ข้อมูล ข้อเท็จจริงบางอย่างที่จะนำมาวิเคราะห์เพื่อกำหนดกิจกรรมและทิศทางในการปฏิบัติหรือวางนโยบาย บางครั้งการใช้ตัวชี้วัดเพียงด้านใดด้านหนึ่ง การวางกรอบทิศทางการดำเนินการตามมาก็อาจเกิดข้อผิดพลาดได้ ภาคการเกษตรในวันนี้หากจะวางตำแหน่งการพัฒนาไปด้านใดด้านหนึ่ง เช่นเน้นไปด้านเศรษฐกิจ เราจะพบข้อเท็จจริงไปในอีกลักษณะหนึ่ง นั่นคือ ต้องใช้พื้นที่ของประเทศราว 149 ล้านไร่เพื่อทำการผลิตทางการเกษตร และใช้แรงงานประมาณ 28 ล้านคน แต่ทั้งหมดนี้คิดเป็นสัดส่วนของ GDP ทั้งหมดประมาณ 8% ยิ่งเมื่อเทียบตัวเลขดังกล่าวกับสาขาอื่น จะเห็นว่าสัดส่วนของการใช้แรงงานแตกต่างกันมาก และให้ผลต่อ GDP ในสัดส่วนที่สูงกว่าภาคการเกษตรกว่า 2-3 เท่า ดังนั้นการใช้ข้อมูลตัวชี้วัดทางด้านเศรษฐกิจอย่างเดียวอาจไม่สะท้อนข้อเท็จจริงได้ ตรงกันข้ามมีหลายกูรูที่มักจะให้คำนิยามภาคการเกษตรที่ผูกพันกับวิถีชีวิต วัฒนธรรมและประเพณีต่างๆ ที่ไม่สามารถนำมาคิดในทางเศรษฐกิจได้โดยตรง แต่ได้สร้างคุณค่าและมูลค่าให้เกิดขึ้นในทางอ้อม เป็นองค์ประกอบที่ทำให้โครงสร้างสังคมไทยสามารถดำรงอยู่ได้เช่นปัจจุบัน สร้างความเข้มแข็งในกับชุมชน ครัวเรือน และโครงสร้างของเศรษฐกิจของประเทศ มีความมั่นคงทางอาหาร ความมั่นคงของครัวเรือนรองรับ เหมือนกับข้อเท็จจริงของตัวเลข GDP ในไตรมาสที่ผ่านมา พบว่าภาพรวมเศรษฐกิจของไทยอยู่ในภาวะถดถอย ประมาณการว่าภาพรวมของ GDP ในปีนี้จะลดลงกว่า 12% และ GDP ภาคการเกษตรจะลดเหลือลงราว2.3 % เท่านั้น หมายความว่าภาคการเกษตรในภาวะที่เศรษฐกิจถดถอยกลับเป็นภาคที่ช่วยหนุนเศรษฐกิจของไทยมิให้ตกต่ำลงไป เมื่อเทียบกับภาคการท่องเที่ยวและบริการที่ได้รับผลกระทบอย่างรุนแรง แสดงให้เห็นว่าภาคการเกษตรสามารถดูดซับสิ่งต่างๆ เหล่านี้ได้ในระดับหนึ่ง
สิ่งที่จะเกิดขึ้นตามมาในสถานการณ์ปัจจุบันและจำเป็นต้องนำไปคิดต่อเพื่อให้เกิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่องและประสบผลสำเร็จด้วยดี คือ ประสิทธิภาพการผลิตทางการเกษตรที่เรียกกันว่าProductivity โดยภาคการเกษตรจะต้องทบทวนและวางแผนการดำเนินการใหม่ เพื่อให้ภาคการเกษตรยังสามารถเป็นเครื่องจักรสำคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศในภาวะวิกฤติเช่นนี้ ทั้งผลกระทบจากการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิค-19 หรือเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
ช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา ผมได้พบปะกับอดีตเกษตรกร part time ที่มีอาชีพรับราชการเป็นหลัก ปัจจุบันผันตัวเองมาเป็นเกษตรกร full time หลังจากเกษียณอายุราชการ โดยสิ่งที่สะท้อนจากการเป็นเกษตรกร full time คือการยอมรับว่าความจริงว่า แม้ตัวเกษตรกรมีความพร้อมที่จะเปลี่ยนแปลงกระบวนการผลิตของตนเองให้ทันต่อเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงไป อยากเพิ่ม productivity แต่หากปัจจัยที่เกี่ยวข้องต่างๆ ไม่เอื้ออำนวย สุดท้ายก็ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงไปในแบบที่อยากให้เป็นได้ เช่น การทำนา จำเป็นต้องใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวที่มีคุณภาพ มีการเตรียมดินด้วยการใช้เครื่องจักรกลทางการเกษตรที่เหมาะสม ที่สำคัญยังต้องอาศัยธรรมชาติว่าฟ้าฝนจะเป็นใจหรือไม่ จึงเป็นประเด็นที่ยากลำบากต่อความสำเร็จของการทำนา โดยในช่วง 2-3 เดือนที่ผ่านมา ต้องเสาะหาเมล็ดพันธุ์ข้าวเพื่อจะมาปลูกในพื้นที่นา 30 ไร่ กว่าจะหามาได้ก็แทบจะเลิกทำนา พอได้มาก็ไม่แน่ใจว่าเป็นข้าวปลูกพันธุ์ดี มีคุณภาพตามที่โฆษณาหรือไม่ แต่ต้องยอมเพราะไม่มีทางเลือกอื่นต้องมาลุ้นช่วงหว่านกันอีกที เมื่อหว่านข้าวไปแล้ว ในสัปดาห์แรกๆ ยังต้องลุ้นต่อว่าน้ำจะมามากน้อยเพียงใด ถ้ามามากเมล็ดพันธุ์ข้าวที่หว่านไว้จะไหลไปตามน้ำจนหมดหรือไม่ หากน้ำไม่มาจริงๆ ความชื้นที่มีจะพอให้ต้นข้าวงอกรอฝนหรือไม่ หากน้ำดี ฝนมาได้จังหวะพันธุ์ข้าวที่หว่านไว้จะกลายเป็นข้าวพันธุ์ดีจริงหรือข้าวดีด-ข้าวเด้ง ชีวิตมีลุ้นกว่าตอนทำราชการเสียอีกตกในอยู่ภาวะหัวเราะมิได้ ร่ำไห้มิออกตามสำนวนหนังจีนกำลังภายใน ตัวอย่างที่ยกมาดังกล่าวเป็นเกษตรกรระดับมีความรู้ และมีเครือข่ายกว้างขวางในระดับหนึ่ง ถึงกระนั้นยังมีปัญหาในเรื่องเทคโนโลยีและการเข้าถึง หากเป็นกลุ่มที่โอกาสและเครือข่ายแคบกว่าจะปรับตัวและอยู่ในสถานการณ์ปัจจุบันได้อย่างไร คงต้องฝากเป็นประเด็นให้คิดกันต่อ
สมชาย ชาญณรงค์กุล
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี