การแสดงลิเกมีเสน่ห์มาก เพราะแสดงสดทุกรอบ ต้องใช้ปฏิภาณไหวพริบในการแสดงทั้งท่าทางการร่ายรำ บทร้องตอบโต้ และการเล่นหัวกับผู้ชมให้พอเหมาะพอสม เพื่อให้ผู้ชมมีอารมณ์ร่วมไปกับการแสดง นับเป็นการแสดงพื้นบ้านที่รวมไว้ทั้งศาสตร์และศิลป์หลายแขนง

ไลฟ์ วาไรตี สัปดาห์นี้ ดร.เฉลิมชัย ยอดมาลัย ชวนคุณไปสนทนากับผู้จัดงานฉลองวาระ 90 ปี ศาลาเฉลิมกรุง ตรงกับวันที่ 2 กรกฎาคม 2566 และไปสนทนากับลิเกชื่อดังรุ่นคุณพ่อและคุณลูกถึงมนต์เสน่ห์ของลิเก

นางนฤมล ล้อมทอง กรรมการผู้จัดการศาลาเฉลิมกรุง

l เรียนถามคุณนฤมลถึงการเลือกให้ลิเกมาแสดงในโอกาส 90 ปีศาลาเฉลิมกรุง มีแรงจูงใจอะไรเป็นพิเศษครับ

นางนฤมล เพราะศาลาเฉลิมกรุง คือ โรงมหรสพหลวงที่ล้นเกล้าล้นกระหม่อม รัชกาลที่ 7 ทรงมีพระบรมราชานุญาตให้สร้างขึ้นเพื่อเป็นสถานที่จัดการแสดงของไทย และเป็นโรงภาพยนตร์ที่แสนทันสมัยในยุคสมัยก่อน ดังนั้น เมื่อครบ 90 ปี ศาลาเฉลิมกรุงก็จึงนึกถึงการแสดงของไทยที่หลายคนรู้จักกันเป็นอย่างดี แต่ในระยะหลังๆ อาจไม่ค่อยได้ชมบ่อยนัก จึงเลือกลิเกมาแสดงค่ะ ลิเกเป็นศิลปะการแสดงพื้นบ้านที่ทุกคนรู้จักดี ยิ่งคนในต่างจังหวัดยิ่งคุ้นเคยกับลิเกมาก ส่วนคนในกรุงเทพฯอาจจะห่างเหินจากลิเกพอประมาณ ดังนั้น จึงต้องการสนับสนุนให้ลิเกยังอยู่ในความคิดถึงของผู้ชม จึงได้ขอความสนับสนุนจากนักแสดงลิเกชื่อดังของเมืองไทยมารวมตัวกันในงานนี้ โดยหัวเรือคนสำคัญคือคุณอาพงษ์ศักดิ์ สวนศรี ลิเกชื่อดังยอดนิยมตลอดกาล การแสดงจะมีในวันที่ 2 กรกฎาคม โดยเลือกเรื่องมาแสดงคือ เพื่อนแก้ว เมียขวัญ บทลิเกอมตะของคุณครูหอมหวลลิเกชั้นครูของเมืองไทย 

l ทราบว่าการแสดงครั้งนี้เป็นการรวมดาวลิเกสมัยคุณพ่อกับยุคคุณลูกเข้าด้วยกัน ช่วยกรุณาขยายความเรื่องนี้ด้วยครับ

