ณ แหล่งเรียนรู้เพลงพื้นบ้านภาคกลาง ตำนานลำตัดชื่อดังของเมืองไทยที่ตำบลลำลูกบัว อำเภอดอนตูม จังหวัดนครปฐม ในบริเวณบ้านของแม่ศรีนวล ขำอาจ ศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะการแสดง (ศิลปะพื้นบ้าน-ลำตัด) พุทธศักราช 2562 ได้เปิดบ้านอย่างเป็นทางการให้เป็นแหล่งเรียนรู้ลำตัดแก่คนรุ่นใหม่และผู้ที่สนใจอย่างครบวงจร ภายในพื้นที่มีอาคารพิพิธภัณฑ์ขนาดเล็ก จัดแสดงนิทรรศการองค์ความรู้ลำตัด การแสดงพื้นบ้านและวิถีชีวิต 3 ศิลปินแห่งชาติ “พ่อหวังเต๊ะแม่ประยูร แม่ศรีนวล” พบอุปกรณ์ข้าวของเครื่องใช้สำหรับการแสดงลำตัดหลากหลาย เช่น เทปคาสเซตต์ ซีดี สมุดเขียนเพลงลำตัดของพ่อหวังเต๊ะ เสื้อผ้านักแสดงเครื่องดนตรีที่ถูกเก็บรักษาไว้เป็นอย่างดีเป็นอนุสรณ์ถึงครูลำตัดของแผ่นดินถัดจากอาคารนิทรรศการบริเวณด้านข้างเป็นเวทีฝึกฝนลำตัด รวมถึงใช้แสดงลำตัด เมื่อเดินไปทางด้านหลังพบ“สวนลิ-ธรรม ลำตัด” สวนผักยกพื้นมีแปลงปลูกผักพื้นบ้าน ผักสวนครัวผักสลัด และยังมีบ่อเพาะเลี้ยงกุ้ง เลี้ยงปลาอีกต่างหาก
แนวคิดการรังสรรค์แหล่งเรียนรู้ลำตัดอย่างครบวงจรนี้ แม่ศรีนวล เล่าว่าได้สืบทอดเจตนารมณ์ของพ่อหวังเต๊ะ ทั้งการฝึกอบรมลำตัดในรูปแบบการสอนแบบคู่ขนาน คือ การอบรมแบบดั้งเดิม (การสอนแบบเข้าค่าย) และแบบสมัยใหม่ (การสอนแบบอบรมรายวันและการสอนออนไลน์) ให้ผู้เข้าอบรมจะได้เรียนรู้จากนิทรรศการ เรียนรู้วิถีชีวิตที่เรียบง่าย เข้าถึงภูมิปัญญาท้องถิ่นคลุกคลีกับธรรมชาติ ทำให้สามารถพึ่งพาตนเองได้ การนำกุ้งและปลาจากบ่อเพาะเลี้ยง รวมทั้งพืชผักจากสวนหลังบ้าน มาปรุงเป็นอาหารรับประทานกันเองในกลุ่มการฝึกอบรมลำตัด เป็นแหล่งเรียนรู้ทั้งด้านการศึกษา สร้างสรรค์สุนทรียะในจิตใจ และยังส่งเสริมด้านการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ถือเป็นการปรับตัวให้เป็นวิถีใหม่ (New Normal) ของการฝึกอบรมลำตัดรูปแบบสมัยใหม่ภายใต้สถานการณ์การระบาดของเชื้อไวรัส โควิด-19
