ช่วงนี้มีข่าวเกี่ยวข้องกับ “ข้าวไทย” โดยเฉพาะ“ข้าวหอมมะลิ”อยู่ 2 ข่าว ทั้งข่าวดีและข่าวไม่ดี

ว่าที่ข่าวดีก่อน เป็นเรื่องสถานการณ์ราคาข้าว ที่อธิบดีกรมการค้าภายใน-วิชัย โภชนกิจ ระบุว่า ราคาข้าวปีการผลิต 61/62 ปรับตัวขึ้นต่อเนื่อง โดยเฉพาะข้าวหอมมะลิซึ่งได้ราคาสูงกว่าตันละ
15,000 บาททั้งที่อยู่ในช่วงต้นฤดู และยังมีคำสั่งซื้อเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง ส่งผลให้ปริมาณส่งออกสูงกว่าเป้าหมาย ทำให้เกษตรกรขายข้าวเปลือกหอมมะลิความชื้น 15% ได้ราคาสูงเป็นประวัติการณ์ตันละ14,750-17,700 บาท จากปีก่อนขายได้ตันละ 11,550-14,500 บาท ส่วนหนึ่งเป็นผลจากแหล่งปลูกข้าวหอมมะลิสำคัญเกิดภาวะขาดแคลนน้ำ จนผลผลิตลดลงกว่าปีก่อนไม่น้อยกว่า 20%

ส่วนข้าวอื่นๆราคาสูงขึ้นเล็กน้อย เช่น ข้าวเหนียวปีก่อนอยู่ที่ตันละ 7,200-12,000 บาท ตอนนี้ได้ 9,000-10,800 บาท และข้าวเจ้า 5%ปีก่อนตันละ 7,300-7,800 บาท ตอนนี้ได้ 7,500 -7,900 บาท

ทั้งยังมีการตกลงกำหนดส่งออกข้าวให้จีน,ญี่ปุ่นและฟิลิปปินส์อีก 9 แสนตันช่วงพ.ย.-ธ.ค.นี้ ทำให้มั่นใจว่า การส่งออกข้าวไทยปี 2561 จะสูงเป็นประวัติการณ์กว่า 11 ล้านตันอย่างแน่นอน

ถือเป็นข่าวดีเฉพาะหน้าช่วงนี้ของชาวนาไทยโดยเฉพาะผู้ที่ปลูกข้าวพรีเมียมอย่าง“หอมมะลิ” ที่จะลืมตาอ้าปาก หัวเราะได้กับราคาข้าวเปลือกที่ขายออกไป...ได้ชื่นใจบ้าง

แต่ขณะเดียวกันก็มีอีกข่าวเป็น“ข่าวไม่ดี”ที่อาจส่งผลต่อราคาข้าวหอมมะลิไทยในอนาคต ให้หมองหม่นลงได้คือ ข่าวผลประกวด “ข้าวดีเด่นโลก”-The Best Rice of the World 2018
ที่กรุงฮานอย เวียดนามเป็นเจ้าภาพ...แชมป์เก่า“ข้าวหอมมะลิไทย” ถูกแซงทั้งจากข้าว “อังกอร์”หอมมะลิกัมพูชาที่คว้าแชมป์ข้าวรสชาติอร่อย-คุณภาพดีที่สุดในโลกไปครอง และข้าวหอมจากเวียดนามได้อันดับ 2

นายชูเกียรติ โอภาสวงศ์ นายกกิตติมศักดิ์สมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย ระบุว่า การที่“ข้าวหอมมะลิไทย”ได้รางวัลเพียงอันดับ 3 ถือเป็นสัญญาณว่าข้าวหอมมะลิจากประเทศเพื่อนบ้านพร้อมที่จะแย่งส่วนแบ่งข้าวคุณภาพดี (พรีเมียม) ในตลาดโลกจากไทยแล้ว

