ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) ในฐานะองค์กรทางวิชาการที่มีบทบาทสำคัญในการเผยแพร่ความรู้ทางวิชาการสู่สาธารณะอันเป็นภารกิจสำคัญในการส่งเสริมการเรียนรู้ทางมานุษยวิทยาซึ่งได้รับการยอมรับจากแวดวงวิชาการด้านมานุษยวิทยาและสาขาที่เกี่ยวข้องทั้งในระดับประเทศและในระดับภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จัดกิจกรรม การแสดง งิ้วแต้จิ๋ว ขึ้นเพื่อเป็นการ ต้อนรับเทศกาลตรุษจีน 2561 โดยที่ผ่านมา ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (ศมส.) ได้จัดกิจกรรมการแสดงทางวัฒนธรรมมาอย่างต่อเนื่อง เพื่อเผยแพร่การแสดงทางวัฒนธรรมของท้องถิ่นที่หาชมได้ยากให้เป็นที่รู้จักในวงกว้าง อันเป็นทั้งการส่งเสริม อัตลักษณ์ศักดิ์ศรีของกลุ่มศิลปินท้องถิ่นให้มีพื้นที่ในการแสดงออกทางวัฒนธรรม ขณะเดียวกันก็เป็นการเผยแพร่ความรู้ด้านวัฒนธรรมให้กับคนทั่วไปโดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างความเข้าใจในความหลากหลายทางวัฒนธรรมอันเป็นหัวใจสำคัญของวิชามานุษยวิทยา เพราะเป็นส่วนหนึ่งของการสร้างความเข้าใจความหลากหลายทางวัฒนธรรมในสังคมร่วมสมัย

กิจกรรม การแสดง งิ้วแต้จิ๋ว ที่จัดขึ้นนี้ เนื่องจาก พิจารณาเห็นว่ากลุ่มคนจีนถือเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีความสัมพันธ์กับประเทศไทยมาเป็นเวลาช้านาน ทั้งในมิติประวัติศาสตร์และมิติวัฒนธรรม โดยกลุ่มคนจีนที่เข้ามาตั้งถิ่นฐานอยู่ในเมืองไทยกลุ่มใหญ่ที่สุด คือ กลุ่มคนจีนแต้จิ๋ว ซึ่งคนจีนกลุ่มนี้ได้ถ่ายทอดและแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมกับคนไทยมาเป็นเวลาช้านาน ไม่ว่าจะเป็นรูปแบบวิถีชีวิตและศิลปะการแสดงทางวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ โดยเฉพาะการแสดงงิ้ว ที่ตามเอกสารเก่าที่สุดที่มีการพูดถึงการแสดงงิ้วในประเทศไทย คือ จดหมายเหตุลาลูแบร์ ซึ่งเป็นราชทูตจากราชสำนักฝรั่งเศสที่เข้ามาเจริญพระราชไมตรีกับสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เมื่อ พ.ศ.2230 และมีบันทึกอีกช่วงหนึ่งเมื่อครั้งสมัยของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช กรุงธนบุรี ครั้งมีการอัญเชิญพระแก้วมรกตล่องน้ำมายังพระนคร นอกจากขบวนแห่จะมี โขน ละคร ดนตรีปี่พาทย์แล้ว ยังมีคณะงิ้วอีก 2 ลำเรือแสดงล่องลงมาด้วยกันอีกด้วย โดยการแสดงงิ้วในเมืองไทยได้รับความนิยมสูงสุดในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่สมัยนั้นมีทั้งคณะของทั้งไทยและจีน และยังมีการเปิดโรงเรียนสอนงิ้วและมีโรงงิ้วแสดงเป็นประจำมากมาย

งิ้วแต้จิ๋วเป็นงิ้วที่ได้รับความนิยมมากในประเทศไทย เนื่องจากคนจีนส่วนมากที่มาอยู่ในไทยเป็นชาวจีนแต้จิ๋ว ประเทศไทยจึงได้รับการกล่าวขานว่าเป็นบ้านหลังที่สองของงิ้วแต้จิ๋ว

งิ้วแต้จิ๋วจัดเป็นหนึ่งในงิ้วท้องถิ่นของจีน ซึ่งปัจจุบันมีการรวบรวมประเภทของงิ้วจีนได้ทั้งหมด ๓๔๘ ประเภท สำหรับการแสดงงิ้วแต้จิ๋วในครั้งนี้ จัดแสดงในเรื่อง “เปี่ยงจับปึ้ง” ซึ่งเป็นเรื่องราวเกิดขึ้นในสมัยราชวงศ์ซ้อง ฮ่องเต้ซ่งหยิ่งจงหลงเชื่อคำกังฉิน จะสั่งประหารเอี้ยจงเป้าผู้เป็นทายาทตระกูลเอี้ย (ตระกูลหยาง) เมื่อเอี้ยเหล่งพั่วผู้เป็นประมุขของตระกูลรู้เข้าจึงส่งคนไปถ่วงเวลายังลานประหาร ส่วนตนเองบุกเข้าวังเพื่อเฝ้าฮ่องเต้ เอี้ยเหล่งพั่วบรรยายความชอบที่ตระกูลเอี้ยได้เอาเลือดชโลมแผ่นดินเพื่อค้ำจุนบัลลังก์และราชวงศ์ซ้องมาถึงสี่รุ่น เอี้ยเหล่งพั่วบันดาลโทสะใช้ไม้เท้าหัวมังกรที่ได้รับพระราชทานมาจากอดีตฮ่องเต้หวดศีรษะพั่วเหย่งมุ่ยจอมกังฉิน และยังจะหวดลงโทษฮ่องเต้น้อยที่งมงายลุ่มหลงเชื่อคำกังฉินแต่ถูกห้ามไว้ สุดท้ายฮ่องเต้ตาสว่างจึงมีราชโองการยกเลิกคำสั่งประหารหลานชายเอี้ยเหล่งพั่ว

การเปิดการแสดงในครั้งนี้ นอกจาก ความสนุกสนานทางด้านความบันเทิงแล้ว ยังมีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์สืบทอดและปรับประยุกต์การแสดงแขนงต่างๆ ให้เข้าถึงกลุ่มเป้าหมายในวงกว้างอันเป็นบทบาทสำคัญของศูนย์ฯ ในฐานะองค์กรด้านวัฒนธรรม ที่มีพันธกิจสำคัญในการจัดระบบฐานข้อมูลทางวัฒนธรรมของประเทศ และเพื่อเปิดพื้นที่ทางวัฒนธรรมให้กลุ่มศิลปินได้นำเสนอการแสดงแขนงต่างๆ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในแง่ของการเสริมศักดิ์ศรีให้กับกลุ่มศิลปิน อีกทั้ง เพื่อสร้างเครือข่ายศิลปินซึ่งจะพัฒนาเป็นเครือข่ายทางวัฒนธรรมของศูนย์ต่อไปในอนาคต

การแสดง งิ้วแต้จิ๋ว : “เปี่ยงจับปึ้ง” จัดขึ้นในวันจันทร์ที่ 5 กุมภาพันธ์ 2561 เวลา 17.00-19.00 น. ณ หอประชุมชั้น 5 ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) ตลิ่งชัน ลงทะเบียนโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายที่ http://www.sac.or.th/activity/register/240 สำหรับผู้แสดง ประกอบด้วย สุมา จรัสแนว รับบทเป็น เอี้ยเหล่งพั่ว,จุฬารัตน์ แซ่อึ้ง รับบท ฮ่องเต้ซ่งหยิ่งจง และชาวคณะงิ้วแต้จิ๋วซิงตงเจียสูงเฮียง