แม่ศรีนวลได้เริ่มใช้เทคโนโลยี สื่อสารสนเทศเข้ามาช่วยการสอนการฝึกอบรมลำตัดรูปแบบออนไลน์ ได้ในระยะหนึ่งแล้ว โดยเริ่มต้นใช้การ Live ผ่าน Facebook Fan page ต่อมาสอนผ่านทาง Zoom มีทั้งการสอนลำตัดออนไลน์ไปสู่ผู้พิการทางสายตา และในอนาคตอาจมีการจัดทำเป็น CD Podcast หรือชุดการเรียนลำตัดด้วยตัวเอง สามารถจัดส่งไปได้ทั่วประเทศและต่างประเทศ ซึ่งสามารถตอบโจทย์วิถีชีวิตที่เปลี่ยนไป ทำให้ผู้เรียนใช้ระยะเวลาการเรียนไม่นาน เรียนรู้ง่ายๆได้ด้วยตนเอง สามารถแสดงผลงานทางโซเชียลมีเดียได้สะดวก นอกจากนี้ ยังมีการเพิ่มหลักสูตรการประยุกต์ท่ารำลำตัดให้เป็นท่าออกกำลังกาย บริหารร่างกายง่ายๆ เหมาะสำหรับผู้สูงอายุ อีกด้วย
แม่ศรีนวลยังเล่าให้ฟังว่าเกือบ 60 ปีแล้ว จากจุดเริ่มต้นของการเข้าสู่วงการลำตัด อันที่จริงตอนยังเด็กก็ไม่ได้สนใจอะไร แต่ตาของแม่ศรีนวล เป็นคนที่ชื่นชอบการแสดงลำตัดเห็นหลานสาวเป็นคนมีอัธยาศัยดี สวย ยิ้มเก่ง จึงได้นำหลานสาว คือ แม่ศรีนวลไปฝากกับคณะลำตัดชื่อดังคือ พ่อหวังเต๊ะและส่วนตัวคิดว่าการแสดงลำตัดนี้เป็นอาชีพที่สามารถทำให้มีเงินมีทองมาใช้เลี้ยงตนเอง เลี้ยงดูครอบครัวช่วยเหลือพ่อกับแม่ได้ เมื่อปี 2505 จึงได้มีโอกาสเรียนรู้การแสดงลำตัดกับพ่อเต๊ะ (พ่อของหวังเต๊ะ หรือนายหวังดีนิมา ศิลปินแห่งชาติ) ฝึกเพียง 2-3 เดือนก็สามารถขึ้นร้องลำตัดเป็นครั้งแรกได้จากที่ได้เล่นเป็นนางเอกของคณะแม่ประยูร จึงทำให้เป็นที่รู้จักของผู้ชมโดยทั่วไป การที่จะเป็นนักแสดงลำตัดหรือนักแสดงเพลงพื้นบ้านให้ประสบความสำเร็จได้ดี ที่สำคัญมาก คือ ต้องมีใจรักในอาชีพในสิ่งที่ทำ สนใจใฝ่เรียนรู้ในอาชีพ คนรุ่นเก่าเขาทำได้ เราเองก็ต้องทำได้ มีหัวใจนักสู้ไม่ยอมแพ้จนกว่าจะทำให้ได้ คือเคล็ดลับความสำเร็จไม่ว่าจะอาชีพใด
“นอกจากตัวเราจะเก่งแล้วต้องมีทีมงาน คณะนักแสดง วงดนตรี ที่เป็นมืออาชีพ คอยสนับสนุนเกื้อกูลกันจึงทำให้ประสบความสำเร็จมีชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับ และที่สำคัญการแสดงต้องเข้าถึงใจของคนดูคนชม คณะลำตัดของพ่อหวังเต๊ะ แม่ศรีนวล จะใช้การร้องที่สุภาพสละสลวย ไม่เล่นถ้อยคำที่หยาบหรือลามก แต่การร้องสองแง่สองง่ามจำเป็นต้องมี เพราะถือเป็นสีสันของการแสดงลำตัด และเนื้อหาที่ร้องก็ทันสมัยหยิบยกเหตุการณ์ปัจจุบันมาสร้างความสนุกสนาน ครื้นเครงให้กับผู้ชม เป็นการแสดงที่สื่อสารถึงตอบโจทย์ความต้องการของผู้ชมคนดู” และแม่ศรีนวลยังได้ฝากถึงเด็ก เยาวชน คนรุ่นใหม่ ให้หันมาสนใจการแสดงพื้นบ้านของไทย กันนิดๆ หน่อย ไม่ต้องมากก็ได้ เพราะลำตัดหรือเพลงร้องต่างๆ ถือเป็นรากเหง้าเป็นมรดกภูมิปัญญาด้านศิลปะการแสดงของประเทศเรา และฝากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้ช่วยกันส่งเสริมอนุรักษ์วัฒนธรรมที่ดีงามนี้ไว้ให้ยั่งยืนต่อไป