นางนฤมล : จริงค่ะ ผู้จัดงานตั้งใจขอเชิญลิเกรุ่นคุณพ่อมาประชันกับรุ่นคุณลูก เพื่อให้เห็นว่าลิเกเป็นสิ่งที่คนทุกรุ่นเข้าถึงได้ ลิเกไม่เชย สามารถปรับตัวเข้ากับยุคสมัยได้เสมอ ตัวอย่างเช่น คุณอาพงษ์ศักดิ์เป็นลิเกชื่อดังที่ดังมาตั้งแต่ 40 ปีก่อน ปัจจุบันก็ยังโด่งดังอยู่ ครั้นมายุคนี้ ก็มีลูกๆ ของคุณอาพงษ์ศักดิ์มาสืบสานงานลิเกของคุณพ่อ แล้วยังมีนักแสดงหน้าใหม่เป็นวัยรุ่นที่มีความสามารถรอบตัวทั้งนักร้อง นักแสดง พิธีกร นักจัดรายการวิทยุ นี่คือการร่วมตัวของลิเกที่บอกได้คำเดียวว่ายิ่งใหญ่และน่าชมมากที่สุด ลิเกรุ่นใหม่ที่จะมาร่วมแสดงบนเวทีศาลาเฉลิมกรุงล้วนชื่อดังเป็นที่รู้จักของคนรุ่นใหม่ เช่น อ๊อฟ-ศุภณัฐ จากเวที AF และแอ๊ค จากเวที Golden Song นี่เป็นแค่ตัวอย่างเท่านั้น ยังมีนักแสดงชื่อดังมาร่วมงานอีกมากมาย ต้องไปชมด้วยตาของคุณเอง แล้วจะรู้ว่าลิเกยังมีเสน่ห์มากจริงๆ นอกจากนั้น วิทยาลัยนาฏศิลปอ่างทอง ยังนำการแสดงชุดพิเศษมาโชว์ คือ อัศวลีลา เป็นการแสดงหมู่ที่ใช้ผู้แสดงกว่า 20 คนเป็นการสืบสานท่าการร่ายรำดั่งเดิมแล้วผสมผสานให้ลงตัวเพื่อให้ทันยุคสมัย โดยไม่ทิ้งรากเหง้าเดิมของลิเก เสน่ห์ของลิเกคือ ร้องเอง รำเอง แต่งหน้า แต่งตัวเอง แถมยังต้องใช้ปฏิภาณไหวพริบส่วนตัวในการแสดง และแก้ปัญหาหน้าเวที มีการหยอกล้อ มีลูกเล่นลูกชนกับทั้งนักแสดงด้วยกันและผู้ชมที่หน้าเวที แถมดนตรีที่ใช้ประกอบการเล่นลิเกก็คือเครื่องดนตรีไทย เล่นกันสดๆ รับส่งให้การแสดงลิเกมีความโดดเด่นมากขึ้น นี่คือเสน่ห์ที่แสนประทับใจที่คนชมมอบให้กับลิเก และนักดนตรีไทยฝีมือระดับครู  

คุณพงษ์ศักดิ์ สวนศรี เจ้าของลิเกคณะพงษ์ศักดิ์ สวนศรี

l เรียนถามคุณพงษ์ศักดิ์ว่า เหตุใดเลือกเรื่อง เพื่อนแก้ว เมียขวัญ มาแสดงในโอกาสนี้ครับ

นายพงษ์ศักดิ์ : เพราะว่าเรื่องนี้มีความพิเศษหลายประการ เช่น เป็นบทประพันธ์ของครูลิเกชื่อดังของเมืองไทย คือครูหอมหวล อายุของเรื่องนี้ก็เกือบ 100 ปีแล้ว เนื้อหาก็เป็นการบ่งบอกถึงความรักความสัมพันธ์ในแง่มุมต่างๆ ทั้งเชิงบวกและลบ ระหว่างคนจากสองดินแดน เรื่องนี้มีคติสอนใจหลายอย่าง เช่น มิตรภาพเป็นเรื่องสำคัญ เรื่องการรักษาบ้านเกิดเมืองนอน คือเรื่องสำคัญที่ทุกคนต้องระลึกไว้เสมอกล่าวได้ว่าเรื่องนี้มีครบทุกรสชาติ ทั้งรัก ทั้งแค้น ทั้งสนุกสนาน ให้คติสอนใจได้เป็นอย่างดี เป็นบทที่ถือว่าทรงคุณค่าในการแสดงลิเกมากครับ 

l เรียนถามถึงตัวแสดงที่จะมารวมตัวกันจนอาจกล่าวได้ว่า นี่คือเวทีลิเกที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของเมืองไทย กว่าจะรวมตัวกันได้มากมายเช่นนี้ ต้องใช้ความพยายามมากแค่ไหนครับ

