12 ต.ค. 68 เวลา 09.41 น. ได้เกิดเหตุสะเทือนใจชาวพุทธคือองค์พระธาตุโนนตาล ซึ่งตั้งอยู่ภายในวัดพระธาตุ หมู่ 9 ต.โนนตาล อ.ท่าอุเทน จ.นครพนม ซึ่งเป็นพระธาตุเก่าแก่โบราณคู่บ้านคู่เมือง โดยกรมศิลปากรได้ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถาน และอยู่ในความดูแลของสำนักศิลปากรที่ 9 อุบลราชธานี ได้พังทลายลงมาทั้งองค์ จากเหตุการณ์ดังกล่าวสร้างความเศร้าโศกเสียใจแก่พุทธศาสนิกชน โดยเฉพาะชาวบ้าน ต.โนนตาล และละแวกใกล้เคียง ที่มีความเคารพศรัทธาต่อองค์พระธาตุโนนตาลเป็นอย่างมาก

หลังเกิดเหตุนายวรวิทย์ พิมพนิตย์ รองผู้ว่าราชการจังหวัดนครพนม รักษาราชแทนแทนผู้ว่าราชการจังหวัดนครพนม พร้อมด้วย นายชินวัต ทองปรีชา นายอำเภอท่าอุเทน พ.ต.ท.หญิง จุฬารัตน์ อาจภิรมย์ สารวัตรสอบสวน สภ.ท่าอุเทน นำเจ้าหน้าที่ลงพื้นที่ โดยกั้นพื้นที่รอบองค์พระธาตุโนนตาลเป็นเขตหวงห้าม เนื่องจากภายใต้ซากปรักหักพัง มีพระพุทธรูปโบราณ สิ่งของมีค่า เพชร นิล จินดา ที่ผู้เลื่อมใสศรัทธานำมาบรรจุไว้ พร้อมประสานสำนักศิลปากรที่ 9 อุบลฯ ลงตรวจสอบหาสาเหตุการหักโค่น

เบื้องต้นทราบว่าสำนักศิลปากรที่ 9 อุบลราชธานี ได้อนุมัติงบประมาณเกือบ 3 ล้านบาท เพื่อบูรณะพระธาตุโนนตาล โดยบริษัทผู้รับจ้างได้นำช่างเข้าพื้นที่เมื่อวันที่ 4 ตุลาคมที่ผ่านมา แต่เริ่มลงมือทำได้เพียง 3 วัน พระธาตุก็ถล่มลงมาทั้งองค์ โชคดีที่ไม่มีผู้ใดได้รับบาดเจ็บหรือเสียชีวิต

สอบถามนายคมกฤษณ์ สุขมาตย์ อายุ 52 ปี ผู้รับจ้างเปิดเผยว่าหลังวันออกพรรษาเมื่อวันที่ 8 ตุลาคมที่ผ่านมา ได้ทำพิธีบวงสรวงขอขมาเพื่อเข้าไปบูรณะพระธาตุ ที่มีรอบปริร้าวรอบองค์ ในขั้นตอนเบื้องต้นก็นำช่างเชื่อมประมาณ 4-5 คน เข้าเชื่อมเหล็กยึดรอบองค์พระธาตุไว้ก่อน เนื่องจากมีการเอนเอียงค่อนไปทางทิศเหนือมาก

“เมื่อวาน(11 ตค.)ช่างเชื่อมทำงานกันจนดึก รุ่งเช้าลูกน้องโทรศัพท์มาบอกขอลางาน 1 วันเพราะช่างเจ็บตา วันนี้จึงไม่มีใครอยู่ในกำแพงแม้แต่คนเดียว ตามเวลาดังกล่าวก็หักโค่นลงมา ถ้าวันนี้มีช่างเข้ามาทำงานจะต้องมีผู้เสียชีวิตไม่น้อยกว่า 10 คน รวมทั้งตัวผมด้วยแน่นอน เชื่อว่าเป็นปาฏิหาริย์ที่พระธาตุดลใจไม่ให้ใครเข้ามาทำงาน”นายคมกฤษณ์ กล่าว

ขณะเดียวกัน นางเที่ยง คำพระ อายุ 73 ปี ชาวบ้านหมู่ 13 ต.โนนตาล ที่มานั่งดูเศษซากปรักหักพังพร้อมกับเพื่อน เปิดเผยว่ารู้สึกเศร้าใจต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น เพราะเกิดมาก็เหตุตั้งตระหง่านแล้ว โดยพ่อแม่ของตนก็เป็นส่วนหนึ่งในการบูรณะพระธาตุองค์เดิมให้เป็นที่สักการะบูชา ใครจะไปอยู่ต่างจังหวัด หรือทำงานต่างประเทศ ต้องมากราบไหว้ขอพรให้แคล้วคลาดปลอดภัย แค่เดินทางก็ยังต้องยกมือไหว้ นอกจากนี้ก็มีชาวบ้านที่ทราบข่าว ต่างเดินทางมาดูบางคนถึงกับหลั่งน้ำตา เพราะพระธาตุโนนตาลคือสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจมาแต่บรรพบุรุษ

