ำจากสายพันธุ์ที่ต่างออกไปได้
โดยไข้เลือดออกสัมพันธ์กับการถูกยุงกัด เนื่องจากเชื้อจะพบอยู่ในน้ำลายของยุงลายบ้านที่อาศัยอยู่ในแหล่งชุมชนและมักวางไข่บนน้ำนิ่งโดยเฉพาะหากมีแหล่งน้ำขังที่ไม่ได้รับการระบายหลังฝนตกจะเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ยุงอย่างดี โดยผู้ที่ถูกยุงลายกัดจะได้รับเชื้อและเป็นไข้เลือดออก โดยมีระยะฟักตัวหลังถูกยุงกัดโดยเฉลี่ย 4-7 วัน
อาการ แบ่งได้เป็น 3 ระยะ
1) ระยะไข้สูง ผู้ป่วยจะมีไข้สูงลอย ปวดเมื่อยตามตัว ปวดศีรษะ ปวดข้อ ผื่น และอาจพบจุดเลือดออกตามผิวหนังได้ ระยะนี้ใช้เวลาประมาณ 3-7 วัน
2) ระยะช็อก เป็นระยะที่ปริมาณเกล็ดเลือดลดต่ำสุดร่วมกับมีการรั่วของน้ำออกจากหลอดเลือดทำให้ความดันตกและช็อกได้ โดยผู้ป่วยไม่จำเป็นต้องช็อกทุกรายขึ้นกับปริมาณเกล็ดเลือดที่ลดลง โดยระยะนี้ไข้จะเริ่มลดลงและระยะนี้จะนานประมาณ 1-2 วัน
3) ระยะฟื้นตัว เป็นระยะที่เกล็ดเลือดเพิ่มจำนวนขึ้นและน้ำหยุดรั่วออกจากหลอดเลือด ทำให้ความดันเริ่มกลับเข้าสู่ภาวะปกติ โดยอาจพบผื่นจางตามตัวซึ่งอาจเป็นสัญญาณว่าหายจากโรค โดยระยะนี้ใช้เวลาประมาณ 2-4 วัน
การวินิจฉัย แพทย์สามารถวินิจฉัยได้โดยการเจาะเลือด เพื่อตรวจปริมาณและชนิดของเม็ดเลือดขาวปริมาณเกล็ดเลือด รวมถึงอาจเจาะแอนติเจนหรือแอนติบอดีต่อเชื้อ
การรักษา ในปัจจุบันยังไม่มียาต้านไวรัสที่จำเพาะต่อเชื้อ จึงเป็นการรักษาตามอาการ เช่น กินยาพาราเซตามอลเพื่อลดไข้ แต่ไม่แนะนำให้กินยากลุ่มลดการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) เนื่องจากอาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดเลือดออกได้ โดยแพทย์จะเจาะเลือดติดตามปริมาณของเกล็ดเลือดเป็นระยะๆ โดยผู้ป่วยไม่จำเป็นต้องนอนพักรักษาตัวในโรงพยาบาลทุกรายขึ้นกับความรุนแรงของโรค
การป้องกัน สามารถทำได้โดยการเลี่ยงการถูกยุงกัดร่วมกับกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย นอกจากนั้น ในปัจจุบันมีวัคซีนป้องกันไข้เลือดออกในประเทศไทยโดยเป็นวัคซีนชนิดเชื้อเป็น 2 ชนิดที่บรรจุเชื้อทั้ง 4 สายพันธุ์ คือ วัคซีน CYD-TDV และ วัคซีน TAK-003 ซึ่งสามารถฉีดได้ตั้งแต่อายุ 4 ปีขึ้นไป จนถึงอายุ 60 ปี ขึ้นกับชนิดของวัคซีน โดยควรปรึกษาแพทย์เพื่อเลือกชนิดของวัคซีนที่เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย
รองศาสตราจารย์นายแพทย์จักรพงษ์ บรูมินเหนทร์
อายุรแพทย์โรคติดเชื้อ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
ราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี