แบบเรือนมีเสาดั้งเดิม

เมื่อครั้งก่อนได้เดินตามหาแหล่งที่มีคนไทในเมืองตาลีฟูเมืองฉงชิ่งคือเมืองลุงเมืองปาที่เรารู้จักกัน นอกจากเมืองเชียงรุ่งในสิบสองปันนาแล้วยังมีคนไทตงหรือโต้งหรือตงอยู่อีกแห่งหนึ่ง อาทิตย์นี้จึงตามค้นหาคนไทไปกับอาจารย์ ฟาน จูน ผู้อำนวยการสถาบันไทย-จีนศึกษา ถึงเมืองกุยโจว ซึ่งเป็นแหล่งสำคัญที่มีชนชาติต่างๆอยู่ โดยเฉพาะที่หมู่บ้านจ้าวซิง (Zhaoxing Dong Village) หนึ่งในหมู่บ้านชนชาติตงใหญ่ที่สุดในมณฑลกุ้ยโจว ที่ยังมีผู้คนใช้ชีวิตแบบดั้งเดิม โดยสังเกตุจากการแต่งกายที่มีเสื้อผ้า และการพูดเฉพาะภาษาพื้นเมืองที่มีคำไทคุ้นๆปนอยู่ด้วย คงไม่เฉพาะชนชาตินี้เท่านั้นยังรวมไปถึงชาวมุ้งหรือม้ง  ชาวปูอีหรือปูยีด้วย  สถาปัตยกรรมที่พิสดารที่เป็นดรัมทาวเวอร์ หรือหอกลองนั้นนับว่าเป็นจุดเด่นมากในหมู่บ้านจ้าวซิง สำหรับใช้การประกอบพิธีกรรม ประเพณีสำคัญๆ การประชุมพิเศษของชุมชน และใช้จัดงานในช่วงเทศกาลต่างๆของหมู่บ้าน ในหมู่บ้านมีสะพานดอกไม้ (Flower bridges) ทั้งหมด๕ แห่ง สำหรับข้ามแม่น้ำ โดยบนสะพานนั้นมีศาลาให้นั่งพักนับเป็นรูปแบบเฉพาะที่น่าสนใจ  ห่างไปอีก ๖กิโลเมตรมีหมู่บ้านถางอาน( TangAn)ตั้งอยู่บนภูเขาสูงกว่าระดับน้ำทะเล๑๐๐ เมตรเป็นหมู่บ้านชาวไทตุ้งและมีพิพิธภัณฑ์แสดงชาติพันธุ์ ('TangAn Dong Ethnic Eco-museum) แสดงความเป็นมาของชนชาติไทตุ้งและประเพณีต่างๆที่ยังมีรูปแบบเฉพาะ ถือว่าเป็นการอนุรักษ์วิถีดั้งเดิมอยู่  บางคำก็สื่อความหมายสำเนียงคล้ายคำไทปนจีน  เช่น เอาไม่เอา  ไปไม่ไป  พอคลำสำเนียงได้ว่ายังใช้ภาษาไทอยู่อย่างน่าสนใจ หมู่บ้านชาวไทตุ้งหรือไทโต้งหรือตุ้งนี้ก็คงประมาณว่ามีบรรพบุรุษอยู่ตรงนี้มากว่า๔๐๐๐ปีในสมัยหินใหม่แล้ว  และคำว่าไทตุ้งก็มีความหมายถึง ควายเจ้า ถือเอาตามก้อนหินรูปควายที่อยู่แม่น้ำแยงซีเกียง  ตำนานเกี่ยวกับควายก็ตรงกับพงศาวดารล้านช้างที่พญาแถนให้ควายกับผู้คนลงมาทำนา ดังนั้นการบูชาควายจึงมีขึ้นในชนเผ่าไทตุ้งแห่งนี้  ซึ่งเป็นพื้นที่หนึ่งในหลี่ผิงของเมืองจ้าวชิง ซึ่งอยู่ในมณฑล กุ้ยโจว มณฑลนี้ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของจีน มีเนื้อที่17.6หมื่นตารางกิโลเมตรและมีประชากรกว่า 30 ล้าน คนต่างมีวิถีชีวิตหลากหลายด้วยมีชนชาติส่วนน้อยถึงร้อยละ๓๑.๔ ของ ประชากรทั่วมณฑล แต่ละชนชาติต่างมีประวัติอันยาวนาน มีวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมประเพณีที่มีเอกลักษณ์ของตน ชนชาติส่วนน้อยต่างๆมีเทศกาลและกิจกรรมทางวัฒนธรรมมากมาย ส่วนสถาปัตยกรรมก็มีลักษณะพิเศษด้วย จนกล่าวได้ว่า กุ้ยโจวก็เป็นสถานที่ท่องเที่ยววิถีชีวิตของชนชาติส่วนน้อย เป็นแหล่งสำคัญที่มีหลายชนชาติอาศัยอยู่ เช่น ชนชาติฮั่น ม้ง ปู้อี  ไทตุ้งหรือตุ้ง เป็นต้น ด้วยมีภูมิประเทศและดินฟ้าอากาศที่แสนสบายตามธรรมชาติ ด้วยความสวยงามและวิถีชีวิตที่หลายหลากด้วยวัฒนธรรมประเพณีของชนชาติส่วนน้อยหลายสิบกลุ่มนี้จึงทำให้กุ้ยโจวได้รับขนานนามว่า "มณฑลแห่งอุทยานธรรมชาติ" เสมือนอัญมณีแห่งทรัพยากรน้ำ เหมืองแร่ พันธุ์พืชและพันธุ์สัตว์ เป็นต้นอีกทั้งยังมี