นายพงษ์ศักดิ์ : ขอเรียนว่าการแสดงลิเกครั้งนี้ เราตั้งใจทำให้สมเกียรติโอกาส 90 ปีโรงมหรสพหลวง ศาลาเฉลิมกรุง เพื่อเทิดพระเกียรติ รัชกาลที่ 7 ด้วย และขอเรียนว่าเวทีนี้คือการรวมตัวของลิเกรุ่นพ่อกับรุ่นลูก เป็นการบอกว่าลิเกไม่สูญหายไปจากสังคมไทยแน่นอน เพราะมีคนรุ่นใหม่เข้ามาช่วยสืบสาน ลิเกรุ่นเก่าที่มาร่วมมีมากมาย เช่น อาจารย์วิโรจน์ วีระวัฒนานนท์ ศิลปินแห่งชาติปี 2561 สาขาการแสดงลิเก วิชาญน้อย ลูกธนบุรี และพงษ์ศักดิ์ สวนศรี เป็นตัวอย่าง จริงๆ เราได้กราบเรียนเชิญแม่ขวัญจิต ศรีประจันต์ มาร่วมด้วย แต่ขณะนี้แม่ขวัญจิตสุขภาพไม่อำนวย และยังมีลิเกคุณภาพอีกมากมาย ส่วนรุ่นลูกก็มีหลายคน ล้วนเป็นนักแสดง นักร้องที่โด่งดังทั้งสิ้น อย่างที่คุณนฤมลได้เกริ่นไปบ้างแล้ว เช่น แอ๊ค จาก Golden Song โตโต้ Golden Song อ๊อฟ จาก AF และมีอีกมาก รวมถึงซาย ลูกสาวของผมก็ร่วมแสดงด้วยครับ แล้วยังมีลิเกอาชีพซึ่งเป็นคนรุ่นใหม่ เช่น ต้อม นิรันดร์, นพรัตน์ ไม้หอม, หนุ่ม เทพบัญชา, เอ ธงชัย, นัด ชัยอนันต์ เป็นต้น ต้องเรียกว่าครั้งนี้คือมหกรรมลิเกของประเทศไทยเลยครับ ขอเรียนเสริมคุณนฤมลเรื่องอัศวลีลา จากวิทยาลัยนาฏศิลปอ่างทอง การแสดงนี้ถือว่าเป็นการแสดงชิ้นสำคัญครับ เพราะนอกจากใช้ผู้แสดงมากมายในเวลาเดียวกันแล้ว ยังเป็นการรำถวายมือที่ยิ่งใหญ่ที่สุด ซึ่งผมเคยมีโอกาสรำถวายมือในยุคที่ท่านอาจารย์ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ทรงกรุณาให้เกียรติร่วมงาน ณ โรงละครแห่งชาติเมื่อหลายสิบปีมาแล้ว ในครั้งนั้นใช้คำว่าลิเกทรงเครื่อง แต่รับรองว่าในครั้งนี้ก็น่าชมไม่น้อยกว่าครั้งในอดีตที่ผมกล่าวให้ฟัง

l เสน่ห์ของลิเกอยู่ตรงไหนครับ ในสายตาของคนแสดงลิเก

นายพงษ์ศักดิ์ : อยู่ที่ปฏิภาณไหวพริบของผู้แสดงเป็นสำคัญ เพราะแสดงสดๆ ทุกครั้ง มีท่าร่ายรำที่งดงาม สนุกสนานไปตามท้องเรื่อง ต้องทำให้ผู้ชมคล้อยตามที่ตัวแสดงนำเสนอ เช่น ต้องทำให้ผู้ชมเชื่อว่า ขณะนี้อยู่ในท้องพระโรงใหญ่ หรือขณะนี้อยู่ในทุ่งนาป่าเขา ทั้งๆ ที่ฉากของลิเกก็มีเพียงไม่กี่ชิ้น แต่การแสดงของลิเก เสียงร้อง และเสียงดนตรีจะทำให้ผู้ชมเชื่อว่ากำลังอยู่ในบรรยากาศนั้นๆ ซึ่งมันคือการใช้จินตนาการไปกับการแสดงสดของลิเก สำหรับการแสดงในวันที่ 2 กรกฎาคมนี้ ผมรับรองว่าเป็นการแสดงลิเกที่เรียกได้ว่าดีที่สุดงานหนึ่งของประเทศไทย นักแสดงทุกคนตั้งใจและเตรียมตัวเป็นอย่างดี เพื่อแสดงให้สมเกียรติกับสถานที่สำคัญคือโรงมหรสพหลวง ศาลาเฉลิมกรุง 

ซาย - ภิสา สวนศรี นางเอกลิเกรุ่นใหม่

ต้อม - นิรันดร์ อัญชลี พระเอกลิเกรุ่นใหม่

l เรียนถามคุณภิสา ถึงการแสดงลิเกในมุมมองของคนรุ่นใหม่ แม้จะมาจากครอบครัวลิเกก็ตาม คนรุ่นใหม่ในกลุ่มคุณภิสามองลิเกอย่างไรครับ

