“โจรปล้นสิบครั้งยังเหลือบ้าน ไฟไหม้บ้านสิบครั้งยังเหลือที่แต่ติดการพนันไม่เหลืออะไรสักอย่าง” คำพูดที่มีมาอย่างยาวนาน แต่เป็นการเปรียบเทียบที่ชี้ให้เห็นถึงความเป็นจริงและทันสมัยอยู่เสมอ

จะเห็นได้จากตัวอย่างที่มีมามากมายจนนับไม่หวาดไม่ไหวแต่ปัญหาเรื่องการพนันที่คุกคามและทำลายชีวิตมนุษย์ก็ยังคงมีอยู่ในสังคมทุกวันนี้

มีการสำรวจและเก็บบันทึกสถิติเรื่องนี้มาโดยตลอด เพื่อเตือนสติผู้คน และหาทางแก้ไขปัญหา

ล่าสุด เมื่อวันที่ 28 ตุลาคม 2563 ที่ผ่านมาณ โรงแรมเอเชีย กรุงเทพฯ มีการจัดเวทีเสวนา“พนันออฟไลน์ สู่ออนไลน์ ภัยร้าย แรงงานไทย”จัดโดยมูลนิธิหญิงชายก้าวไกลเครือข่ายสื่อสร้างสรรค์เพื่อการขับเคลื่อนสังคม สนับสนุนโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.)

นางวงศ์จันทร์ จันทร์ยิ้ม มูลนิธิหญิงชายก้าวไกลเปิดเผยผลสำรวจสถานการณ์การเล่นพนันทั้งแบบออฟไลน์และออนไลน์ในกลุ่มผู้ใช้แรงงาน โดยในส่วนของการพนันออฟไลน์ สำรวจในพื้นที่ ย่านปริมณฑลจากโรงงาน 12 แห่ง จำนวน 5,757 ตัวอย่าง ทั้งชายและหญิง อายุ 30 ปีขึ้นไป ระหว่าง กรกฎาคม-สิงหาคม 2563 สถานภาพส่วนใหญ่อยู่ด้วยกันแบบสามีภรรยา รองลงมา โสด ม่ายหย่าร้าง

กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ ร้อยละ 57.72 มีรายได้ 10,000-20,000 บาท ร้อยละ 50.62 ชักหน้าไม่ถึงหลังใช้จ่ายเดือนชนเดือนไม่มีเงินเก็บ มีภาระต้องดูแลพ่อแม่ ดูแลลูก กลุ่มตัวอย่างร้อยละ 86.96 เคยเล่นการพนัน ช่วงอายุที่เริ่มเล่นมากที่สุดคือ 20-29 ปี รองลงมา เล่นพนันอายุต่ำกว่า 20 ปีส่วนความถี่ในการเล่น พบว่า เดือนละ 1-2 ครั้ง มีเพียงร้อยละ 5 ที่เล่นมากกว่า 1 ครั้ง/สัปดาห์ ส่วนผู้ที่ชักชวน คือคนในชุมชน เพื่อนบ้าน เพื่อนร่วมงาน สำหรับค่าใช้จ่ายในการเล่นต่อครั้ง ร้อยละ 35.20 ประมาณ 500-1,000 บาท ร้อยละ 11.69 ควักจ่าย 2,000-3,000 บาท

เหตุผลที่เล่นพนันเนื่องจากอยากรวย อยากปลดหนี้เข้าถึงง่าย ชอบเสี่ยง เพื่อนชวน คลายเครียด ส่วนการพนันที่ชอบเล่น คือ สลากกินแบ่งรัฐบาล หวยใต้ดิน ไพ่ พนันบอล ไฮโล มวย ทั้งนี้กลุ่มตัวอย่างทราบดีว่า ไพ่ ไฮโล โป ถั่ว หวยใต้ดิน ทายผลบอล สนุกเกอร์ เล่นแชร์ คือการพนัน ส่วนร้อยละ28.68 ระบุว่าสลากกินแบ่งรัฐบาลไม่ใช่การพนัน ทั้งนี้ ทราบดีว่า การพนันทำให้เกิดผลกระทบและผิดศีลธรรม เกิดความรุนแรงทำร้ายร่างกาย ครอบครัวแตกแยก ที่น่าห่วงคือ และกลุ่มตัวอย่างบางส่วนมองการพนัน เป็นเรื่องส่วนตัว ไม่เดือดร้อนใคร เล่นแล้วทำให้รวยได้