พิพิธภัณฑ์ของชาวไทตุ้งบนเขา

และวัฒนธรรมของชนเผ่าต่างๆในภาคตะวันตกเฉียงใต้ของจีน ด้วยมีทะเลสาบหงเฟิงหูของเมืองกุ้ยหยาง น้ำตกหวงกั่วสู้ของอานสุ้น ถ้ำจื๋อจินของปี้เจี๋ย เป็นต้น โดยน้ำตกหวงกั่วสู้นับเป็นดินแดนที่สวยงามที่สุดแห่งหนึ่งมีความสูงถึง๗๔เมตรไหลเชี่ยวกรากลงสู่สระน้ำซีหนิวที่อยู่ใต้หน้าผาและความอัศจรรย์ของหินใต้ทะเลที่ถูกดันขึ้นมาบนภูเขาแห่งเดียว สำหรับชนชาติกลุ่มน้อยที่มีคำไทเข้าไปปนอยู่ด้วยนั้นคงไม่แต่เฉพาะชาวไทตุ้งเท่านั้น ยังรวมไปถึงชนชาติมุ้งที่มีอยู่พันครัวเรือน  ชาวมุ้งที่ปาชา และชนชาติปูยี  ด้วยซึ่งแต่ละหมู่บ้านนั้นมีรูปแบบและวัฒนธรรมความเชื่อแตกต่างกัน จนสามารถแยกได้อย่างชัดเจน  เรื่องราวของคนไทนั้นยังไม่สิ้นแต่เท่านี้เพราะยังมีชนชาติไทที่หลงเหลือในดินแดนต่างๆอีกหลายแห่ง  เพราะการเคลื่อนย้ายลงทางตอนใต้ของคนไทยนั้นต่างแยกย้ายกันหลายทางโดยเฉพาะผ่านกวางสีเข้าสู่เวียดนาม ลาวและไทย ส่วนจะสรุปว่าคนไทในจีนกันคนไทยในไทยนั้นมาจากใหนก็เห็นจะต้องเดินทางสำรวจกันอีกหลายเส้นทางนัก 

การบูชาควายเจ้าของไทตุ้ง

ตลาดวัฒนธรรมของชนกลุ่มน้อย

พลาดิศัย สิทธิธัญกิจ  

 Paladisai@siamrecorder.com