นางสาวภิสา : คือหนูมาจากครอบครัวลิเกอย่างแท้จริง เห็นคุณพ่อและนักแสดงลิเกในคณะของคุณพ่อมาตั้งแต่หนูยังเป็นเด็กตัวน้อยๆ คุ้นเคยกับลิเกมาโดยตลอด มาวันนี้หนูมารับไม้ต่อจากคุณพ่อโดยเป็นผู้ช่วยคุณพ่อในการดูแลคณะลิเกพงษ์ศักดิ์ สวนศรี ในสายตาคนรุ่นใหม่อย่างหนู หนูเห็นคุณค่าของลิเกอย่างมาก เพราะเป็นอาชีพหนึ่งที่ช่วยรักษาศิลปะการแสดงพื้นบ้านไว้ หนูพยายามนำเอาความทันสมัยของเทคโนโลยีที่พอเหมาะพอสมเข้ามาคลุกเคล้ากับการแสดงลิเก แต่ต้องไม่ทำลายรากเหง้าอันดีงามของลิเก หนูพยายามส่งเสริมให้ลิเกเข้าถึงคนรุ่นใหม่ โดยเฉพาะคนที่ไม่เคยดู ไม่รู้จักลิเกในมุมที่น่าสนใจ หนูใช้หลักวิชาการที่ได้ร่ำเรียนมาจากคณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มาช่วยปรับปรุงคณะลิเกของคุณพ่อ โดยทั้งหลักการแสดง การตลาด การประชาสัมพันธ์ เพื่อให้คนรุ่นใหม่รับรู้ว่าลิเกมีดีอย่างไร หนูเห็นว่าคนรุ่นใหม่ที่ได้ชมลิเก เขามีความเห็นเหมือนกันว่าเป็นการแสดงที่น่าสนใจมาก มีการใช้ปฏิภาณไหวพริบในการแสดง เพราะเป็นการแสดงสด ต้องแก้ปัญหาเฉพาะหน้าในการแสดงแต่ละครั้งให้ดีที่สุด เพื่อทำให้คนชมมีความสุขและสนุกเมื่อชมลิเก ลิเกคือการแสดง opera พื้นบ้านของไทย มีเสน่ห์มากค่ะ

l เรียนถามคุณต้อมบ้างครับ ร่ำเรียนด้านนาฏศิลป์มาก่อนไหมครับ หรือเป็นลิเกโดยสายเลือดครับ

นายนิรันดร์ : ผมเป็นลิเกโดยสายเลือดครับ รำลิเกมาตั้งแต่อายุ 5 ขวบ รำหน้าม่าน ตอนเด็กๆ ดีใจมากครับ เพราะรำแล้วได้เงินไว้กินขนมซื้อของเล่นได้มากมาย เพราะผู้ใหญ่เอ็นดูเมตตาให้ความกรุณามากครับ ผมรำลิเกจนอายุ 7-8 ขวบ ก็ค่อยๆ ห่างหายจากโรงลิเกไป เพราะต้องไปเรียนหนังสือ ผมเรียนปริญญาตรีด้านนิเทศศาสตร์ และต่อปริญญาโทด้านบริหารธุรกิจ ซึ่งไม่เกี่ยวกับลิเกเลย แต่ก็นำความรู้ที่ได้จากการเรียนไปปรับปรุงประยุกต์คณะลิเกของครอบครัวครับ ผมกลับมามุ่งมั่นทำลิเกหลังจากเรียนจบ ซึ่งก็เป็นการทำตามความฝันของคุณพ่อที่ต้องการให้ผมเป็นพระเอกลิเก ในระหว่างเรียนมัธยม ผมก็ยังไปเล่นลิเกอยู่บ้าง แต่ไม่บ่อยนัก เมื่อเรียนจบปริญญาตรี ผมจึงตั้งคณะลิเกของตัวเองขึ้นมา โดยร่วมมือกับน้องชายชื่อโตโต้ หลายคนเรียก โตโต้ Golden Song ทั้งผมและน้องชายตั้งใจนำเสนอลิเกให้สังคมได้รับรู้มากขึ้น โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่นที่อาจจะไม่คุ้นเคยกับลิเกมากนัก แต่ยอมรับว่าเมื่อทำให้คนรุ่นใหม่รู้จักลิเกแล้ว ได้รับเสียงตอบรับที่น่าพอใจมาก เพราะลิเกมีเสน่ห์ทำให้คนชมชื่นชอบ