ในส่วนของการพนันออนไลน์นั้น ทางมูลนิธิ ได้สำรวจในกลุ่มผู้ใช้แรงงาน 1,000 ตัวอย่าง ช่วงเดือนสิงหาคม 2563 พบว่า การพนันออนไลน์มีจุดเริ่มต้นมาจากการพนันออฟไลน์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19ส่งให้มีการเล่นพนันออนไลน์เพิ่มขึ้น

นอกจากนี้ยังพบเห็นการโฆษณาชวนให้เล่นพนันออนไลน์โดยกลุ่มตัวอย่างร้อยละ 77.17 ยอมรับว่า เล่นพนันออนไลน์ เนื่องจากเห็นผ่านโฆษณาช่องทางต่างๆ จึงสนใจกดเข้าไปดูผ่านมือถือ เช่น เฟซบุ๊คไลน์เพจ เว็บข่าว เว็บดูหนังฟังเพลง SMS

ส่วนเหตุผลที่เข้าไปเล่น ก็เป็นเพราะอยากได้เงิน ว่าง เครียด แต่สุดท้ายสิ่งที่ได้ตามมาก็คือ เสียเงิน อดนอนพักผ่อนไม่เพียงพอ หนี้สินเพิ่มขึ้น ทะเลาะกันในครอบครัวซึ่งตรงข้ามกับสิ่งที่คิดไว้เลย

ไม่ใช่เสนอปัญหาอย่างเดียว ทางมูลนิธิ ยังได้มีข้อเสนอในการแก้ปัญหาเอาไว้ด้วย ได้แก่ 1. โรงงานควรมีการออกแบบกิจกรรม ทำงานเชิงบวก โดยจัดกิจกรรมสร้างสรรค์ ตามบริบทของแต่ละโรงงานที่เหมาะกับพนักงานในแต่ละโรงงาน หรือจัดกิจกรรมรณรงค์ให้ความรู้ในโรงงาน เพื่อให้แรงงานเกิดความรู้ ความเท่าทัน ไม่ตกเป็นเหยื่อของการพนัน

2.โรงงานควรมีนโยบายส่งเสริมการจัดกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง เช่น จัดสรรงบประมาณเพื่อสนับสนุนสหภาพแรงงานในการรณรงค์และสื่อสารเรื่องนี้อย่างยั่งยืนต่อไป 3.หน่วยงานภาครัฐ ควรให้ความสำคัญกับการแก้ไขปัญหาการพนันในกลุ่มแรงงานเพิ่มขึ้นโดยขยายแนวคิดและโมเดล สร้างเวทีสื่อสารประเด็นพนันในกลุ่มผู้ใช้แรงงาน ผ่านกลไก เครื่องไม้เครื่องมือ และงบประมาณของรัฐ

และ 4.หน่วยงานภาครัฐควรให้ความสำคัญกับการแก้ไขปัญหาการพนันออนไลน์อย่างจริงจัง

นายมนัส โกศล ประธานสภาองค์การลูกจ้างพัฒนาแรงงานแห่งประเทศไทย กล่าวว่า สภาพเศรษฐกิจไม่ดี แรงงานมีรายได้น้อย เป็นปัจจัยที่ส่งเสริมให้แรงงานหันไปเล่นการพนันออนไลน์มากขึ้น เพราะเล่นง่าย ได้เงินเร็ว แต่ก็เสียเร็ว ทำให้แรงงานมีหนี้สินเยอะเพราะไปกู้เงินมาเล่น เกิดการติดตามทวงหนี้ถึงที่ทำงาน บางรายต้องลาออกเพื่อหนีหนี้ หากปัญหานี้ไม่ได้รับการแก้ไข แรงงานยึดติดการพนัน ทำให้อนาคตของครอบครัวไม่สมบูรณ์ จึงอยากเสนอให้รัฐบาลมีมาตรการควบคุมดูแลการพนันออนไลน์อย่างเข้มงวดและจริงจัง อย่าปล่อยให้เปิดแบบเสรี และขอให้จับกุมกวาดล้างพนันออนไลน์อย่างเข้มข้นต่อไป

