สัปดาห์ที่ผ่านมา ผมได้เสนอเรื่องการเดินทางจากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ไปยังจังหวัดทางภาคเหนือโดยรถยนต์ ผ่านจุดต่างๆ ที่น่าสนใจ โดยเฉพาะการทำการเกษตรระหว่างเส้นทางที่ผ่านไป เริ่มจากการออกจากสถาบันการศึกษาทางการเกษตรที่เก่าแก่ของชาติ สร้างบัญฑิตออกมารับใช้สังคม ประเทศชาติมายาวนาน จากย่านบางเขนที่เดิมเป็นทุ่งนา ต่อมาที่ดินถูกเปลี่ยนมือกลายเป็นที่อยู่อาศัย บ้านจัดสรร สภาพแวดล้อมเปลี่ยนไปจากเดิม และทิ้งท้ายประเด็นของทุ่งรังสิตที่มีเรื่องราวในอดีตมากมาย
เมื่อย่านดอนเมือง ซึ่งเป็นที่ตั้งของกองทัพอากาศ และมีสนามบินดอนเมือง เข้าใจว่าการเลือกทำเลในครั้งอดีต มั่นใจว่าเป็นที่ดอน น้ำไม่ท่วม แต่เมื่อปี 2554 สนามบินแห่งนี้ก็ไม่รอดจากน้ำท่วมใหญ่เช่นกัน เลยไปทุ่งรังสิตกลายเป็นแหล่งรวมของหมู่บ้านจัดสรรตลอดแนวคลองรังสิตทุกสาย ทั้งที่เดิมนั้นรัชกาลที่ 5 ทรงมีพระราชดำริให้ขุดคลองรังสิตเพื่อใช้เป็นที่นาปลูกข้าว เป็นแหล่งอู่ข้าวอู่น้ำ และมีการตั้งสถานีทดลองข้าวรังสิตขึ้นมาในแถวคลอง 6 เมืองธัญบุรี เป็นแหล่งวิจัยและพัฒนาการผลิตข้าวที่สำคัญของประเทศ รวมทั้งเป็นพื้นที่ที่มีการจัดระบบชลประทานเพื่อการเกษตรที่ค่อนข้างสมบูรณ์ แต่เมื่อประชากรเมืองเพิ่มมากขึ้น ความต้องการที่อยู่อาศัยเพิ่มตามไปด้วย และรูปแบบของการพัฒนาที่กระจุกตัวอยู่ในแถบเมืองหลวง ส่งผลให้ความจำเป็นของทุ่งรังสิตในการเป็นอู่ข้าวอู่น้ำลดลง กลายเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยที่สำคัญแทน เมื่อที่อยู่อาศัยเต็มพื้นที่ การสร้างถนนหนทาง การวางผังเมืองที่บกพร่อง ส่งผลต่อความสามารถในการระบายน้ำและการรับน้ำในฤดูน้ำหลาก ดังนั้นจึงไม่ต้องแปลกใจว่าหากปีไหนน้ำมาก รับรองว่าปัญหาน้ำท่วมมาถึงแน่นอน
สถานีทดลองข้าวรังสิต ปัจจุบันคือ ศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี สังกัดกรมการข้าว นับว่าเป็นศูนย์วิจัยข้าวที่เข้มแข็งแห่งหนึ่ง ในอดีตมีนักวิจัยระดับนานาชาติที่เก่งๆ หลายท่าน สร้างผลงานไว้กับประเทศหลายอย่าง ปัจจุบันเป็นอย่างไรบ้างก็ไม่อาจทราบได้ บริเวณเดียวกันยังเป็นที่ตั้งของธนาคารเชื้อพันธุกรรมพืช หรือ Gene Bank เป็นหน่วยงานในสังกัดสำนักวิจัยพัฒนาเทคโนโลยีชีวภาพ สังกัดกรมวิชาการเกษตร ซึ่งอันที่จริงแล้วศูนย์วิจัยข้าวเดิมอยู่ภายใต้สถาบันวิจัยข้าว สังกัดกรมวิชาการเกษตร ก่อนที่จะปรับโครงสร้างมาสังกัดกรมการข้าว ย้อนไปที่ธนาคารเชื้อพันธุกรรมพืช เป็นแหล่งเก็บรวบรวมเชื้อพันธุกรรมของพืชด้วยเทคโนโลยีสมัยใหม่ เพื่อใช้ประโยชน์ให้กับลูกหลานในอนาคต
ทุ่งรังสิตในอดีตนอกจากจะเป็นแหล่งปลูกข้าวที่สำคัญแล้ว ตามแนวถนนพหลโยธินในยุคนั้น จะมีแผงขายแตงโมอยู่ริมข้างทาง ถึงกับครูเพลงนำไปแต่งเป็นเพลงลูกทุ่งกลายเป็นเพลงฮิตติดอันดับของไทย และอมตะมาจนถึงปัจจุบัน จึงอาจเป็นหลักฐานว่าเมื่อสิ้นสุดฤดูการทำนาแล้ว ชาวนาจะปลูกแตงหลังทำนา บางข้อสันนิษฐานก็มองว่าแตงดังกล่าวอาจนำมาจากสุพรรณบุรีก็เป็นได้ อย่างไรก็ตามชี้ให้เห็นว่ามีการจัดระบบการปลูกพืชมากันตั้งแต่ครั้งอดีต ไม่ใช่การทำนาอย่างต่อเนื่องเช่นปัจจุบัน นอกจากนี้บริเวณปากคลองรังสิตดังกล่าวยังเป็นแหล่งรวมของการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำที่สำคัญในอตีดอีกด้วย จึงเป็นพื้นที่หนึ่งที่เป็นย่านการค้าสินค้าการเกษตรที่สำคัญด้วยเช่นกัน ปัจจุบันพื้นที่กลายเป็นที่พักอาศัย ศูนย์การค้า โรงงาน และยังคงมีตลาดค้าส่งสินค้าเกษตรที่สำคัญหลายตลาดอยู่ในย่านนี้ไม่ว่าจะเป็นตลาดไท หรือ ตลาดสี่มุมเมือง
การพัฒนาต่างๆ ที่เกิดขึ้นย่อมนำมาซึ่งความเปลี่ยนแปลง แต่สิ่งที่ไม่เปลี่ยนคือความต้องการของอาหารของมวลมนุษยชาติ เพราะอาหารยังคงเป็นปัจจัยสำคัญในการดำรงชีวิต ในขณะที่ความต้องการอาหารขยายตัวมากขึ้นจากการเพิ่มขึ้นของจำนวนประชากร แต่ก็ส่งผลกระทบต่อพื้นที่ทำการเกษตรด้วยเช่นกัน ดังนั้นภาคการเกษตรจะต้องปรับตัวด้วยการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตให้มากขึ้น ผลตอบแทน ผลผลิตต่อพื้นที่ต้องเพิ่มขึ้น จึงจะสามารถรองรับการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวได้ ดูเหมือนเป็นประเด็นที่ผู้คนในวงการเกษตรทราบกันดี แต่ทำกันไม่ดีหรือไม่คงต้องติดตามกันต่อไป
สมชาย ชาญณรงค์กุล
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี