12 พฤศจิกายน 2564 เวลา 07.00 น. นายยนตรชัย โสภาวรการ ผู้นำชุมชนบ้านถ้ำลอด หมู่ 1 ต.ถ้ำลอด อ.ปางมะผ้า จ.แม่ฮ่องสอน เปิดเผยว่า เมื่อช่วงเช้าวันนี้ ทางราษฎรในหมู่บ้าน กว่า 300 คน ได้จัดกิจกรรมทำบุญตักบาตรแด่พระภิกษุสงฆ์

จากนั้นได้ทำพิธีเลี้ยงผีเจ้าที่ถ้ำลอด เพื่อเป็นการขอขมาและขอให้ผีเจ้าที่ในถ้ำลอด คอยดูแลราษฎรในหมู่บ้านและนักท่องเที่ยวทุกคนที่เดินทางเข้ามาท่องเที่ยวในถ้ำลอด ให้อยู่รอดปลอดภัยจากอันตรายใดใดทั้งปวงและให้ทุกคนมีโชคลาภ

นายยนตรชัย โสภาวรการ เปิดเผยต่อไปว่า อัตราค่าบริการ ถ้ำที่ 1 ราคา 150 บาท ต่อ 3 ท่าน , ถ้ำที่ 2 ราคา 200 บาท ต่อ 3 ท่าน และถ้ำที่ 3 ราคา 450 ต่อ 3 ท่าน (บริการล่องแพ) ช่วงนี้เปิดได้แค่ถ้ำที่ 1 ยังไม่สามารถล่องแพได้ น่าจะปลายเดือนพ.ย.64 นี้ ถึงจะสามารถล่องแพไปทะลุถ้ำและผ่านโถงถ้ำทั้งหมดได้อย่างสะดวก

สำหรับแหล่งท่องเที่ยวบ้านถ้ำลอด คือถ้ำลอด ซึ่งเป็นที่รู้จักของนักท่องเที่ยวในระดับโลกและนักท่องเที่ยวในประเทศ ถ้ำน้ำลอดเป็นแหล่งโบราณคดีสำคัญและเป็นหนึ่งใน Unseen Thailand อยู่ในความดูแลของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าลุ่มแม่น้ำปาย เป็นถ้ำที่มีน้ำไหลผ่านกลาง จะต้องนั่งแพเข้าไปชม ภายในถ้ำน้ำลอดมีขนาดใหญ่มาก มีถ้ำที่น่าสนใจหลายจุด คือถ้ำลอด ซึ่งมีลำห้วยชื่อ น้ำลาง ไหลลอดภูเขาไปทะลุออกอีกด้านหนึ่ง ทำให้เกิดเป็นถ้ำที่มีหินงอกหินย้อยสวยงาม

จากการพบเครื่องมือเครื่องใช้โบราณในถ้ำ สันนิษฐานได้ว่าถ้ำมีอายุประมาณ 2,000 ปีแล้ว ภายในถ้ำมีความยาวประมาณ 1 กิโลเมตร ภายในถ้ำยังประกอบด้วยห้องโถงใหญ่อีก 3 ห้อง ได้แก่

1.ถ้ำเสาหินหลวง เป็นถ้ำที่มีขนาดกว้างและมีหินงอกหินย้อยสวยงาม

2.ถ้ำตุ๊กตา ที่เรียกกันตามลักษณะรูปร่างคล้ายตุ๊กตาของหินงอกที่เป็นปุ่มเล็กๆ เรียงรายอยู่มากมาย ถ้ำนี้เป็นถ้ำที่กว้างและยาวที่สุดในถ้ำลอด อีกด้านหนึ่งของผนังถ้ำยังปรากฏภาพเขียนสมัยก่อนประวัติศาสตร์

3. ถ้ำสุดท้ายที่อยู่ด้านทางออกคือ ถ้ำผีแมน ที่นอกจากมีหินงอกหินย้อยสวยงามแล้ว ยังพบเศษภาชนะดินเผา เมล็ดพืช เครื่องมือหิน ซีกฟันและกระดูกของมนุษย์ รวมทั้งโลงผีแมนอีกด้วย โลงผีแมนนี้มีลักษณะเป็นท่อนไม้ที่ถูกขุดตรงส่วนกลางออกจนเป็นร่องคล้ายเรือ หรือรางไม้ มีไว้ใช้ใส่อาหารให้สัตว์เลี้ยง มีทั้งขนาดเล็กและใหญ่ โดยโลงขนาดใหญ่จะถูกวางอยู่บนคานโดยใช้เสา 4-6 ต้น ตั้งกับพื้นถ้ำ และเสาแต่ละคู่เจาะเป็นช่องเพื่อสอดใส่คานไว้วางพาดโลงผีแมน. 012