คำถาม สวนลำไยของผมประสบปัญหาต้นโทรมเร็ว หลังจากเก็บผลิตผลแล้ว ทำให้ผลผลิตปีต่อๆ ไปลดลง ขอทราบวิธีการปรับปรุงบำรุงดินให้ต้นลำไยสมบูรณ์ และแข็งแรงขึ้นครับ

คำตอบ ลำไย เป็นไม้ผลเศรษฐกิจที่สำคัญอันดับหนึ่ง ในเขตภาคเหนือตอนบน การเร่งผลผลิตลำไย ด้วยปุ๋ยเคมี สารเคมีเร่งการออกดอก ทำให้ดินในสวนลำไยมีคุณภาพและความอุดมสมบูรณ์ลดลง ขาดการฟื้นฟูและการปรับปรุงบำรุงดิน เกิดปัญหาการเสื่อมโทรมของดิน ทั้งทางกายภาพและเคมี โครงสร้างของดินเสียดินแน่นแข็ง ธาตุอาหารพืชในดินลดลงหรือพืชนำไปใช้ไม่ได้ การเจริญเติบโตของสิ่งมีชีวิตและจุลินทรีย์ในดินลดลง ส่งผลกระทบให้ต้นลำไยเจริญเติบโตไม่เต็มที่และโทรมเร็ว

การปรับปรุงบำรุงดิน และการใส่ปุ๋ยเคมี นักวิชาการเกษตร ได้แนะนำวิธีการไว้ดังนี้

1.การใช้ปูนทางการเกษตร เมื่อดินเป็นกรด ควรปรับความเป็นกรดเป็นด่างของดิน (pH) โดยใส่ปูนโดโลไมท์ เพื่อให้ธาตุอาหารอยู่ในรูปที่พืชนำไปใช้ได้ กรณีดินเป็นด่าง ควรใส่ยิปซัม

2.การใช้ปุ๋ยพืชสดปรับปรุงบำรุงดิน

-ปลูกพืชปุ๋ยสดเป็นพืชแซม ทำการเลือกปลูกพืชปุ๋ยสดแซมระหว่างแถวของไม้ผลในช่วงปีแรกๆ เช่น ถั่วเขียว อัตรา 6 กิโลกรัมต่อไร่ ถั่วเหลืองและถั่วพุ่ม อัตรา 8 กิโลกรัมต่อไร่ ถั่วพร้า อัตรา 10 กิโลกรัมต่อไร่ เป็นต้น เมื่อปลูกพืชปุ๋ยสดครบอายุ 50 วัน ให้ตัดนำมาคลุมดินหรือสับกลบ เพื่อเพิ่มอินทรียวัตถุให้กับดิน

3.การใช้ปุ๋ยอินทรีย์

-ต้นขนาดเล็ก (อายุ 1-2 ปี) ใส่ปุ๋ยหมัก ครั้งละ 20 กิโลกรัมต่อต้นต่อครั้ง จำนวน 3 ครั้งต่อปี หว่านให้กระจายรอบทรงพุ่ม ร่วมกับให้น้ำหมักชีวภาพ จากสารเร่งซุปเปอร์ พด.2 อัตราส่วน 1:500 ฉีดพ่นทางใบ ทุกๆ 10 วัน โดยใช้น้ำหมักชีวภาพ จำนวน 600 มิลลิลิตรต่อไร่ต่อครั้ง (เจือจาง น้ำ 300 ลิตร ฉีดพ่น) หรือรดลงดินทุก 1 เดือน ช่วงกำลัง เจริญเติบโต ก่อนออกดอก และช่วงติดผล

-ต้นขนาดกลาง (อายุ 3-5 ปี) ใส่ปุ๋ยหมัก ครั้งละ 30 กิโลกรัมต่อต้นต่อครั้ง จำนวน 3 ครั้งต่อปี หว่านให้กระจายรอบทรงพุ่ม ร่วมกับน้ำหมักชีวภาพที่เจือจาง อัตราส่วน 1:500 ฉีดพ่นทางใบ หรือรดลงดินทุก 1 เดือน โดยใช้อัตราส่วนเช่นเดียวกัน

