คำถาม ผมจะแก้ปัญหาการเกษตรในหน้าแล้งได้อย่างไรบ้างครับ
แสงทอง ทองอุทัยวรรณ
อ.เมือง จ.ชัยภูมิ
คำตอบ
ในช่วงหน้าแล้ง และต้องใช้น้ำที่มีอย่างจำกัด เป็นเรื่องที่เกษตรกรต้องพบและวนกันไปอย่างนี้อยู่ทุกปี แม้ว่าจะวางแผนกักเก็บน้ำเพิ่มขึ้น แต่ก็ยังไม่เพียงพอที่จะผ่านหน้าแล้งนี้ ไปได้รัฐบาลได้ประกาศให้เกษตรกรชะลอการปลูกข้าวออกไปก่อน เนื่องจากปริมาณน้ำในเขื่อนมีน้ำน้อย มีเพียงพอสำหรับอุปโภคและบริโภคเท่านั้น ทางจังหวัดและเกษตรกร ที่มีการปลูกข้าวมาก จึงต้องมีการวางแผนการใช้น้ำอย่างรัดกุม เพื่อให้ผ่านพ้นหน้าแล้งนี้ไปได้ ในขณะที่ยังสามารถทำการเกษตรปลูกพืชผัก มีอาหารและสร้างรายได้ระหว่างที่ปลูกข้าวที่ต้องใช้น้ำมากไม่ได้
เกษตรกร ต้องมีการวางแผนเตรียมตัวปลูกพืชหลังทำนา หากภาครัฐต้องการรณรงค์ให้เกษตรกรปลูกพืชทดแทนในฤดูน้ำน้อยว่างนา อาจจะต้องมีการวางแผนให้กลุ่มเกษตรกรในพื้นที่ร่วมกันในการเลือกชนิดพืช ระยะเวลาการให้ผลผลิต การใช้น้ำ การตลาด และราคาผลผลิต หากผลผลิตชนิดใดมีจำนวนมาก ก็สามารถนำมาแปรรูปเพิ่มมูลค่าได้ หากทำได้อย่างนี้แล้ว การปลูกพืชทดแทนช่วงพักนา (น้ำน้อย) จะเป็นแนวทางการส่งเสริมอาชีพเกษตรกรได้อย่างยั่งยืนต่อไป
แนวทางเลือกการปฏิบัติด้านการเกษตรที่ดีคือ
1. ปลูกผักอินทรีย์ สร้างรายได้ช่วงพักนาน้ำน้อยงดปลูกข้าว หันมาปลูกผักอินทรีย์แม้ว่าช่วงว่างจากการทำนาจะมีเพียงไม่กี่เดือน การแก้ปัญหาน้ำไม่เพียงพอต่อการปลูกข้าว ให้หันมาปลูกผักอินทรีย์ โดยแบ่งเนื้อที่หลังบ้านมาปลูกผัก มีอาหาร สร้างรายได้ระหว่างฤดูฝนที่จะมาถึงแต่ผลผลิตจากแปลงผักหลังบ้านนี้ ก็มีผลผลิตออกให้เก็บเกี่ยวหมุนเวียนจำหน่ายได้ตลอดทั้งปี เมื่อผักใบเริ่มหมดรุ่น พืชที่ให้ผลผลิตเป็นผล เช่น พริก มะเขือพวง มะเขือเปราะ มะเขือเทศ และถั่วพู ก็จะเริ่มออกผลผลิตให้เก็บรุ่นต่อไปได้เลย เมื่อจำหน่ายผลสดไม่หมด มะเขือเทศก็นำมาแปรรูปเป็นมะเขือเทศเชื่อม สร้างมูลค่าเพิ่มมากกว่าการขายผลสด
2.ปลูกพืชหลากหลายชนิดเป็นวนเกษตร โดยใช้ประโยชน์จากพื้นที่หลังบ้าน ทำเป็นแปลงปลูกผักหลายชนิด อย่างละน้อย แต่ให้มีผักขายได้ทุกวัน เช่น ปลูกพริกพันธุ์ต่างๆ ปลูกพริกหนุ่ม พริกพื้นบ้านสายพันธุ์โบราณ พริกจินดา ซึ่งเป็นพริกที่มีภูมิต้านทานโรคได้ดี และสามารถเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้ปลูกครั้งต่อไปได้ ไม่ต้องซื้อเมล็ดพันธุ์ทุกครั้งที่ปลูก และยังมีรายได้จากการนำพริกมาแปรรูปเป็นน้ำพริกขายได้อีก
3. เลือกปลูกผักตามที่ตลาดต้องการโดยเน้นการขายได้ และนำมาแปรรูปได้ การปลูกให้ทำการยกร่องทำแปลงลักษณะเป็นหลังเต่า แต่ละแปลงมีขนาดสั้นยาวไม่เท่ากันตามพื้นที่ที่มีอยู่ ออกแบบให้ง่ายต่อการทำงานในแปลง ให้ปลูกพริกพันธุ์ต่างๆ ปลูกผักกาดเขียว ผักกาดขาว ผักกาดหอม ผักสลัด กวางตุ้ง คะน้า ซึ่งเป็นผักที่สามารถขายได้ทั้งปี เป็นที่ต้องการของตลาด ปลูกต้นหอม หอมแดง หอมแบ่งไว้ทำพันธุ์ ปลูกผักสวนครัว เช่น มะเขือเปราะ ถั่วฝักยาว มะเขือพวงชมจันทร์ กะเพรา โหระพา และมะเขือเทศ ที่สามารถนำมาแปรรูปขายได้อีก จากนั้นให้เก็บเมล็ดพันธุ์ไว้ใช้ได้เองอีกต่อไป
4. ให้เพาะเมล็ดในถาด ลดการใช้น้ำเกินความจำเป็นปกติการปลูกพืชผักสวนครัวจะใช้น้ำมาก ให้มีการคำนวณการใช้น้ำอย่างคร่าวๆ ตลอดฤดูกาล ในช่วงวิกฤติน้ำน้อยต้องใช้น้ำอย่างประหยัด โดยวิธีการเพาะเมล็ดพันธุ์ในถาด จะช่วยประหยัดน้ำได้มาก เนื่องจากระยะแรกของการเจริญเติบโตของกล้าผักจะต้องการน้ำสูง และต้องมีอย่างเพียงพอแก่ความต้องการ หากปลูกโดยหว่านเมล็ดลงดินเลยและรดน้ำลงดินโดยตรงจะไม่สามารถควบคุมการใช้น้ำได้ และสิ้นเปลืองน้ำเกินความจำเป็น
5. ใส่ปุ๋ยตามระยะการโตของพืชการยกร่องแปลงปลูก จะสะดวกต่อการทำงานใส่ปุ๋ย การใช้ปุ๋ยควรเป็นวัสดุที่หาได้ง่ายในท้องถิ่น ไม่ต้องไปหาซื้อที่ไหน เช่น แกลบดิบ แกลบดำ ใช้มูลสัตว์ที่มีอยู่มากในพื้นที่ เช่น มูลแพะมูลวัว และมูลหมู เพื่อเพิ่มแร่ธาตุในดินและช่วยในการปรับปรุงบำรุงดินอีกด้วย
6. การนำกล้าลงดิน เมื่อเตรียมดินเรียบร้อยแล้ว ให้เอากล้าลงดิน โดยต้องรดน้ำในแปลงให้ชื้นก่อน กล้าที่ใช้อายุประมาณ 10 วัน จากนั้นใช้ฟางข้าวคลุมหน้าดิน และรดน้ำแค่พอชื้น
7. การให้น้ำ ควรให้น้ำแบบระบบสปริงเกอร์เพื่อความสะดวกและประหยัดน้ำที่สุด โดยเดินระบบทุกแปลงผ่านหัวจ่ายน้ำหลักผ่านท่อส่งน้ำไปตามร่องผัก โดยจะให้น้ำร่วมกับการให้น้ำหมักชีวภาพในระบบเดียวกันเลย รดน้ำผักวันละ 2 ครั้ง ในช่วงเช้าเวลาประมาณ 9 โมง และอีกครั้ง ประมาณ 4 โมงเย็น
8. การดูแลปราบวัชพืชให้ใช้วิธีการถอนหญ้าออกจากแปลง แล้วทำเป็นปุ๋ยพืชสดในร่องเลย เมื่อรดน้ำหมักในแปลงหญ้าที่ถูกถอนทิ้งจะใช้ระยะเวลาประมาณ 15 วัน ก็จะถูกย่อยสลายกลายเป็นปุ๋ยในแปลงได้อีกทางหนึ่ง ซึ่งก็ประหยัดทั้งน้ำในการหมักปุ๋ยและรดผักได้พร้อมๆ กัน นะครับ
นาย รัตวิ
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี