วันที่ 1 เม.ย.66 ตัวเมืองจังหวัดเชียงราย เมื่อมองจากมุมสูงยังคงพบว่าถูกปกคลุมด้วยหมอกควันอย่างหนาแน่น ท้องฟ้าหลัวจนแทบไม่เห็นตัวเมือง เนื่องจากรัศมีในการมองเห็นต่ำ ระยะเพียง 1-3 กิโลเมตรเท่านั้น ภาพของสันเขาต่างๆ รวมทั้งองค์เจ้าแม่กวนอิมขนาดใหญ่สูงถึง 79 เมตร ของวัดห้วยปลากั้ง ตำบลริมกก อำเภอเมืองเชียงราย ที่ตั้งตระหง่านเหนือตัวเมืองหายไปทั้งองค์ โดยกรมควบคุมมลพิษได้ตรวจวัดคุณภาพอากาศเช้านี้ของตัวเมืองเชียงรายพบว่ายังสูง pm 2.5 วัดได้ 269 ไมโครกรัมต่อลูกบาสก์เมตร อ.แม่สายวัดได้ 314 ไมโครกรัมต่อลูกบาสก์เมตร อ.เชียงของ วัดได้ 238 ไมโครกรัมต่อลูกบาสก์เมตร ซึ่งเป็นค่าที่เพิ่มขึ้นจากวันก่อนและมีผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชน

ขณะที่สถานการณ์ไฟป่ายังคงมีอย่างต่อเนื่องทั้งในพื้นที่ดอยจระเข้ อ.แม่จัน อุทยานแห่งชาติลำน้ำกกอุทยานแห่งชาติแม่ปืม อ.เมืองเชียงราย อุทยานแห่งชาติดอยหลวง อ.พาน และป่าเขต อ.แม่สรวย อ.เวียงเป่าเป้า ฯลฯ ซึ่งนายพุฒิพงศ์ ศิริมาตย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย ในฐานะผู้บัญชาการ ศบก.ไฟป่า จ.เชียงราย ยังคงระดมกำลังเจ้าหน้าที่จำนวนหหลายพันคนออกดับไฟป่าตามจุดความร้อนหรือฮอตสปอตต่างๆ ที่เกิดขึ้น

โดยพบว่าล่าสุดมีเจ้าหน้าที่ได้รับบาดเจ็บ 1 คนจนเกือบทำให้เสียชีวิตทราบชื่อคือนายธนดล เวียงนนท์ อายุ 53 ปี พนักงานราชการหน่วยจัดการต้นน้ำดอยตุง ขณะเข้าดำเนินการออกดับไฟป่าบริเวณบ้านผาบือ หมู่ที่ 9 ต.แม่ฟ้าหลวง อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย พื้นที่เสียหายประมาณ 3-0-19 ไร่เหตุเกิดเมื่อเวลาประมาณ 12.30 น.ของวันที่ 30 มีนาคม 2566 ที่ผ่านมา โดยไม้ไผ่ ซึ่งถูกไฟลุกไหม้พาดสายส่งไฟฟ้า ทำให้เกิดประกายไฟลุกลาม จึงได้แจ้งการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคสาขาย่อยดอยตุง ให้ทำการตัดไฟ เจ้าหน้าที่จึงได้ทำการดับไฟที่ไหม้จนดับสนิท จึงแจ้งให้ทางการไฟฟ้าทำการปล่อยไฟฟ้า ขณะที่เจ้าหน้าที่กำลังเดินลอดสายไฟฟ้าที่หย่อนลง พลาดเสียหลักโดนไฟฟ้าช๊อต แจ้งกู้ภัยนำตัวส่งโรงพยาบาลแม่จัน เบื้องต้นแพทย์ตรวจอาการพบว่า ปลอดภัยพ้นขีดอันตราย แต่ให้นอนดูอาการที่ รพ. 3-4 คืน 

ล่าสุดทางนายชุติเดช กมนณชนุตม์ ผอ.สบอ.15 (เชียงราย) พร้อมด้วยนายกอบชนม์ พัชรพิมล หัวหน้าหน่วยจัดการต้นน้ำดอยตุง นายพรเทพ ศิระวงษ์ ผอ.ส่วนจัดการต้นน้ำ และเจ้าหน้าที่ ที่เกี่ยวข้องได้เข้าเยี่ยมอาการ นายธนดล ที่โรงพยาบาลแม่จัน เพื่อให้กำลังใจ พร้อมมอบกระเช้าผลไม้และเงินสวัสดิการสบอ.15 เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายเบื้องต้น ทั้งนี้ได้สอบถามอาการ และเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น พร้อมทั้งกล่าวชื่นชมและให้กำลังใจเจ้าหน้าที่ ให้หายบาดเจ็บโดยเร็ว นอกจากนี้ยังได้เยี่ยมอาการนายอาทู มาเยอะกูจนท.สถานีควบคุมไฟป่าดอยแม่สลองที่ประสบอุบัติเหตุรถยนต์เบรคแตกลงข้างทางเมื่อวันที่ 22 มีนาคม2566 แพทย์แจ้งว่ามีอาการดีขึ้นตามลำดับเช่นกัน