มาดูในส่วนตัวอย่างของผู้ที่เคยติดการพนันกันบ้าง เริ่มจาก นายภาคภูมิ สุกใส อดีตผู้มีประสบการณ์การพนัน กล่าวว่า ตนโตมาก็เจอการพนัน ไพ่ ไฮโลตามงานศพ มาตลอดด้วยนิสัยที่ชอบเอาชนะ มองว่าเจ้ามือเก่ง ต้องฝึกเป็นเจ้ามือให้ได้ จึงไปซื้อลูกไฮโลมาฝึกเขย่าเล่นการเป็นเจ้ามือต้องมีเล่ห์เหลี่ยมอย่างไรคนเล่นก็ไม่มีทางชนะเจ้า เพราะการพนันมันคือธุรกิจ ไม่มีคำว่าสงสาร

ส่วนพนันออนไลน์นั้น สามารถโกงได้ มีระบบคอมพิวเตอร์ มีการเขียนโปรแกรม เป็นเหมือนแชร์ลูกโซ่ พาลูกค้ามาสมัครสมาชิก และแบ่งเปอร์เซ็นต์ให้ เจ้ามือจะมีหลักจิตวิทยา อ่านใจคนเล่น ฝึกให้ชำนาญ ให้คนเล่นได้เงินก่อน 4-5 ตา จะเกิดความย่ามใจ หอบเงินเต็มกระเป๋าไม่เลิก แต่พอเขาจะเอาคืน 3-4 ที เขากินคืนหมดเลย พนันออนไลน์มีการแฝงโฆษณาอย่างหนัก กระตุ้นด้วยการให้คนดังทางออนไลน์ต่างๆ มาเชิญชวน จัดโปรโมชั่นจูงใจสารพัด

“การพนันไม่ได้ทำให้ใครรวย เราไม่มีทางชนะ มีแต่เอาเงินไปให้คนอื่น เกิดปัญหาครอบครัว เงินเดือน ค่าบ้านค่าใช้จ่ายในครอบครัว ค่าเล่าเรียนลูกไม่เหลือ คิดให้ดี ถ้าจะหลงเข้าไปตรงนี้ ไม่มีใครล้มเจ้ามือได้” นายภาคภูมิ กล่าว

ขณะที่นายจิรศักดิ์ ล้ำเลิศ อดีตนักเล่นพนัน กล่าวว่าจุดเริ่มต้นที่ทำให้ติดการพนัน เพราะเงินขาดมือ อยากได้เงินเร็ว เคยเล่นทั้งไฮโล ไพ่ สนุกเกอร์ พนันฟุตบอล หนักเข้าก็ทุ่มจนหมดตัว เจ้าหนี้ทวงเงินถึงบ้าน ลูกไม่มีเงินเรียนเมียไม่มีเงินกินข้าว ทะเลาะเบาะแว้ง กลายเป็นปัญหาหนัก มรสุมชีวิต สุดท้ายจึงตัดสินใจเลิกเล่นเด็ดขาด

นายจิรศักดิ์ พูดถึงพนันออนไลน์ว่าเข้าถึงง่าย เล่นง่ายไม่มีคำว่าถอยหลัง ยิ่งเรามีเครดิตดี เจ้ามือเอเย่นต์ให้เล่นได้หมด ไม่ว่าจะเล่นราคาเท่าไหร่ แต่เสียก็ต้องจ่าย สุดท้ายก็หมดตัวเหมือนเดิม อยากบอกคนเล่นพนันออนไลน์ว่าคุณไม่สามารถเอาชนะได้ ตามไม่ทัน หากไปหลงอยู่กับพนันชีวิตมีแต่พังกับพัง อย่าไปยุ่งกับมันเลยดีที่สุด

จากข้อมูลที่มาจากการทำสำรวจ และจากคำเตือนของคนที่เคยอยู่ในวังวนของการพนัน บ่งชี้ให้เห็นว่าการพนันเป็นอบายมุขร้ายที่ทำลายชีวิตของผู้ที่หลงเข้าไปเกี่ยวข้อง และยังเป็นเรื่องที่ฝังลึกอยู่ในสังคมอย่างยาวนาน ทำให้ยากต่อการแก้ไข แต่วิธีหนึ่งที่ทำได้ง่ายที่สุดก็คือ การสร้างภูมิคุ้มกันจากตัวเราเอง ไม่ให้เข้าไปเกี่ยวข้อง พยายามอยู่ห่างเข้าไว้ ไม่เข้าไปใกล้ ไม่ยุ่งเกี่ยวได้ นั่นแหละดีที่สุดแล้ว