สรุปสาระ‘โควิด-19’...หน้าร้อน‘ไวรัส’จะตาย? และความหวังเรื่อง‘วัคซีน’

8 มีนาคม 2563 สำนักข่าว HFocus: เจาะลึกระบบสุขภาพ เผยแพร่บทความของ “รศ.นพ.ธีระ วรธนารัตน์” คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ซึ่งได้สรุปสาระเรื่อง COVID-19 จาก JAMA Live (6 March 2020) เรื่อง Coronavirus Update with Anthony Fauci, MD – March 2020 #JAMALive มีดังนี้

1. SARS-COV2 กับ COVID-19 เหมือนหรือต่างกัน?

คำตอบ: SARS-COV2 คือชื่อไวรัส ส่วน COVID คือชื่อโรค

เปรียบเหมือน HIV คือไวรัส AIDS คือชื่อโรค

2. เหตุใดจึงมีการรายงาน Case fatality rate (CFR) หรืออัตราป่วยตาย แตกต่างกันมากมาย?

คำตอบ: ปกติอัตราการตายจากการเป็นโรคนั้นคือการเอาจำนวนคนตายจากการเป็นโรคหารด้วยจำนวนคนที่เป็นโรคทั้งหมด ×100

ค่า CFR ที่รายงานต่างกันในแต่ละแหล่งนั้นมักมีผลมาจากการเอาตัวหารที่เป็นจำนวนคาดประมาณจากการทำ Model ซึ่งค่าคาดประมาณนั้นมักตั้งอยู่บนสมมติฐานที่แตกต่างกันไป เช่น รวมจำนวนของผู้ที่คิดว่าติดเชื้อแล้วไม่แสดงอาการ

รายงานขององค์การอนามัยโลก คำนวณโดยใช้จำนวนคนที่เป็นโรคคือที่ติดเชื้อที่ยืนยันแล้ว ไม่ได้ใช้ค่าคาดประมาณ

3. สถานการณ์การตรวจหาการติดเชื้อขณะนี้เป็นอย่างไร?

คำตอบ: ยังมีการขาดแคลนชุดตรวจ ขณะนี้ทางรัฐพยายามร่วมมือกับบริษัทเอกชน เพื่อผลิตชุดตรวจวินิจฉัย ซึ่งมีความไวสูง คาดว่าจะผลิตได้จำนวนมากในอีกไม่กี่สัปดาห์ข้างหน้า เพื่อใช้แจกจ่ายไปยังที่ต่าง ๆ

4. เราสามารถมีความหวังเรื่องวัคซีนป้องกันโรค COVID-19 ไหม?

คำตอบ: ต้องใช้เวลาอีกนาน 1-1.5 ปีขึ้นไป

5. หลายที่พยายามนำเสนอว่าการวิจัยวัคซีนป้องกัน ไม่เห็นต้องใช้กลุ่มควบคุมแบบ RCT เลย จะได้ศึกษาได้ผลเร็วๆ คุณมีความเห็นเช่นไร?

คำตอบ: หากเป็นโรคที่เป็นแล้วตาย 100% คงไม่ต้องมีกลุ่มควบคุมไว้ใช้เปรียบเทียบ แต่โรคนี้อัตราตายน้อย และยังสามารถหายเองได้เยอะ จึงจำเป็นต้องทำตามรูปแบบมาตรฐาน

6. มีคนบอกว่า หน้าร้อนไวรัสจะตายไป โรคจะลดลง จริงไหม?

คำตอบ: สำหรับไข้หวัดใหญ่และโรคติดเชื้อทางเดินหายใจอื่น ๆ เราพบว่าโรคจะลดลงในหน้าร้อน

แต่น่าเสียดายที่เราพบว่า SARS ซึ่งเป็นโรคที่เกิดจากโคโรนาไวรัสนั้นกลับไม่ได้มีการลดลงในหน้าร้อน

ดังนั้นสำหรับโรค COVID-19 ซึ่งเป็นโรคที่เกิดจากโคโรนาไวรัส เราจึงไม่สามารถตั้งความหวังแบบนั้นได้เลย โรคนี้เราจึงจัดเป็นโรคที่เรายังไม่รู้...เป็น A Big Unknown

7. วิธีป้องกันการแพร่ระบาดของโรคนั้นมีอย่างไรบ้าง?

คำตอบ: มี 4 คำที่ควรรู้คือ

Containment แปลว่ามาตรการที่กันไม่ให้คนติดเชื้อเข้ามาในพื้นที่

Mitigation แปลว่ามาตรการป้องกันไม่ให้คนที่ติดเชื้อในพื้นที่นั้นแพร่ต่อไปให้ผู้อื่น และควบคุม บรรเทาการระบาดที่เกิดขึ้น

Isolation แปลว่ามาตรการแยกคนที่ติดเชื้อไปอยู่ในที่ที่ไม่ให้สามารถแพร่ไปให้ผู้อื่น

Quarantine เป็นคำโบราณ แปลว่าการนำคนที่สงสัยว่ามีโอกาสติดเชื้อ ไปอยู่ในที่แยกออกไป จนกว่าจะเลยระยะฟักตัวของโรค

บทสนทนาของ Anthony Fauci กับบรรณาธิการของ JAMA นี้เป็นสุนทรียสนทนาที่น่าฟังอย่างยิ่ง