ขณะที่นักเสี่ยงโชคก็รีบหาเลขที่เกี่ยวข้องกับพระธาตุโนนตาล เช่น 941 คือเวลา 09.41 น.ที่พระธาตุหักโค่น ความสูง 36 เมตร และเลข 88 เลขที่วัด เป็นต้น

ทั้งนี้ พระธาตุโนนตาลถือเป็นสัญลักษณ์ของหมู่บ้าน มีประวัติกล่าวว่ามีการค้นพบซากปรักหักพังของพระธาตุองค์เดิม เมื่อประมาณปี พ.ศ.2420 ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 5 คือ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ต่อมาปี พ.ศ.2445 พระสงฆ์ร่วมกับชาวบ้านได้ช่วยกันบูรณะขึ้นมาใหม่ มีขนาดความสูง 36 เมตร รอบฐานกว้างด้านละ 7 เมตร 50 เซนติเมตร นับถึงปัจจุบันวันองค์พระธาตุโนนตาลล้ม มีอายุถึง 123 ปี

โดยเมื่อปลายปี พ.ศ.2566 ได้พบรอยร้าวปริแยกรอบองค์พระธาตุ นายธนภัทร จิตสุทธิผล ผู้อำนวยการสำนักศิลปากรที่ 9 อุบลราชธานี จึงมอบหมายให้เจ้าหน้าที่เข้าพื้นที่ตรวจสอบ พร้อมนำอุปกรณ์เหล็กแบนและลวดสลิง ดำเนินการรัดรอบองค์พระธาตุ เพื่อป้องกันรอยร้าวเพิ่มมากขึ้น และเตรียมบูรณะให้กลับมามีสภาพดังเดิม กระทั่งได้รับงบประมาณบูรณะในเดือนกันยายน 2568 และกำลังอยู่ในระหว่างดำเนินการบูรณะปฏิสังขรณ์แต่ได้ล้มก่อน ถือเป็นการโค่นล้มซ้ำรอยองค์พระธาตุพนมเมื่อปี พ.ศ.2518

พระธาตุโนนตาลมีสถาปัตยกรรม เป็นเจดีย์ทรงมณฑป ยอดบัวเหลี่ยม คล้ายพระธาตุพนมระยะก่อนที่จะมีการบูรณะในปี พ.ศ.2483  ก่ออิฐถือปูนในผังสี่เหลี่ยมจตุรัส ประกอบด้วยห้องมณฑปซ้อนกันสองชั้น ในตอนกลางแต่ละด้านและของแต่ละชั้น เป็นซุ้มประตูเลียนแบบพระธาตุพนม บริเวณมณฑปประดับปูนปั้นรูปบุคคลขี่สัตว์พาหนะ เหนือมณฑปเป็นฐานบัวทองไม้ลูกฟักในผังสี่เหลี่ยมจตุรัสขนาดใหญ่ แต่งลายปูนปั้นเป็นรูปสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัดเรียงกัน ตอนกลางแต่ละด้านเจาะเป็นช่องสี่เหลี่ยม เพื่อประดิษฐานพระพุทธรูป ด้านหน้าปิดไว้ด้วยกระจกใส เหนือขึ้นไปเป็นชั้นบัวสี่เหลี่ยม ตกแต่งด้วยปูนปั้นลายดอกลอย สลับกับการประดับกระจกสี่เหลี่ยม ปลียอดเป็นบัวสี่เหลี่ยมประดับยอดฉัตร

ส่วนสิมตั้งอยู่หน้าองค์พระธาตุโนนตาล ลักษณะทางสถาปัตยกรรมเป็นพื้นถิ่นอีสาน ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปก่ออิฐถือปูนทาสีทอง ประทับนั่งปางมารวิชัย จำนวน 3 องค์ โดยในการขุดค้นซากพระธาตุในคราวบูรณะเมื่อร้อยกว่าปีที่แล้วนั้น ได้พบพระพุทธรูปองค์หนึ่งฝังอยู่ในดินรวมอยู่ด้วย ชาวบ้านจึงพร้อมใจกันสร้างสิมครอบองค์พระ แล้วปั้นพระพุทธรูปขึ้นมาใหม่รวม 3 องค์ โดยมีกุศโลบายให้องค์พระหันหน้าไปทางทิศเหนือ หันหลังให้องค์พระธาตุ กล่าวคือถ้าญาติโยมมากราบไหว้พระประธานในโบถส์  ก็จะได้กราบองค์พระธาตุไปในตัวด้วย