งานเปิดบ้านในครั้งนี้เกิดขึ้นและประสบความสำเร็จได้ภายใต้สถานการณ์ โควิด-19 นายชาย นครชัย อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กล่าวว่า งานเปิดบ้านลำตัด 3 ศิลปินแห่งชาติ “พ่อหวังเต๊ะ แม่ประยูร แม่ศรีนวล” ณ แหล่งเรียนรู้เพลงพื้นบ้านภาคกลาง บ้านศิลปินแห่งชาตินางศรีนวล ขำอาจ นี้ เป็นการอนุรักษ์และสนับสนุนให้เพลงพื้นบ้านไม่เลือนหายไปตามกาลเวลา เป็นแหล่งเรียนรู้และให้คำปรึกษาแนะนำผู้สนใจในเพลงพื้นบ้านลำตัด โดยเฉพาะนิสิต นักศึกษา ซึ่งสวธ.ได้พัฒนาศักยภาพบ้านศิลปินแห่งชาติให้เป็นแหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรมอย่างยั่งยืน ปัจจุบันแม่ศรีนวลเป็นครูเพลงลำตัดที่มีปฏิภาณไหวพริบ และลีลาการร้องการรำสวยงาม พัฒนาฝีมือการแสดงมาอย่างต่อเนื่อง สานต่อเจตนารมณ์ของพ่อหวังเต๊ะ ศิลปินแห่งชาติ ที่เป็นทั้งครูและคู่ชีวิต ตลอดระยะเวลา 60 ปี ยังคงสร้างสรรค์พัฒนาการแสดงลำตัดอย่างต่อเนื่อง เผยแพร่การแสดงผ่านสื่อที่ทันสมัย เปิดบ้านพักให้เป็นแหล่งเรียนรู้เพลงพื้นบ้านภาคกลาง ถ่ายทอดความรู้การแสดงให้คนรุ่นใหม่ โดยบ้านแม่ศรีนวลนี้ ถือเป็นลำดับที่ 30 ของโครงการเปิดบ้านศิลปินแห่งชาติเป็นแหล่งเรียนรู้ศิลปวัฒนธรรม
โดยผู้ที่สนใจเข้าชมนิทรรศการ บ้านลำตัดคณะหวังเต๊ะ 3 ศิลปินแห่งชาติพ่อหวังเต๊ะ แม่ประยูร แม่ศรีนวล สามารถเข้าชมได้ที่ แหล่งเรียนรู้เพลงพื้นบ้านภาคกลาง ลำตัด พ่อหวังเต๊ะแม่ศรีนวล หมู่ 3 บ้านไผ่ประทุน ต.ลำลูกบัว อ.ดอนตูม จ.นครปฐมมีแหล่งท่องเที่ยวในละแวกใกล้เคียง คือ ตลาดทุ่งบัวแดง ตลาดกลางกุ้ง บางเลนธานี ตลาดบางหลวง ร.ศ.๑๒๒วัดสามง่าม และร้านขนมเปี๊ยะ ครูสมทรงบางเลน ติดตามข้อมูลข่าวสารการฝึกอบรมลำตัดได้ที่ Facebook Fan page “ลำตัดหวังเต๊ะ-แม่ศรีนวล” หรือโทร.081-8748615 และสามารถติดตามข่าวสารทางวัฒนธรรมได้ทางแฟนเพจ กรมส่งเสริมวัฒนธรรม และ “สถานีวัฒนธรรม”
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี