การดูแลสุขภาพใจ สำคัญไม่แพ้สุขภาพกายปฏิเสธไม่ได้ว่าปัจจุบันปัญหาสุขภาพจิตในประเทศไทยมีอัตราสูงขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะในวัยรุ่นที่เป็นวัยหัวเลี้ยวหัวต่อของชีวิต จากข้อมูลปี 2565 กรมสุขภาพจิตเผยตัวเลขว่า ในวัยรุ่นไทยอายุ 10-19 ปี พบเด็กที่มีภาวะทางจิตประสาทและอารมณ์ประมาณ 1 ใน 7 คนอาจพัฒนาไปสู่ปัญหาสุขภาพจิตในระยะยาวได้

เพราะปัญหาทางใจสามารถแก้ไขได้ด้วยการใช้ใจมอง ดังนั้นการ “ออกกำลังใจ” ให้แข็งแรงผ่านวิธีการมองโลกที่ช่วยให้ “สุขเป็น” จึงเป็นอีกหนึ่งกลไกสำคัญที่ช่วยรับมือกับความทุกข์หรือการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิต โดยคำถามที่สำคัญคือ เราทุกฝ่ายจะเปิดหน้าต่างหัวใจ และเปิดประตูรับฟังวัยรุ่นแบบ “สุขเป็น” อย่างไร เพื่อสร้างพื้นที่ปลอดภัยทางใจแก่ทุกคนในสังคม

“เมื่อชีวิตมีทั้งขึ้นและลงสิ่งสำคัญคือเมื่อเผชิญปัญหา เราจะมองปัญหานั้นอย่างไรให้ไม่ทำร้ายใจตนเอง เวลาพูดเรื่องสุขภาพจิต หลายคนจะนึกถึงความเจ็บป่วย แต่ความจริงแล้วการสุขให้เป็น คือการเข้าใจโลก เข้าใจชีวิต โดยสถาบันที่ใกล้ชิดกับเด็กที่สุดก็คือครอบครัว ดังนั้นสิ่งที่เราทำคือสนับสนุนการสื่อสารเชิงบวกให้กับทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องกับเยาวชนเพื่อสร้างรากฐานที่มั่นคงให้กับชุมชนผ่านเครือข่ายรอบตัววัยรุ่นที่แข็งแกร่ง” ภาวนา เหวียนระวีผู้อำนวยการมูลนิธิแพธทูเฮลท์ กล่าวถึงการสร้างเสริมจิตวิทยาเชิงบวกของชุมชนผ่าน “โครงการส่งเสริมสุขภาวะเยาวชนและครอบครัวภาคใต้ (คนใต้หยัดได้)”ที่มูลนิธิฯ ดำเนินงานร่วมกับ  อย่างต่อเนื่องกว่า 8 ปี ผ่านการพัฒนาสมรรถนะแกนนำภาคีระดับตำบล หรือ Change Agents ตั้งแต่ ครู หมอ พ่อแม่ เพื่อน ชุมชน และเจ้าหน้าที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เพื่อเสริมสร้างสุขภาวะเยาวชนให้เข้มแข็ง ในพื้นที่เป้าหมาย 8 จังหวัด ได้แก่ ประจวบคีรีขันธ์ นครศรีธรรมราช สุราษฎร์ธานี พังงา ปัตตานี สงขลา กระบี่ และชุมพร 

ภาวนา เหวียนระวี

โครงการสร้างเสริมสุขภาวะทางจิตเด็กเยาวชนและครอบครัว สนับสนุนโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.) มูลนิธิแพธทูเฮลท์ (P2H) เชฟรอน และภาคีเครือข่าย ได้เชิญแกนนำ Change Agents จาก 12 ตำบลนำร่องร่วมแลกเปลี่ยนปัญหาเยาวชนในชุมชนและแนะวิธีการแก้ไข เพื่อต่อยอดให้กับแกนนำคนใต้หยัดได้ ล่าสุดได้จัดสัมมนาวิชาการระดับภาคครั้งที่ 4 Change Agents Forum ตอน “คนใต้หยัดได้ สุขเป็น”เมื่อวันที่ 22-24 เมษายนที่ผ่านมา เพื่อให้ Change Agents กว่า 170 คน ได้พบปะแลกเปลี่ยนประสบการณ์ผ่านการชูแนวคิด“สุขเป็น” รวมถึงแนะการทำงานเชิงจิตวิทยาเชิงบวกเพื่อเยาวชนและครอบครัวในห้องพัฒนาทักษะ พร้อมปลุกพลังในฐานะคนทำงานเพื่อสร้างชุมชนที่เข้มแข็งในภาคใต้