-ต้นขนาดใหญ่ (อายุมากกว่า 5 ปี) ใส่ปุ๋ยหมัก ครั้งละ 50 กิโลกรัมต่อต้นต่อครั้ง จำนวน 3 ครั้งต่อปี หว่านให้กระจายรอบทรงพุ่ม ร่วมกับน้ำหมักชีวภาพที่เจือจาง อัตราส่วน 1:500 ฉีดพ่นทางใบ หรือรดลงดินทุก 1 เดือน โดยใช้อัตราส่วนเดียวกัน

-ต้นที่มีการตัดแต่งกิ่งแก่ออก ใส่ปุ๋ยหมัก ครั้งละ 30 กิโลกรัมต่อต้นต่อครั้ง จำนวน 3 ครั้งต่อปี หว่านให้กระจายรอบทรงพุ่ม ร่วมกับน้ำหมักชีวภาพที่เจือจาง อัตราส่วน 1:500 ฉีดพ่นทางใบหรือรดลงดินทุก 1 เดือน โดยใช้อัตราส่วนเดียวกัน

4. การใช้น้ำหมักชีวภาพ เพิ่มผลผลิตลำไย ใช้น้ำหมักชีวภาพที่เจือจาง อัตราส่วน 1:500 ทุก 10 วัน โดยฉีดพ่นหรือรดลงบนดินรอบทรงพุ่ม เพื่อเร่งการเจริญเติบโตของลำต้น ใบ และผล จนกระทั่งถึงช่วงออกดอก และเมื่อติดผลอ่อน

5. การใช้ปุ๋ยเคมี ลำไยที่มีอายุ 5 ปีขึ้นไป เกษตรกรควรบำรุงรักษา ดังนี้

-หลังเก็บเกี่ยวผลผลิต ใส่ปุ๋ยสูตร 15-15-15 และ 46-0-0 อัตราส่วน 1:1 ต้นละ 2 กิโลกรัม เพื่อกระตุ้นให้ลำไยแตกใบอ่อน

-เมื่อลำไยแตกใบอ่อน ชุดที่ 2 ประมาณต้นเดือนกันยายน ใส่ปุ๋ยสูตร 15-15-15 และ 46-0-0 อัตราส่วน 1:1 ต้นละ 2 กิโลกรัม

-ประมาณเดือนตุลาคม กระตุ้นให้ลำไยที่มีใบแก่แล้วพักตัว (เพื่อสะสมอาหารต่อไป) และเตรียมความพร้อมที่จะให้ลำไยออกดอกในช่วงฤดูหนาว ควรใส่ปุ๋ยสูตร 0-46-0 อัตราต้นละ 1-1.5 กิโลกรัม

-เดือนพฤศจิกายน ควรใส่ปุ๋ยสูตร 0-52-34 อัตราส่วน 30 กรัมต่อน้ำ 20 ลิตร ฉีดพ่นให้ทั่วทรงพุ่ม เพื่อไม่ให้ลำไยแตกใบใหม่

-เมื่อลำไยติดผล ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 1 เซนติเมตร ควรใส่ปุ๋ยสูตร 15-15-15 และ 46-0-0 อัตราส่วน 1:1 ต้นละ 1-1.5 กิโลกรัม เพื่อบำรุงผลให้เจริญเติบโต

- ก่อนเก็บเกี่ยว 1 เดือน ควรใส่ปุ๋ยสูตร 0-0-60 อัตราส่วนต้นละ 1-2 กิโลกรัม เพื่อเพิ่มคุณภาพของผลผลิต

การใช้ปุ๋ยเคมีและปุ๋ยอินทรีย์ ร่วมกับผลิตภัณฑ์จุลินทรีย์ดินจะทำให้ผลผลิตลำไยสูงสุดและสามารถลดปริมาณการใช้ปุ๋ยเคมีลงได้ประมาณ 20-40 เปอร์เซ็นต์

นาย รัตวิ