ความขัดแย้งระหว่างจีนกับฟิลิปปินส์ทวีความตึงเครียดอีกระลอก หลัง 2 ประเทศเผชิญหน้ากันในพื้นที่พิพาททะเลจีนใต้ จุดศูนย์กลางความขัดแย้ง “สันดอนโธมัสที่ 2”(Second Thomas Shoal) ที่หมู่เกาะสแปรตลีย์ สันดอนนี้มีความยาวเหนือจรดใต้เพียง 20 กิโลเมตร แต่กำลังสร้างความขัดแย้งครั้งใหม่ให้กับจีนและฟิลิปปินส์

ล่าสุด เมื่อวันเสาร์ที่แล้วเรือหน่วยยามชายฝั่งจีนแล่นประกบและฉีดน้ำแรงดันสูงใส่เรือหน่วยยามชายฝั่งฟิลิปปินส์กลางทะเลจีนใต้เพื่อสกัดไม่ให้ลำเลียงอาหาร น้ำ และเชื้อเพลิง ไปยังฐานปฏิบัติการของฟิลิปปินส์บนแนวสันดอนโธมัสที่ 2 ทำให้กระทรวงการต่างประเทศฟิลิปปินส์เรียกทูตจีนประจำกรุงมะนิลาเข้าพบ เพื่อยื่นหนังสือประท้วงต่อการกระทำผิดกฎหมายและเสี่ยงอันตราย ขณะที่หน่วยยามชายฝั่งจีน เผยภาพมุมสูงให้เห็นระยะห่างของเรือ 2 ลำ เพื่อชี้ว่าจีนตอบโต้อย่างมืออาชีพและสมเหตุสมผลต่อสถานการณ์

ด้านโฆษกกระทรวงการต่างประเทศจีนร้องขอให้ฟิลิปปินส์หยุดการกระทำต่างๆ ที่ละเมิดในน่านน้ำเหริน อ้าย เจียว ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเกาะหนานชาในทะเลจีนใต้ และตามกฎหมาย หน่วยยามฝั่งของจีนได้ใช้มาตรการตามลำดับ และขับไล่เรือเหล่านั้นออกไป หน่วยยามฝั่งจีนจะเดินหน้าการบังคับใช้กฎหมายต่อกิจกรรมในน่านน้ำของจีนต่อไป

กระทรวงการต่างประเทศจีนยังเรียกร้องฟิลิปปินส์ให้เร่งเคลื่อนย้ายฐานปฏิบัติการทางทหารผิดกฎหมายออกจากสันดอนโธมัสที่ 2 ซึ่งรวมถึงดำเนินการลากจูงเรือรบที่เกยตื้นอยู่บนแนวสันดอนโธมัสที่ 2 ออกไป จีนระบุว่า ฟิลิปปินส์เคยรับปากมาแล้วหลายครั้งว่าจะทำการเคลื่อนย้ายเรือรบลำดังกล่าว แต่ผ่านมาแล้วถึง 24 ปีก็ยังไม่ยอมดำเนินการ จีนระบุด้วยว่าการเกยตื้นของเรือรบฟิลิปปินส์เป็นเรื่องที่ผิดกกฎหมาย และเชื่อว่าเรือ บีอาร์พี เซียร์รา มาเดร (BRP Sierra Madre) ของฟิลิปปินส์ ถูกจงใจทำให้เกยตื้นในช่วงทศวรรษหลังปี 1990 และมีเจตนาที่จะใช้เรือรบลำนี้ในการติดตามความเคลื่อนไหวของจีน นอกจากจะไม่ยอมย้ายเรือออกไปแล้ว ฟิลิปปินส์ยังส่งวัสดุก่อสร้างไปยังจุดที่เรือเกยตื้นและส่งเสบียงไปให้ทหารที่ประจำการอยู่บนเรือมาโดยตลอด

ขณะที่สภาความมั่นคงแห่งชาติฟิลิปปินส์ไม่ยอมปฏิบัติตามข้อเรียกร้องของจีน โดยอ้างว่าฐานปฏิบัติการทางทหารของตนบริเวณที่เรือเกยตื้นถูกต้องตามกฎหมายระหว่างประเทศ

สันดอนโธมัสที่ 2 (Second Thomas Shoal) อยู่ที่ไหน?

