โคราชเตรียมขึ้นแท่น งเมืองเศรษฐกิจใหม่ของภูมิภาคลุ่มน้ำโขง'

เมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม 2568 โคราช ร่วมกับ คุนหมิง (Korat x Kunming) เมืองเศรษฐกิจสำคัญของจีน เพื่อร่วมศึกษาความเป็นไปได้ในการสร้างเครือข่ายการค้าเสรีและโลจิสติกส์อัจฉริยะที่จะเชื่อมโยง RCEP และ BRI เข้ากับเกษตรและอุตสาหกรรมอาหารมูลค่าสูง ซึ่งเป็นจุดแข็งของภาคอีสาน

บนเวที Focus Group “Thai-China Joint Action Forum for Rural Transformation and Poverty Alleviation: Marking 50 Years of Friendship” ซึ่งทุกฝ่ายได้แลกเปลี่ยนความคิดเห็นและมองไปยังอนาคตที่เต็มไปด้วยโอกาส ทั้งการจัดตั้ง Korat–Kunming Free Trade Zone (KFTZ) และ ท่าเรือบกโคราช (Korat Dry Port) ที่จะกลายเป็นหัวใจของการส่งออกสินค้าเกษตรแปรรูป การผลิต และการส่งออก โดยเฉพาะในกลุ่มสินค้าเกษตรแปรรูป เช่น มันสำปะหลัง สมุนไพร ผลไม้สด ผลไม้อบแห้ง โปรตีนจากพืช และสินค้าเกษตรอื่นๆ ไปยังตลาดจีนและเอเชียแปซิฟิก

ผศ.ดร.กำไร เบือนสันเทียะ ผู้ก่อตั้งสำนักงานเศรษฐกิจโคราช เทคโนธานี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี กล่าวว่า “Korat จะไม่ใช่แค่ประตูสู่อีสานอีกต่อไป แต่จะกลายเป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจ โลจิสติกส์ และการวิจัยของภูมิภาคลุ่มน้ำโขง” แต่ต้องมีการหารือมาตรการคุ้มครอง SMEs ท้องถิ่น พร้อมทั้งหารือแนวทางช่วยเสริมศักยภาพให้ SMEs ท้องถิ่นสามารถแข่งขันได้อย่างเป็นธรรมและยั่งยืน รวมทั้งการศึกษาผลกระทบ ประเมินความคุ้มค่า และออกแบบมาตรการป้องกันและส่งเสริมร่วมกับภาคส่วนต่างๆ ในจังหวัดนครราชสีมา

ตัวแทนฝ่ายรัฐบาลจีน Mr. Dong Jia ผู้อำนวยการฝ่ายนโยบาย Kunming Pilot Free Trade Zone ไม่ได้มองโคราชเพียงในมิติของเขตเศรษฐกิจเสรี แต่เห็นเมืองนี้เป็นโอกาสในการสร้าง “ระบบเศรษฐกิจแห่งความหวัง” สำหรับคนตัวเล็กในระบบใหญ่ ด้วยแนวคิด “สามเศรษฐกิจ” ที่วางอยู่บนฐานของทรัพยากร โลจิสติกส์ชายแดน และเขตนโยบายพิเศษ โดยใช้กรอบความตกลง RCEP เป็นตัวเร่งโครงสร้างการค้าเสรีระดับภูมิภาค

พร้อมทั้งให้ข้อเสนอแนะว่า หากโคราชต้องการเป็นต้นแบบของเศรษฐกิจใหม่ ต้องเริ่มจากการเชื่อมโยง “ด่านชายแดน” กับ “พื้นที่ภายในจังหวัด” ให้เดินไปพร้อมกัน พัฒนาโครงสร้างบริการที่เกี่ยวข้องกับการผลิต เช่น วิจัย ออกแบบ โลจิสติกส์ และบริการดิจิทัล เพื่อดันผู้ประกอบการขึ้นสู่จุดสูงสุดของห่วงโซ่คุณค่า พร้อมขยับนโยบายจาก “แข่งขัน” สู่ “ร่วมมือ” ด้วยการสร้างคลัสเตอร์เมืองเศรษฐกิจที่เกื้อหนุนกันมากกว่าการแย่งทรัพยากรกันเอง

นอกจากนี้ยังเสนอให้โคราชสร้างสมดุลระหว่าง “นำเข้า” และ “ส่งออก” ด้วยการวางตำแหน่งให้เป็นทั้งจุดรับวัตถุดิบจากภูมิภาค และจุดผลักดันสินค้ามูลค่าสูงจากท้องถิ่นสู่ตลาดโลก สำคัญที่สุด เขาย้ำว่าโคราชไม่จำเป็นต้องคัดลอกใคร แต่สร้างโมเดลเศรษฐกิจในแบบฉบับของตัวเอง อิงจากจุดแข็งของกฎหมายที่สนับสนุนจากรัฐบาลกลาง เน้นส่งเสริมการลงทุนที่ใช้เทคโนโลยีนวัตกรรม และการให้สิทธิประโยชน์ รวมทั้งความเข้มแข็งชุมชน การเกษตร วิจัย ความร่วมมือระดับรากฐาน และความร่วมมือระหว่างประเทศ แล้วเปลี่ยนมันให้กลายเป็นต้นแบบของเศรษฐกิจเพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจของพื้นที่ 

“โคราชไม่จำเป็นต้องคัดลอกใคร แต่ต้องสร้างโมเดลเศรษฐกิจในแบบฉบับของตัวเอง”สิ่งที่ทำให้โคราชโดดเด่นและแตกต่าง คือ

