คุณป้าชาวสุรินทร์วัย 61 ปี ยังคงอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น เกี่ยวข้าวด้วยมือ และนวดข้าวแบบโบราณดั่งเดิม

นางบัวผัน ผลคำ อายุ 61 ปี อาชีพชาวนา ชาวบ้านโนนงิ้ว หมู่ 4 ต.หนองสนิท อ.จอมพระ จ.สุรินทร์ กำลังนวดข้าวด้วยมือ หรือ ตีข้าว ฟาดข้าว เป็นการนวดข้าวแบบโบราณดั่งเดิม ซึ่งเป็นวิถีชีวิตของชนบท เป็นการดำเนินชีวิตแบบเรียบง่าย พอเพียง เพื่อให้ข้าวเปลือกหลุดออกจากรวงข้าว หลังจากทุกวันนี้ได้มีรถเกี่ยวพร้อมนวดข้าวในตัวมาแทนที่ 

โดยการตีข้าวหรือฟาดข้าวแบบโบราณดั่งเดิมนี้ จะตีด้วยการใช้ไม้ตีข้าวด้วยวิธีเข้าไปยืนในผ้าแยงเขียวที่ปูไว้ แล้วเอารวงข้าวมาประมาณ 1 หอบยัดใส่ลงในไม้ตีข้าว หันรวงข้าวออกไปทางด้านหน้าของผู้ตี ก่อนจะฟาดอย่างต่อเนื่องกันหลายๆ ครั้งแล้วพลิกกลับมาตีอีกด้านหลายๆ ครั้งต่อเนื่องกัน เมื่อเห็นว่าข้าวเปลือกหลุดออกจากรวงแล้วก็จะใช้ไม้ตีฟ่อนข้าวเป็นจังหวะอย่างต่อเนื่อง แล้วยกขึ้นมาเขย่าหลายๆ ครั้ง เพื่อให้แน่ใจว่าข้าวเปลือกหลุดออกจากรวงข้าวหมดแล้ว

นางบัวผัน ผลคำ เล่าว่า ตนได้เก็บเกี่ยวข้าวหอมมะลิอินทรีย์ที่ปลูกไว้ โดยการใช้เคียวเกี่ยวข้าว เสร็จก็นำผ้าแยงสีเขียวมาปูเป็นลานแล้วนำข้าวรวงเป็นมัดๆ มาวางกองเอาไว้ แล้วค่อยๆ ใช้ไม้ตีรวงข้าวที่ละมัดจนออกมาเป็นเมล็ดข้าวเปลือก แล้วตักใส่กระสอบถุงปุ๋ยไปเก็บที่บ้าน 

"การตีข้าวแบบนี้ไม่ค่อยจะมีให้เห็นบ่อยหนักถือว่า ยังคงรักษาวัฒนธรรมเก่าของชาวบ้านที่เคยใช้กันมาสมัยช่วงยังไม่มีรถเกี่ยวข้าว ซึ่งตนพยายามอนุรักษ์ภูมิปัญญาชาวบ้านที่มีการสืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษของปู่ของทวด เคยใช้เเรงงานคนเก็บเกี่ยวข้าว แล้วลงแขกโดยชวนพี่น้องและเพื่อนบ้านมาช่วยกันตีข้าวจนได้ข้าวเป็นเมล็ดข้าวเปลือก แต่ทุกวันนี้การทำแบบนี้หายไป เพราะยุคสมัยเปลี่ยนจากแรงคนเป็นเครื่องจักรกล" นางบัวผัน กล่าว