ทั้งกล่าวด้วยว่า ช่วงหลายปีที่ผ่านมาข้าวหอมมะลิไทยคุณภาพตกต่ำลงพอสมควร โดยเฉพาะด้านความหอม ซึ่งภาคเอกชนเตรียมจะเสนอกระทรวงเกษตรและสหกรณ์อีกครั้ง ให้เร่งพัฒนาสายพันธุ์ข้าวไทยใหม่ๆ และพัฒนาด้านความหอมกลับคืนมา หลังจากเคยเสนอความเห็นนี้ไปหลายรอบแล้ว เพราะในอนาคตข้าวหอมทั้งของกัมพูชาและเวียดนาม จะมาแย่งส่วนแบ่งตลาดข้าวหอมมะลิไทยโดยเฉพาะในตลาดจีนที่ข้าว 2 ประเทศนี้ มีราคาต่ำกว่าไทยราวตันละ 200 ดอลลาร์สหรัฐ

“ตอนนี้กัมพูชาให้ความสำคัญคัดเลือกพันธุ์ข้าวหอมมะลิที่ดีที่สุดในประเทศเข้าแข่งขัน เพื่อต้องการโปรโมทและขยายตลาดข้าวอย่างจริงจัง ซึ่งก็ประสบความสำเร็จ ข้าวหอมอังกอร์ได้รางวัลข้าวอร่อยที่สุดในโลกมาแล้ว 4 สมัย ขณะที่ข้าวไทยได้รางวัลอร่อยที่สุดในโลก 5 สมัย แต่ที่น่าสังเกตคือ ปีนี้ข้าวหอมมะลิจากเวียดนามสามารถชนะข้าวหอมมะลิไทยได้เป็นครั้งแรกด้วย”

ให้ข้อมูลรางวัล“ข้าวดีเด่นโลก”สักนิด เริ่มประกวดตั้งแต่ ปี 2552 รวม 10 ปีแล้ว ซึ่งข้าวหอมมะลิไทยคว้าแชมป์ตั้งแต่ครั้งแรกปี 2552 และชนะซ้ำปี 2553 จากนั้นก็เว้นไป 3 ปี โดยปี2554 ข้าวปอว์ ซาน เมียนมาคว้าแชมป์, ปี2555 เป็นข้าวหอมผกามะลิของกัมพูชา,ปี 2556 ข้าวหอมผกามะลิของกัมพูชาครองแชมป์ร่วมกับข้าวแคลิฟอร์เนีย โรสของสหรัฐฯ,พอปี 2557 ข้าวหอมมะลิไทยกลับมาครองแชมป์ร่วมกับข้าวหอมผกาลำดวน กัมพูชา,ปี 2558 ข้าวแคลิฟอร์เนีย โรส ของสหรัฐฯได้ไป และหอมมะลิไทยกลับมาผงาดคว้าแชมป์อีก 2 ปีซ้อนในปี 2559 กับ 2560 ก่อนร่วงไปอยู่อันดับ 3 ในปี 2561 นี้

แม้ดูเหมือนว่า ไทยยังคว้าแชมป์มากที่สุด 5 สมัย และสามารถกลับมาคว้ารางวัลได้เป็นระยะๆ แต่ความกังวลของภาคเอกชนต่อคุณภาพข้าวหอมมะลิไทยที่“หอมน้อยลง” ไม่ใช่เรื่องเล็กๆ ซึ่งในการประชุมคณะกรรมการนโยบายและบริหารจัดการข้าว (นบข.)ล่าสุด ที่พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นประธาน นายกฯบิ๊กตู่ยังยอมรับว่า คุณภาพข้าวไทยลดลง เมื่อเทียบกับผลผลิตข้าวของประเทศต่างๆที่ออกมารอบนี้ อีกทั้งการค้าข้าวก็ มีการแข่งขันสูงมากขึ้น จึงสั่งกำชับกระทรวงเกษตรฯให้เร่งแก้ไข โดยไทยต้องปรับปรุงคุณภาพให้ตรงกับความต้องการและสามารถรองรับการแข่งขันในตลาดโลก

งานนี้กรมการข้าวและกระทรวงเกษตรฯคงต้องเร่งมือทั้งพัฒนาสายพันธุ์ข้าว และดูแลชาวนาไทย ให้ดำเนินขบวนการผลิตพิถีพิถันยิ่งขึ้น เพื่อให้ได้หอมมะลิเปี่ยมคุณภาพและ“ความหอม”กลับคืนสู่แชมป์...ด้วยเป้าหมายสูงสุดเพื่อรักษาตลาดข้าวพรีเมียมให้ได้! เป็นประโยชน์ต่อราคาข้าวอย่างยั่งยืน 

สาโรช บุญแสง