สันดอนโธมัสที่ 2 อยู่ห่างจากเกาะปาลาวัน 105 ไมล์ทะเล หรือ 194 กิโลเมตร และห่างจากเกาะไห่หนานของจีนกว่า 1,000 กิโลเมตร เป็นส่วนหนึ่งภายในเขตเศรษฐกิจจำเพาะของฟิลิปปินส์ตามอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเล หรือ UNCLOS

อนุสัญญา UNCLOS ฉบับนี้กำหนดให้รัฐชายฝั่งสามารถแสวงหาประโยชน์และจัดสรรทรัพยากรธรรมชาติไม่เกิน 200 ไมล์ทะเล หรือ 370 กิโลเมตร จากชายฝั่ง ขณะที่จีนอ้างกรรมสิทธิ์เหนือพื้นที่ร้อยละ 90 ตามแนวเส้นประ 9 เส้น จนทับซ้อนกับพื้นที่ของ ฟิลิปปินส์ บรูไน มาเลเซีย รวมทั้งเวียดนาม

แม้ว่าทั้ง 4 ประเทศจะคัดค้านการอ้างกรรมสิทธิ์ของจีนมาโดยตลอดแต่จีนยังคงเดินหน้าสร้างเกาะเทียมฐานทัพ และแท่นขุดเจาะน้ำมัน ส่งผลให้ฟิลิปปินส์นำเรือรบสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 มาวางบนสันดอนแห่งนี้จนกลายเป็นสัญลักษณ์การอ้างกรรมสิทธิ์เหนือน่านน้ำของฟิลิปปินส์ นั่นคือ บีอาร์พี เซียร์รา มาเดร เรือรบสัญชาติอเมริกันในสภาพเก่าทรุดโทรม ถูกนำมาประจำการบนสันดอนโธมัสที่ 2 นับตั้งแต่ ปี 1999 เป็นต้นมา เรือลำนี้ประจำการในกองทัพเรือสหรัฐฯ ตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่ 2 และถูกส่งมอบให้กองทัพเรือฟิลิปปินส์ หลังจากสงครามเวียดนามยุติลง นาวิกโยธินฟิลิปปินส์จำนวนหนึ่งบนเรือลำนี้ ต้องพึ่งพาเรือขนส่งเสบียงขณะที่จีนมักจะส่งเรือลาดตระเวนเข้ามาเพื่อขัดขวางภารกิจส่งเสบียง

ความขัดแย้งเหนือสันดอนร้อนระอุมากขึ้นตลอด 3 ปีที่ผ่านมาหลังจากฟิลิปปินส์ยื่นประท้วงพฤติกรรมก้าวร้าวของจีนกว่า400 ครั้ง โดยเรือหน่วยยามชายฝั่งจีนมักพยายามขัดขวางและยิงเลเซอร์ทางทหารใส่เรือหน่วยยามชายฝั่งฟิลิปปินส์บริเวณแนวสันดอนโธมัสที่ 2 ถี่ขึ้น

ทะเลจีนใต้ถูกจัดให้เป็นจุดตึงเครียดจุดหนึ่งในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก และเสี่ยงต่อการจุดชนวนความขัดแย้งของชาติมหาอำนาจอย่างมาก เนื่องจากสหรัฐฯ เข้ามา
มีบทบาทในข้อพิพาททะเลจีนใต้มากขึ้นเรื่อยๆ แม้ว่าไม่ได้มีส่วนในการอ้างกรรมสิทธิ์เหนือน่านน้ำในบริเวณนี้ก็ตาม ขณะที่จีนยังคงเดินหน้าขยายอิทธิพลในพื้นที่พิพาทต่อไป โดยเพิกเฉยต่อคำตัดสินของศาลอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศเมื่อปี 2016 ที่วินิจฉัยว่า คำกล่าวอ้างของจีนเรื่องสิทธิครอบครองเกือบทั้งหมดในทะเลจีนใต้ที่อ้างมาตั้งแต่ประวัติศาสตร์เป็นเรื่องไร้มูล

ความตึงเครียดครั้งใหม่อาจจุดชนวนให้สหรัฐฯ เข้ามามีบทบาทมากขึ้น หลังจากรัฐบาลของเฟอร์ดินานด์ มาร์กอส “บองบอง” เอนเอียงหาสหรัฐฯ มากขึ้น

โดย ดาโน โทนาลี