“ความจริงแล้วการใช้ชีวิตแบบสุขเป็น ถือเป็นเรื่องง่ายๆ แต่เราหลายคนกลับมองข้ามไปเหมือนเส้นผมบังภูเขา อย่างเช่นการขอบคุณตนเอง” ฐิติชญา กวนซัง หรือพี่ฟาง ประธานศูนย์พัฒนาครอบครัว ชุมชนเทศบาลหัวไทร จ.นครศรีธรรมราช กล่าวด้วยความภูมิใจในฐานะ Change Agent ที่ได้เป็นส่วนหนึ่งในงานขับเคลื่อนครอบครัวเข้มแข็ง พร้อมเล่าต่อว่า “งานด้านคุณภาพชีวิตไม่เหมือนการสร้างถนน ต้องค่อยๆ ทำเป็นน้ำซึมบ่อทราย ซึ่งทางศูนย์ฯ ได้เน้นการสร้างเครือข่ายเพื่อแก้ไขปัญหาวัยรุ่นและชุมชนในทุกมิติ พอทางมูลนิธิแพธทูเฮลท์และเชฟรอนนำเครื่องมือสุขเป็นเข้ามา เราก็ได้ส่งต่อแนวทางและกิจกรรมที่สอนเรื่องการสื่อสารเชิงบวกให้กับหลากหลายครอบครัวเช่นเกมชักเย่อที่ให้ผู้ปกครองอยู่ฝั่งนึง และลูกอยู่อีกฝั่ง โจทย์คือลูกอยากออกไปเที่ยวนอกบ้าน โดยเพื่อนๆ ก็ต่อแถวดึงเชือกอยู่ฝั่งลูก ผลที่ได้คือไม่มีฝ่ายใดชนะ แต่เจ็บมือกันทั้งสองฝ่าย ดังนั้นเราจึงแนะแนวทางว่าลองให้ทั้งคู่ “ฟังอย่างตั้งใจ” ปล่อยให้แต่ละฝ่ายพูดความรู้สึกอย่างเดียวโดยไม่มีใครขัด สิ่งที่จำได้ชัดเจนเลยคือหลังจากลงพื้นที่ทำกิจกรรมมีคุณแม่วิ่งมาขอบคุณและเล่าให้ฟังว่าพอปล่อยให้ลูกพูดความรู้สึกโดยรับฟังเพียงอย่างเดียว ทำให้ตอนนี้ทัศนคติตรงกัน รู้เหตุผลว่าทำไมลูกถึงกลับบ้านมืด ซึ่งคำบอกเล่าเหล่านี้เป็นเพียงหนึ่งในอีก 40 กว่าครอบครัวในโครงการ ซึ่งเป็นพลังขับเคลื่อนให้เราอยากพัฒนาชุมชนให้เข้มแข็งกว่าเดิม”

ฐิติชญา กวนซัง

ด้าน พรสุรีย์ กอนันทา รองประธานกรรมการบริหาร ฝ่ายกิจการองค์กร บริษัทเชฟรอน ประเทศไทยสำรวจและผลิต จำกัดกล่าวถึงความมุ่งมั่นของเชฟรอนในการสนับสนุนโครงการ “คนใต้หยัดได้” พร้อมตระหนักถึงความสำคัญของสุขภาพจิตในเด็กไทยว่า“เชฟรอน ในฐานะบริษัทพลังงานระดับโลก ให้ความสำคัญกับคำว่าปลอดภัยเป็นอันดับหนึ่ง โดยคำว่าปลอดภัยในที่นี้ไม่ใช่เฉพาะแค่ทางกาย แต่รวมถึงพื้นที่ปลอดภัยทางจิตใจ หรือPsychological Safety ด้วย ตลอด 8 ปีที่ผ่านมาที่เราได้ร่วมพัฒนาคุณภาพชีวิตชุมชน ในโครงการคนใต้หยัดได้ เราได้เห็นการเปลี่ยนแปลงของสังคมในทิศทางที่ดีขึ้นผ่านพลังของ Change Agents มากมาย โดยในปีนี้เรามุ่งเสริมสุขภาพใจให้ทุกฝ่ายผ่านคำว่า “สุขเป็น”เพื่อสร้างเสริมจิตวิทยาเชิงบวกในเยาวชนและครอบครัว เพื่อสร้างรากฐานที่แข็งแกร่งให้แก่เยาวชน พร้อมขับเคลื่อนสังคมที่แข็งแรงทั้งกายและใจต่อไป”

โครงการ “คนใต้หยัดได้ สุขเป็น” ในปีนี้ถือเป็นการขยายแนวทางแก้ปัญหาเพื่อขับเคลื่อนสุขภาวะเยาวชนโดยเฉพาะในมิติด้านสุขภาพจิต โดยการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันชีวิตผ่านคำว่า “สุขเป็น” ถือเป็นเรื่องที่ทุกคนทำได้ผ่านเลนส์แห่งความสุขที่สามารถเริ่มด้วยการเปลี่ยนมุมมองของเรา ผู้ที่สนใจข้อมูลหรือต้องการปรึกษาปัญหาด้านต่างๆ อ่านรายละเอียดและติดต่อโครงการได้ที่เพจเฟซบุ๊กคนใต้หยัดได้ ผ่านลิงก์ https://www.facebook.com/KhonTaiYaddDai 

พรสุรีย์ กอนันทา