นายพลเชษฐ์ ตราโช รองเลขาธิการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) เปิดเผยว่า ส้มเกลี้ยง เป็นผลไม้ที่ได้รับความนิยมจากผู้บริโภคเพิ่มขึ้น เนื่องจากมีคุณค่าโภชนาการประกอบด้วยวิตามิน เกลือแร่ มากกว่าส้มชนิดอื่นและมีรสชาติดี ให้ผลตอบแทนสูง คุ้มค่าการลงทุน จึงส่งเสริมให้ผลิตและบริหารจัดการเชิงการค้า อีกทั้ง ปัจจุบันพื้นที่ปลูกส้มเกลี้ยง ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ที่ภาคเหนือโดยเฉพาะจ.ลำปาง นับว่าเป็นแหล่งปลูกส้มเกลี้ยงที่สำคัญและมีชื่อเสียงมานาน ประกอบกับจังหวัดให้ความสำคัญ โดยมีแนวทางส่งเสริมสร้างการรับรู้และส่งเสริมองค์ความรู้ด้านวิชาการเรื่องการปลูก ดูแลรักษา การตลาดและชี้ให้เห็นความสำคัญและคุณประโยชน์การอนุรักษ์พืชประจำท้องถิ่นให้คงอยู่ เพื่อพัฒนาสู่สินค้า GI สอดคล้องกับแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็น การเกษตร (พ.ศ.2561-2580) ที่ให้ความสำคัญเกี่ยวกับเกษตรอัตลักษณ์พื้นถิ่น รวมถึงเป็นการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต เพื่อให้ต้นทุนการผลิตลดลง ปรับปรุงคุณภาพผลผลิต เน้นส่งเสริมตามข้อกำหนดการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดี และให้แปลงส้มเกลี้ยงเป็นแปลงที่ได้มาตรฐาน ตามกระบวนผลิตพืชอาหารที่ดีและปลอดภัยจากสารพิษ รวมทั้งส่งเสริมการรวมกลุ่มเกษตรกรแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม เช่น แยมส้มเกลี้ยง เครื่องสำอาง จากการพยากรณ์ ปี 2563 (ข้อมูล ณ พฤษภาคม 2563) คาดว่าจ.ลำปางมีพื้นที่ยืนต้นทั้งหมด 1,118 ไร่ พื้นที่ให้ผล 925 ไร่ ผลผลิตรวม 853,174 กิโลกรัม ผลผลิตเฉลี่ย 922 กิโลกรัม/ไร่

ด้านนายธวัชชัย เดชาเชษฐ์ ผู้อำนวยการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตรที่ 1 จังหวัดเชียงใหม่ (สศท.1) กล่าวเสริมว่า จากการลงพื้นที่ของสศท.1 พบว่า แหล่งปลูกส้มเกลี้ยงสำคัญของจ.ลำปาง อยู่ในอ.เถิน และอ.แม่พริก ปัจจุบันเกษตรกรรวมกลุ่มปลูกส้มเกลี้ยงอ.เถิน ภายใต้โครงการระบบส่งเสริมการเกษตรแบบแปลงใหญ่ เริ่มดำเนินการตั้งแต่ปี 2561 สมาชิกแปลงใหญ่ 207 ราย มีพื้นที่ 444 ไร่ โดยส้มเกลี้ยงจะเริ่มให้ผลผลิตเมื่อมีอายุ 8 เดือน ระยะเวลาเก็บเกี่ยวอยู่ในช่วงเดือนกรกฎาคม - กันยายน ผลผลิตเฉลี่ยอยู่ที่ 922 กิโลกรัม/ไร่ ต้นทุนการผลิตเฉลี่ย 4,246 บาท/ไร่ ราคาที่เกษตรกรขายได้เฉลี่ย 15 บาท/กิโลกรัม (ราคา ณ พฤษภาคม 2563) ผลตอบแทนสุทธิ(กำไร) ประมาณ 9,589 บาท/ไร่

ด้านการตลาด ส้มเกลี้ยงของกลุ่มแปลงใหญ่ส้มเกลี้ยงอ.เถินส่วนใหญ่ผลผลิต 95% จำหน่ายให้พ่อค้าในและนอกพื้นที่ เช่น พ่อค้าตลาดไท กรุงเทพฯ และเชียงใหม่ มารับซื้อถึงพื้นที่ ที่เหลืออีก 5% ทางกลุ่มจะจำหน่ายเองในพื้นที่ จำหน่ายบริเวณปั๊มน้ำมันเชลล์ ปั๊มน้ำมันปตท. ร้านอาหารรสดัง และร้านโกแดง อ.เถิน จ.ลำปาง ในรูปผลสดและแปรรูปน้ำส้มเกลี้ยง อีกทั้ง จำหน่ายให้สหกรณ์การเกษตรแม่พริก จำกัด ซึ่งเป็นผู้รวบรวมส่งให้บริษัท สยามแม็คโคร จำกัด (มหาชน) โดยบริษัทจะรับซื้อผลผลิตช่วงเทศกาลสารทจีน(เดือนสิงหาคม) ประมาณ 800 กิโลกรัม เน้นผลผลิตมีคุณภาพ ผลต้องมีขนาดใหญ่ ผิวเกลี้ยงไม่ขรุขระ ไม่มีแมลงวันทองเจาะ ทั้งนี้ หากเกษตรกรสนใจข้อมูลการผลิตและการตลาดส้มเกลี้ยง อ.เถิน สอบถามขอคำปรึกษาได้ที่นางสายรุ้ง วงศ์ษา ประธานกลุ่มปลูกส้มเกลี้ยงอำเภอเถิน บ้านเลขที่ 136 หมู่ที่ 4 บ้านท่าหลวง ต.เถินบุรี อ.เถิน จ.ลำปาง โทร. 08-7786-0041