ไข้หวัดใหญ่เกิดจากเชื้อไวรัสอินฟลูเอนซา (Influenza virus) ซึ่งก่อให้เกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ ในประเทศไทยพบไข้หวัดใหญ่ได้ตลอดทั้งปีแต่มักพบการระบาดในช่วงฤดูฝนและฤดูหนาว โดยเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ที่พบก่อโรคได้บ่อยเกิดจากไวรัสสายพันธุ์เอและบี

ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันปกติมักมีอาการไม่รุนแรงและมีอาการเฉพาะทางเดินหายใจส่วนบน ได้แก่ ไข้สูง เจ็บคอ ปวดเมื่อยตามตัว และปวดศีรษะ โดยอาการมักมีความรุนแรงกว่าการติดเชื้อไข้หวัดทั่วไป อย่างไรก็ตามผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อระบบทางเดินหายใจส่วนล่างหรือการติดเชื้อที่ปอด ได้แก่ เด็กเล็กผู้สูงอายุ หญิงตั้งครรภ์ ผู้ที่มีน้ำหนักตัวมาก ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง ผู้ป่วยที่มีโรคเรื้อรัง ซึ่งอาจมีการติดเชื้อที่รุนแรงและเกิดภาวะหายใจล้มเหลวหรือเสียชีวิตได้

ไข้หวัดใหญ่สามารถรักษาได้โดยการกินยาต้านไวรัสที่ชื่อว่า oseltamivirนาน 5 วัน ร่วมกับการรักษาตามอาการ

แนะนำให้ฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ปีละ 1 ครั้ง ในวัคซีน 1 เข็มจะบรรจุเชื้อ 3-4 สายพันธุ์ (เอ 2 สายพันธุ์ และบี 1-2 สายพันธุ์) และในปัจจุบันในประเทศไทยมีวัคซีนไข้หวัดใหญ่ 2 ขนาด ได้แก่

● วัคซีนไข้หวัดใหญ่ขนาดมาตรฐาน (standard-dose influenza vaccine) สามารถฉีดได้ทุกราย

● วัคซีนไข้หวัดใหญ่ขนาดสูง (high-dose influenza vaccine) เป็นตัวเลือกให้กับผู้สูงอายุที่มีอายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไป เนื่องจากพบว่าช่วยสร้างภูมิต้านทานได้ดีขึ้น ลดการติดเชื้อและการนอนโรงพยาบาล

ผู้ที่ความเสี่ยงต่อการเป็นไข้หวัดใหญ่ที่รุนแรงและควรเข้ารับการฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ ได้แก่

● หญิงตั้งครรภ์ อายุครรภ์ 4 เดือนขึ้นไป

● เด็กอายุ 6 เดือน ถึง 2 ขวบ

● ผู้มีโรคเรื้อรัง 7 กลุ่มโรค คือ ปอดอุดกั้นเรื้อรัง หอบหืด หัวใจ หลอดเลือดสมอง ไตวาย ผู้ป่วยมะเร็งที่อยู่ระหว่างการได้รับเคมีบำบัด และเบาหวาน

● ผู้ที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป

● โรคธาลัสซีเมียและผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง

● โรคอ้วน (น้ำหนัก > 100 กิโลกรัม หรือ BMI > 35 กิโลกรัมต่อตารางเมตร)

● ผู้พิการทางสมองที่ช่วยเหลือตนเองไม่ได้

นอกจากนั้นบุคลากรทางการแพทย์หรือผู้ที่อาศัยอยู่กับผู้ที่มีความเสี่ยงสูงยังควรพิจารณาฉีดวัคซีนด้วยเช่นกัน

รองศาสตราจารย์ นายแพทย์จักรพงษ์ บรูมินเหนทร์

อายุรแพทย์โรคติดเชื้อ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

ราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย