คำถาม ผมทำสวนครับ อยากจะปลูกผักพื้นบ้านไว้รับประทาน และรวบรวมพันธุ์ไว้จะดีไหมครับ

ก้องศักดิ์ สวนศิลปะ

อ.นครชียศรี จ.นครปฐม

คำตอบ

ผักพื้นบ้าน หมายถึงพรรณพืชผักหรือพรรณไม้พื้นเมืองในท้องถิ่นที่ชาวบ้านนำมาบริโภค หาได้ทั่วไปในท้องถิ่น เป็นผักที่เกิดในแหล่งธรรมชาติ หนองบึง ริมน้ำ หรือชาวบ้านนำมาปลูกไว้ เพื่อความสะดวกในการเก็บประกอบอาหาร ส่วนใหญ่เป็นพืชผักที่ไม่ใช้สารเคมี จึงปลอดภัย ราคาไม่แพง อีกทั้งยังมีคุณประโยชน์มากมายมหาศาล ทั้งคุณค่าทางอาหารและสรรพคุณทางยา

ผักพื้นบ้านดีอย่างไร

1) ปลูกง่าย ไม่ต้องดูแลมากนักทั้งยังไม่มีโรคและแมลงรบกวน จึงมักไม่จำเป็นต้องใช้สารเคมีบางชนิดมีกลิ่นเฉพาะตัว เช่น กะเพรา มะกรูด สะระแหน่ แมงลัก ซึ่งมีคุณสมบัติช่วยไล่แมลงไม่ให้รบกวนพืชผักอื่นๆ มักมีขายตลอดปีและพบได้ทั่วไปในท้องถิ่นจึงได้รับประทานผักสดและราคาถูกจริงๆ เพราะไม่ต้องมีค่าขนส่ง

2) ไม่ต้องปลูกบ่อย เป็นพืชที่ขึ้นได้ง่าย เพียงแต่เก็บยอด ดอก ใบ มารับประทาน ก็จะแตกหน่อ ชูช่อใบขึ้นมาใหม่ และมีให้เลือกมากมาย หมุนเวียนรับประทานได้ทั้งปี สามารถเก็บกินได้ไม่มีหมด ทั้งยังปลอดภัยจากยาฆ่าแมลง และปุ๋ย และสารเคมีอื่นๆ

3) มีคุณค่าในการสร้างภูมิคุ้มกัน เป็นพืชสมุนไพร สามารถเลือกสรรพืชผักที่มีประโยชน์ และตัดสิ่งที่มีโทษออกไป อาจนำมาบริโภคเป็นยาสมุนไพร รักษาโรคต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน มะเร็ง โรคหัวใจ ฯลฯ โรคเหล่านี้ ป้องกันได้ด้วยการรับประทานผักพื้นบ้านราคาถูก เหมาะกับสภาพเศรษฐกิจของไทย ช่วยให้ประหยัด และสอดคล้องกับวิถีชีวิตของประชาชนในท้องถิ่น

4) ให้กากใยอาหารสูง จะช่วยดูดซับไขมัน ทำให้ไขมันดูดซึมเข้าร่างกายน้อยลง ช่วยลดระดับไขมันในเลือด ทั้งยังช่วยในการขับถ่าย ทำให้ท้องไม่ผูก ลำไส้ขับเคลื่อนกากอาหารได้ดีขึ้น ป้องกันไม่ให้เกิดโรคริดสีดวงทวาร โรคท้องผูกเรื้อรัง ฯลฯ

5) มีคุณค่าทางโภชนาการให้ธาตุอาหารหลากหลาย มีวิตามินชนิดต่างๆ สารอาหารที่พบมากในผักพื้นบ้านมีหลายชนิด ที่สำคัญๆ ได้แก่ แร่ธาตุ และวิตามิน ซึ่งมีประโยชน์ต่อร่างกาย ตัวอย่างเช่น

-ผักที่มีแคลเซียมสูง เช่น ใบชะพลู ใบยอ ผักกะเฉด ยอดแค สะเดา สะแล หน่อเหรียง มะเขือพวง ขี้เหล็ก ใบเหรียง กระถิน ตำลึง ฯลฯ

-ผักที่มีเบต้าแคโรทีนสูง ที่เปลี่ยนเป็นวิตามินเอในร่างกาย เช่น ใบย่านางผักแพว ตำลึง ยอดแค ใบกะเพรา ผักแว่น ใบแมงลัก ชะอม ฟักทอง ฯลฯ

-ผักที่มีธาตุเหล็กมาก เช่นผักกูด ขมิ้นขาว ผักแว่น ใบแมงลัก ใบกะเพรา ผักเม็ก ยอดมะกอก กระถิน ชะพลู ขี้เหล็ก ผักแขยง ฯลฯ

-ผักที่มีวิตามินซีมาก เช่นดอกขี้เหล็ก ยอดผักฮ้วน มะรุม พริก ยอดสะเดา ใบเหรียง มะระขี้นก ผักหวาน ผักเชียงดา ผักขี้หูด ฯลฯ

การนำผักพื้นบ้านประจำถิ่นมาปรุงประกอบอาหาร นับได้ว่าเป็นภูมิปัญญาของไทย ในการสร้างเสริมสุขภาพและรักษาโรคโดยไม่ต้องพึ่งยาและสารเคมี ในแต่ละภาคของประเทศไทยมีผักพื้นบ้านสามารถเลือกกินได้ตลอดปี และประชาชนควรเพิ่มการกินผักพื้นบ้านให้มากขึ้น จากประโยชน์อันหลากหลายของผักพื้นบ้านนี้ ควรให้การสนับสนุน ส่งเสริมการปลูก และการบริโภคผักพื้นบ้านของไทยให้แพร่หลายยิ่งขึ้น ช่วยกันส่งเสริมการขยายพันธุ์ผักพื้นบ้านที่หายาก ที่กำลังจะสูญพันธุ์ รวมทั้งแนะนำชักชวนคนรุ่นใหม่รับประทานผักพื้นบ้านกันมากๆ เพื่อประโยชน์ในด้านสุขภาพ และอนุรักษ์พืชผักพื้นบ้านของไทยมิให้สูญพันธุ์ไป เพราะนอกจากจะมีประโยชน์ต่อสุขภาพร่างกายแล้ว ยังเป็นการอนุรักษ์ผักพื้นบ้าน ให้ลูกหลานรู้จักและบริโภคกันต่อไป

นาย รัตวิ