ปัสสาวะเล็ด มดลูกหย่อน และท้องผูกเรื้อรัง 3 กลุ่มอาการที่ดูเหมือนว่าจะต้องรักษากันไปทีละส่วน แต่แท้จริงแล้ว ทั้ง 3 กลุ่มอาการนี้อาจเกิดจากสาเหตุเดียวกัน นั่นคือ “อุ้งเชิงกรานหย่อน” ซึ่งสามารถรักษาผ่าตัดอุ้งเชิงกรานหย่อนได้ในครั้งเดียว ที่สำคัญหลังผ่าตัดยังสามารถฟื้นตัวได้เร็วเพราะเป็นการผ่าตัดแบบส่องกล้อง แผลเล็ก เจ็บน้อย ฟื้นตัวไว

พันโทหญิงแพทย์หญิงจรรยวรรธน์ สร้างสมวงษ์ ศัลยแพทย์ชำนาญการด้านลำไส้ใหญ่และทวารหนัก โรงพยาบาลเวชธานี อธิบายว่า บริเวณกระดูกอุ้งเชิงกรานจะประกอบไปด้วยกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน (Pelvic floor) ที่ทำหน้าที่พยุง 3 อวัยวะในช่องท้องส่วนล่าง ได้แก่ กระเพาะปัสสาวะ มดลูกในผู้หญิง ต่อมลูกหมากในผู้ชาย รวมไปถึงลำไส้และทวารหนัก ดังนั้น เมื่อเกิดภาวะอุ้งเชิงกรานหย่อน ก็จะทำให้อวัยวะเหล่านี้เคลื่อนต่ำลงมาจากตำแหน่งปกติและก่อให้เกิดอาการต่าง ๆ ได้แก่ อาการปัสสาวะเล็ด มดลูกหย่อน ปากมดลูกปลิ้น อาการท้องผูกเรื้อรัง ถ่ายไม่ออก และลำไส้ปลิ้น

ทั้งนี้ อาการของแต่ละคนขึ้นอยู่กับว่าจะเกิดปัญหาจากส่วนใดก่อนหรือหลัง แต่ตามหลักการแล้วเมื่ออุ้งเชิงกรานหย่อนก็มักจะทยอยก่อให้เกิดอาการทั้ง 3 กลุ่มข้างต้น  อย่างไรก็ตาม ภาวะนี้พบได้บ่อยในเพศหญิง โดยเฉพาะผู้ที่เคยผ่านการคลอดบุตรหลายครั้ง ผู้สูงอายุ หรือผู้ที่มีภาวะน้ำหนักเกิน ซึ่งเป็นปัจจัยที่เพิ่มแรงกดดันต่ออุ้งเชิงกราน

การตรวจด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าหรือ MRI เป็นวิธีการตรวจวินิจฉัยยืนยันภาวะอุ้งเชิงกรานหย่อน แพทย์จะสามารถดูได้ว่าเกิดปัญหาที่อวัยวะใดบ้าง จากนั้นจะจึงจะวางแผนการรักษาต่อไป ซึ่งโดยหลักการถึงแม้ว่าจะเกิดปัญหาที่อวัยวะเดียว แต่ในอนาคตปัญหาอื่นก็อาจจะตามมาได้เช่นกัน เพราะฉะนั้น แพทย์อาจพิจารณารักษาด้วยการผ่าตัดแก้ไขอุ้งเชิงกรานหย่อน ซึ่งสามารถรักษาได้ทุกปัญหาในคราวเดียว

การผ่าตัดแก้ไขอุ้งเชิงกรานหย่อน (Total Pelvic Organ Suspension หรือ T-POS) เป็นการผ่าตัดแบบส่องกล้อง (Minimally Invasive Surgery) โดยศัลยแแพทย์จะกรีดแผลขนาด 0.5 – 1 เซนติเมตร ประมาณ 3 – 5 แผล แล้วสอดกล้อง Laparoscope เข้าไป จากนั้นจะใช้แผ่นใยสังเคราะห์ไปวางยึดเข้ากับโครงสร้างของอุ้งเชิงกราน เพื่อช่วยยกและพยุงอวัยวะที่หย่อนให้กลับมาอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม

ข้อดีของการผ่าตัดแบบ Total Pelvic Organ Suspension (T-POS) ได้แก่ ช่วยแก้ไขภาวะอุ้งเชิงกรานหย่อนหลายตำแหน่งพร้อมกัน (ทั้งด้านหน้า ด้านหลัง และมดลูก) ลดโอกาสเกิดภาวะหย่อนซ้ำได้ถึง 90 เปอร์เซ็นต์ เนื่องจากมีการใช้แผ่นใยสังเคราะห์พยุงอวัยวะ ฟื้นตัวเร็วกว่าเมื่อเทียบกับการผ่าตัดเปิดหน้าท้องแบบดั้งเดิม แผลขนาดเล็ก ลดโอกาสติดเชื้อและลดความเจ็บปวด สามารถทำร่วมกับการแก้ปัญหาปัสสาวะเล็ด ได้ในคราวเดียวกัน

อย่างไรก็ตาม การผ่าตัดแก้ไขอุ้งเชิงกรานหย่อน เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่ไม่เคยผ่าตัดช่องท้องมาก่อน เพราะจะไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องผังผืดที่หน้าท้องมาขัดขวางในระหว่างผ่าตัด