นางสาวภิสา : พวกเราพยายามจะสื่อสารกับคนรุ่นใหม่ให้เข้าใจว่าลิเกมีรากเหง้า มีความเป็นมา และเป็นการแสดงพื้นบ้านที่เราควรต้องช่วยกันรักษาไว้ พวกหนูพยายามจะต่อยอดลิเกให้แพร่หลายไปในสังคมของคนรุ่นใหม่ จะพยายามทำให้ลิเกคงอยู่ไปเรื่อยๆ ค่ะ

l ถามทั้งสองคนว่า เคยได้ยินไหมกับเสียงวิจารณ์ว่า ลิเกเชย แล้วทำอย่างไรให้ภาพลักษณ์ของลิเกไม่เชยตามที่คนบางกลุ่มวิจารณ์

นางสาวภิสา : เคยค่ะ แต่ก็รับฟังว่าเขาวิจารณ์ตรงไหน ด้วยความที่พวกหนูมาจากครอบครัวลิเก หนูจึงเห็นคุณค่าของลิเก หนูก็พยายามบอกกับคนที่วิจารณ์ว่ากว่าจะเป็นการแสดงลิเกได้แต่ละเรื่องนั้น เบื้องหลังมีความซับซ้อนมาก ต้องใช้ความพยายามมากมาย ลิเกมิได้มีเพียงการรำ หรือร้องเท่านั้น แต่คือการแสดงแบบองค์รวม ต้องใช้ทุกส่วนของร่างกายนำเสนอเรื่องราวต่างๆ ต้องแสดงด้วยจิตวิญญาณ ปัจจุบันหาคนแสดงลิเกยากมาก แต่ด้วยความที่พวกหนูมาจากบ้านลิเก ก็จึงคุ้นเคยมาตั้งแต่เด็กๆ ก่อนที่เราจะทำให้คนอื่นเห็นคุณค่าของลิเก หนูต้องเห็นคุณค่าของลิเกก่อน เมื่อเราเข้าใจแล้วก็สื่อสารให้คนรุ่นใหม่รับรู้และเห็นคุณค่า ลิเกเป็นการแสดงพื้นบ้านก็จริง แต่ไม่ใช่ล้าสมัย คนทุกรุ่นสามารถดูลิเกได้ ยิ่งสมัยนี้ก่อนจะแสดงลิเก เราก็จะมีคอนเสิร์ตนำมาก่อน เป็นการแสดงให้คนรุ่นใหม่เห็นว่าผสมผสานกันได้ ตัวอย่างเช่น น้องโตโต้ เป็นนักร้องรุ่นใหม่ เขาก็เอาความเป็นนักร้องผสมผสานกับการแสดงลิเก แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นเราต้องไม่ทิ้งรากเหง้าและขนบแท้จริงของลิเกในยุคโบราณ

นายนิรันดร์ : สมัยที่ผมเรียนปริญญาตรี ในกรุงเทพฯ ผมไม่ได้บอกเพื่อนๆ ว่าผมเป็นลิเก เพราะไม่แน่ใจว่าเขาจะเข้าใจไหม ไม่มั่นใจว่าเพื่อนๆ รู้จักลิเกแค่ไหน แต่พอผมขึ้นปีสอง มีคนรู้ว่าผมเป็นลิเก ผมก็เลยเปิดตัวตนไปเลยว่าผมคือลิเก ปรากฏว่าเพื่อนๆ และอาจารย์สนใจมาก เพื่อนๆ ยกให้ผมเป็นตัวแทนของห้องในการทำกิจกรรมต่างๆ ให้ผม present งาน ให้รับการแสดงต่างๆ ในมหาวิทยาลัย ให้ผมเป็นพิธีกร เพราะเห็นว่าเรามีความสามารถหลายด้าน เพื่อนๆ หลายคนตามไปดูผมแสดงลิเก 

นางสาวภิสา : ใช่ค่ะ เมื่อเพื่อนๆ รู้ว่าเราเป็นลิเก ปรากฏว่าเขาสนใจมาก ถามกันมากมายว่าแสดงยากไหม ต้องเตรียมตัวอะไร อย่างไรบ้าง จากการที่เราอาจไม่ค่อยมั่นใจว่าเพื่อนๆ สนใจลิเกหรือไม่ก็กลายเป็นว่า เพื่อนสนใจที่เราเป็นลิเก ทำให้เรากลายเป็นคนที่เพื่อนๆ หันมาให้ความสนใจสอบถามเรื่องลิเกกันตลอดเวลา นี่คือข้อดีของการที่เราเป็นลูกลิเก และเล่นลิเกเป็นมาตั้งแต่เด็กๆ ยิ่งเวลาเราไปทำงานในแวดวงบันเทิง เรายิ่งรู้สึกว่าขอบคุณลิเกที่ทำให้เราได้เปรียบคนอื่นๆ มากพอสมควร 

