ถ้าตามรายงานจำนวนการติดเชื้อรายใหม่จาก ศบค. อย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ต้นปี จะเห็นข้อมูลบางอย่างที่มีนัยสำคัญ เมื่อนำมามาวางเรียงต่อกัน ดังนี้

31 มกราคม ผู้ติดเชื้อรายใหม่ =829 คน

28 กุมภาพันธ์ = 70 คน

31 มีนาคม = 42 คน

30 เมษายน = 1,583 คน

31 พฤษภาคม = 5,485 คน

และ 30 มิถุนายน = 4,786 คน

โดยสามารถแบ่งเป็น 3 ช่วงของสถานการณ์ คือ

1. ช่วงมกราคม ผู้ติดเชื้อรายใหม่829 คน จนถึง 31 มีนาคม เพิ่มเติมขึ้นมาหลักร้อย ซึ่งมาจากสถานการณ์สมุทรสงคราม

2. ช่วงเมษายน ผู้ติดเชื้อรายใหม่ 1,583 คน เป็นช่วงประชาชนกลับบ้านต่างจังหวัดในเทศกาลสงกรานต์

และ 3. ช่วงพฤษภาคม-มิถุนายน ผู้ติดเชื้อรายใหม่ 5,485 และ 4,786 คน ตามลำดับ จากกลุ่มแพร่ระบาดในเรือนจำ ตลาดสดแคมป์คนงานก่อสร้าง และแหล่งชุมชนต่างๆ

ข้อมูลตรงนี้แสดงให้เห็นแบบแผนของปัญหาการแพร่ระบาดใน 2 รูปแบบ คือ

แบบแผนที่ 1 เป็นการแพร่ระบาดเชื้อไวรัสในกลุ่มคนที่อยู่ใกล้ชิดกัน และไม่สามารถควบคุมได้ ตัวเลขผู้ติดเชื้อรายใหม่ที่ลดลงเป็นช่วงๆ เป็นผลจากการระดมมาตรการแก้ไขที่ใส่ลงไปในพื้นที่แพร่ระบาดเป็นสำคัญ

แบบแผนที่ 2 เป็นการแพร่ระบาดเชื้อไวรัส จากการเคลื่อนที่ของคนติดเชื้อไวรัส และกระจายไปสู่บุคคลอื่นๆ ในพื้นที่ที่เดินทางไป

ทั้ง 2 แบบแผน ชี้ให้เห็นชัดเจนถึงปัญหาการควบคุมการแพร่กระจายของเชื้อไวรัสตามหลักทางระบาดวิทยา ซึ่งมาจากสาเหตุหลายประการประกอบกัน

ประการแรก คือ ความไม่รู้ของผู้รับผิดชอบรวมถึงการไม่รู้ข้อมูลจริง และการไม่มีความรู้

ประการที่สอง คือ การไม่สามารถบริหารสั่งการให้เกิดการควบคุมการแพร่กระจายของเชื้อโรคได้ ในระดับปฏิบัติการ

และ ประการที่สาม คือ การไม่เอาใจใส่ของผู้ปฏิบัติหน้าที่ในระดับปฏิบัติที่จะเฝ้าระวังปัญหาการแพร่ระบาดอย่างใกล้ชิด

นอกจากนั้น ยังมีประเด็นปัญหาที่มีการส่งเสียงเตือนออกมาแล้ว คือ การกลายพันธุ์ของเชื้อไวรัสโดยเฉพาะสายพันธุ์เดลต้า (อินเดีย)ที่สามารถติดได้ง่าย กระจายตัวรวดเร็ว มีอาการรุนแรง และวัคซีนที่ฉีดคือ Sinovac มีความสามารถในการป้องกันสายพันธุ์นี้ได้ต่ำ

ที่น่ากังวลก็คือ รายงานของกระทรวงสาธารณสุข และ กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม พบว่าในกรุงเทพมหานคร(กทม.) ช่วงต้นเดือนจนถึงปลายเดือนมิถุนายน พบผู้ติดเชื้อสายพันธุ์เดลต้าจาก 5% เป็น 70% ของผู้ติดเชื้อไวรัสทั้งหมด แนวโน้มของจำนวนติดเชื้อเพิ่มสูงถึง 6,087 คน(2 ก.ค.) และจำนวนผู้เสียชีวิตสูงขึ้นเป็น61 ราย

ใช่ครับ ตัวเลขการติดเชื้อไวรัสสายพันธุ์เดลต้า มีการขยายตัวอย่างรวดเร็ว ทำให้จำนวนคนติดเชื้อไวรัสรายใหม่ และจำนวนคนเสียชีวิตรายวันสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง

ด้วยเหตุผลดังกล่าวนี้เอง จึงเป็นสัญญาณเตือนให้เตรียมการใน 4 เรื่องสำคัญทันที

1. การเตรียมจำนวนเครื่องช่วยหายใจ

2. การสำรองออกซิเจน

3. การเตรียมยา Favipiravia และTocilizumab สำหรับผู้ป่วยอาการหนัก นอกเหนือจากเตียงและโรงพยาบาลสนามที่กำลังทำอยู่ในขณะนี้แล้ว

และ 4.การวางระบบติดตามอาการของผู้ป่วย ที่ต้องอยู่บ้าน เพราะจำนวนเตียงในโรงพยาบาลทุกประเภทไม่เพียงพอ (จำเป็นต้องวางเป็นแนวทางฉุกเฉิน) อาทิ การจัดหาเครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้วด้วยตนเองการเตรียมอุปกรณ์และออกซิเจนสำหรับเคลื่อนที่ ไปจนถึงการซักซ้อมระบบรายงานข้อมูลอาการผู้ป่วยที่บ้านต่อแพทย์ทางออนไลน์ (ศูนย์แพทย์ใกล้บ้าน) ตลอด 24 ชั่วโมง

ความพร้อมทั้ง 4 เรื่องนี้ ต้องครบครัน และสมบูรณ์ ก่อนเดือนสิงหาคม เพราะเชื่อว่าเป็นช่วงเวลาของการแพร่ระบาดในจุดสูงสุด และนั่นหมายถึงอัตราผู้ป่วยที่จะพุ่งสูงขึ้นตามมาอย่างน่าตกใจ

นับจากนี้ไป กระทรวงสาธารณสุข และ ศบค. ต้องไม่วางใจต่อความปลอดภัยด้านสุขภาพของคนไทย

และผมขอเป็นกำลังใจ ให้สามารถปฏิบัติตามคำแนะนำดังกล่าวนี้ ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ

กนก วงษ์ตระหง่าน