• การเป็น “ท่าเรือบก” ที่เชื่อมไทย- ลาว-จีน โดยไม่ต้องผ่านชายฝั่ง

• มีมหาวิทยาลัยที่มีความโดดเด่นด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรม ที่พร้อมนำงานวิจัยไปใช้ประโยชน์เพื่อการสร้างอุตสาหกรรมมูลค่าสูง

• การมีฐานทรัพยากรที่อุดมสมบูรณ์ การมีส่วนร่วมของชุมชนและเครือข่ายภาคประชาสังคม

• แนวทางการใช้ประโยชน์จาก RCEP อย่างชาญฉลาด ลดต้นทุนการส่งออกและเสริมความสามารถในการแข่งขัน

เบื้องหลังการขับเคลื่อนครั้งนี้ คือโครงการวิจัยที่ได้รับทุนสนับสนุนจาก บพท. ภายใต้ชื่อ “การพัฒนาเครือข่ายความร่วมมือและกลไกการขับเคลื่อนระบบนิเวศอุตสาหกรรมมันสำปะหลังพันธุ์รับประทานในพื้นที่ NeEC” ที่ผสานพลังงานวิจัยกับทุนชุมชน เพื่อสร้างเศรษฐกิจใหม่ที่แข็งแรง
ในการประชุมครั้งนี้ ได้ข้อสรุปร่วมกันและแผนงานระยะต่อไป ดังนี้

• หารือแนวทางการจัดตั้งคณะทำงานที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเศรษฐกิจจังหวัดนครราชสีมาแบบมีส่วนร่วม เกี่ยวกับความเป็นไปได้ในการจัดตั้ง Korat–Kunming FTZ เพื่อนำเสนอผู้ว่าราชการจังหวัดนครราชสีมา

• ศึกษาความเป็นไปได้ (Feasibility Study) ครอบคลุมเศรษฐกิจ สังคม และกฎหมาย

• เสนอ Korat Free Trade Zone (KFTZ) และ Korat Dry Port ต่อรัฐบาลไทยและ BOI

• หารือแนวทางเปิดเขตปลอดภาษีเพื่อดึงการลงทุน

• ศึกษาแผนการสร้างอุตสาหกรรมเกษตรและอาหารมูลค่าสูงที่ยั่งยืน

• ศึกษาแผนการเชื่อมโยงกับระบบรางไทย–ลาว–จีน และมอเตอร์เวย์ตะวันออก

• ศึกษาแผนการส่งออกสินค้าชุมชนสู่ตลาดจีน–อาเซียน–เอเชียแปซิฟิก

โคราชกำลังนิยาม “การพัฒนา” ใหม่อีกครั้ง—ไม่ใช่เพียงการเป็นเมืองที่มีตัวเลข GDP สูง แต่คือการสร้าง ระบบเศรษฐกิจที่ประชาชนเป็นศูนย์กลาง ด้วยการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออกเฉียงเหนือด้วยแนวคิด “ยั่งยืน โอกาส เท่าเทียม” เพื่อขจัดความเหลื่อมล้ำ และยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้คนในทุกมิติอย่างแท้จริง ทั้งมิติเศรษฐกิจ การศึกษา สุขภาพ สังคม และสิ่งแวดล้อม

นอกจากนี้ นายบัญญัติ คำบุญเหลือ กรรมการผู้จัดการบริษัท กวิ จำกัด ซึ่งเป็นกลุ่มกิจการเพื่อสังคม  และทีมวิจัยโครงการ Cluster management ภายใต้กรอบวิจัยของ บพท. กล่าวเสริมว่า “โคราชในวันนี้คือภาพสะท้อนของเมืองที่ทั้งรอคอยการเปลี่ยนแปลงจากส่วนกลาง พร้อมทั้งเลือกที่จะลุกขึ้นมากำหนดอนาคตของตัวเองไปพร้อมกัน” เมืองนี้กำลังขับเคลื่อนด้วยพลังของความร่วมมือ ผ่านการจับมืออย่างมีส่วนร่วมระหว่าง ชุมชน (Community), อุตสาหกรรม (Industry), รัฐ (Government), มหาวิทยาลัย (University), สังคม (Society) และ สถาบันการเงิน (Financial Institution) หรือที่เรียกว่า CIGUS+F Model ซึ่งเป็นกลไกความร่วมมือเชิงระบบที่โคราชนำมาใช้เป็นเครื่องมือสำคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากที่เกิดการค้าอย่างเป็นธรรม (Fair Trade) รวมทั้งการกระจายรายได้อย่างเท่าเทียมและทั่วถึง (Inclusive Growth) ภายใต้โมเดลนี้ งานวิจัย ความรู้ เทคโนโลยี และทุนทางสังคม ไม่ใช่แค่ทรัพยากรประกอบ แต่คือ ต้นทุนหลักของการพัฒนา ที่หลอมรวมภาคส่วนต่าง ๆ ให้เดินหน้าไปพร้อมกันอย่างมีเป้าหมายและยั่งยืน

หากทำสำเร็จ โคราชจะไม่ใช่แค่เมืองเศรษฐกิจของไทย แต่จะเป็นแบบอย่างของ “ระบบเศรษฐกิจที่ประชาชนมีส่วนร่วมอย่างแท้จริง”และนี่คือจุดเริ่มต้นของการเดินทางครั้งใหม่ ที่ไม่ใช่เพียงแค่เพื่อโคราช แต่เพื่ออนาคตของระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออกเฉียงเหนือต่อไป