นายนิรันดร์ : จริงๆ ครับ เราร้องเพลงได้ แสดงได้ เป็นพิธีกรได้เราให้ความสนุกสนานกับเพื่อนๆ ในมหาวิทยาลัยได้โดยผ่านการแสดงต่างๆ ผมยืนยันว่าลิเกมีเสน่ห์จริงๆ เพราะเป็นการแสดงสด เป็นการสื่อสารสองทาง ผู้ชมหยอกล้อเราได้ เราก็หยอกล้อเล่นกับผู้ชมได้ในเวลาเดียวกัน

l ร้องลิเกยากมากนะครับ หลายคนบอกว่าร้องยากจริงๆ ในฐานะลูกลิเกต้องฝึกร้องลิเกนานไหมครับกว่าจะแสดงได้จริงๆ 

นางสาวภิสา : ด้วยความที่หนูมีสายเลือดลิเก คุณปู่คุณย่า คุณตาคุณยายเป็นลิเก คุณพ่อก็ลิเก หนูเกิดมาก็ได้ยินเสียงร้องลิเกแล้ว ได้ยินเสียงดนตรีไทยที่ใช้ประกอบลิเก ทำให้หนูคุ้นเคยมากกับเสียงร้อง และเสียงดนตรี พอโตขึ้น ก็ไปโรงเรียน พอเรียนจบก็ไปเวทีลิเกกับพ่อ จึงเกิดความผูกพันกับลิเกตลอดเวลา ได้ยินพ่อร้องลิเก เห็นพ่อแต่งหน้า แต่งตัวลิเกทุกวัน หนูเหมือนลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น จึงทำให้ร้องลิเกได้ไม่ยาก เพราะอยู่ด้วยกันทุกวันตลอดเวลาตั้งแต่เด็กๆ 

นายนิรันดร์ : การร้องลิเกนั้น จะว่ายากก็ยาก จะว่าง่ายก็ง่ายนะครับ ขึ้นอยู่กับพื้นฐานของแต่ละคน คนที่ร้องเพลงได้ถูกจังหวะก็สามารถฝึกร้องลิเกได้ ส่วนแก้วเสียงก็ต้องดีพอประมาณครับ เพราะร้องสดทุกครั้ง สำหรับผมนั้นมีสายเลือดลิเก ก็จึงไม่ได้มองว่าการร้องลิเกยากครับ เพราะได้ยินมาตั้งแต่เกิดครับ การร้องลิเกนั้นมีทั้งพรสวรรค์และพรแสวง ต้องมีควบคู่กันไป ต้องฝึกฝนบ่อยๆ บางคนแก้วเสียงดี พอจับจังหวะการร้องลิเกได้ ก็ไปได้สวยในเวลาไม่นานนัก คนที่ร้องเพลงไทยเดิม เพลงลูกทุ่ง ลูกกรุงได้ดี สามารถปรับไปร้องลิเกได้โดยไม่ยากครับ ฝึกเอื้อนเสียง ฝึกลูกคอให้ดี ก็ร้องลิเกได้ไพเราะครับ

นางสาวภิสา : ลิเกใช้ดนตรีไทยเป็นเครื่องประกอบที่สำคัญ ลักษณะสำเนียงเสียงร้องก็จะเป็นลักษณะเฉพาะ การออกเสียง การเอื้อน การเล่นลูกคอ เป็นเอกลักษณ์ของลิเก การตวัดเสียงในการร้องลิเกเป็นลูกเล่นที่ทำให้การร้องลิเกมีเสน่ห์มากกว่าการร้องเพลงทั่วๆ ไป ซึ่งเรียกว่าทางร้องของลิเก เสียงร้องลิเกจึงมีเสน่ห์ชวนให้ติดตาม พวกหนูภูมิใจมากค่ะที่มีสายเลือดลิเก แล้วก็ตั้งใจจะสืบสานศิลปะพื้นบ้านแขนงนี้ไว้ให้ยาวนานที่สุดค่ะ 

คุณสามารถรับชมรายการไลฟ์ วาไรตี รายการที่ให้ทั้งสาระและความรู้ ออกอากาศทุกวันเสาร์ เวลา 14.05-14.30 น. ทางโทรทัศน์NBT ช่องหมายเลข 2 และชมรายการย้อนหลังได้ที่ YouTube ไลฟ์ วาไรตี