นายพุฒิพงศ์ ศิริมาตย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย กล่าวว่า สำหรับไฟป่าที่เกิดขึ้นทางจังหวัดได้ขอสนับสนุนเฮลิคอปเตอร์จากหลายหน่วยงาน ทั้ง ฮ.ปักเป้า แบบ KA-32 ของกรมบรรเทาสาธารณภัย(ปภ.) ของกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมและของฝ่ายทหารกองทัพภาคที่ 3 ที่เข้ามาสนับสุนเพิ่มเติม จึงทำให้สามารถดับไฟป่าได้แล้วหลายจุดแต่บางจุดไม่สามารถบินไปได้ เช่น ดอยจระเข้อ.แม่จัน ฯลฯ เพราะทัศนวิสัยทางอากาศยังไม่ดีพอซึ่งวันนี้หากสภาพอากาศเหมาะสมก็จะบินเข้าไปดับต่อไป ด้านเขต อ.เมืองเชียงราย พบว่าได้มีการจำกัดเขตจนทำให้ปริมาณฮอตสปอตที่เคยมีมากกว่า 100 แห่ง ลดลงจนใกล้หมดแล้วโดยเหลือเพียงประมาณ 25 จุดเท่านั้น ส่วนทางโซนทิศใต้ทาง อ.แม่สรวยและ อ.เวียงป่าเป้า ยังมีไฟลุกไหม้หลายจุดซึ่งก็จะใช้วิธีจำกัดวงให้แคบลงไปเรื่อยๆ เพื่อค่อยๆ ดับให้หมดในอนาคตต่อไป

รายงานข่าวแจ้งว่าล่าสุดทาง ผบ.กองบิน 41 กองทัพอากาศ ได้อนุมัติให้ฝูงบิน 416 (เชียงราย) ตั้งอยู่ในเขต อ.เมืองเชียงราย ได้สนับสนุนกองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดเชียงราย(กอปภ.จ.ชร.) ในการใช้สนามบินเพื่อการลงจอดของเฮลิคอปเตอร์ดังกล่าวแล้วจนกว่าการดับไฟจะเสร็จสิ้น ขณะที่การจับกุมผู้กระทำความผิดเกี่ยวกับการทำลายและเผาป่าตั้งแต่ จ.เชียงราย ประกาศห้ามเผาวันที่ 15 ก.พ.-15 เม.ย.นี้ พบว่าจนถึงวันนี้ (31 มี.ค.) มีจำนวน 11 คดี ผู้ต้องหาจำนวน 15 คน ขณะเดียวกันจะมีการเปิดภารกิจ กรมฝนหลวงและการบินเกษตร จะทำการบินแบบอากาศยาน CASA ภารกิจดับไฟป่าเชียงราย  ในวันจันทร์ที่ 3 เม.ย.66 เวลา ประมาณ 13.00 น. ที่ท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง โดย กรมฝนหลวงฯ จะทำการบิน 2 ลำ ขึ้นบิน 4 รอบ ต่อวัน ทุกวัน จนกว่าสถานการณ์จะคลี่คลาย

ด้านนายชัยยนต์ ศรีสมุทร นายกเทศมนตรีตำบลแม่สาย กล่าวถึงปัญหาหมอกควันในพื้นที่ชายแดนแม่สายว่าปีนี้ถือว่าสถานการณ์หนักกว่าทุกปี เนื่องจากพื้นที่แม่สายไม่เหมือนที่อื่นเพราะมีลมตะวันเฉลียงใต้พัดมาประกอบกับมีสันเขาดอยนางนอน และดอยสะโง้ขนาบ 2 ข้าง ทำให้มีช่องลมพัดมาและเกิดกระแสวนทำให้ควันไฟไม่ไปไหน บางจังหวะจึงมีหมอกควันพุ่งขึ้นสูงมาก  

ทั้งที่ในพื้นที่แทบไม่มีจุดฮอตสปอตเกิดขึ้นเลย จึงเชื่อกันว่าหมอกควันส่วนใหญ่จะต้องมาจากประเทศเพื่อนบ้าน ซึ่งแม่สายมีชายแดนติดกับประเทศเมียนมา ในระยะที่ผ่านมามีการนำเมล็ดพันธุ์ข้าวโพดมาจำหน่ายในพื้นที่และส่งออกประเทศเพื่อนบ้านจำนวนมาก ประกอบกับการงดเก็บภาษีนำเข้าเป็นศูนย์บาท ทำให้มีพื้นที่เพาะปลูกเพิ่ม จากข้อมูลการศึกษาของอาจารย์มหาวิทยาลัยในเชียงรายพบว่า ในภาคเหนือของไทยมีพื้นที่ปลูกกว่า 2 ล้านไร่ ในเมียนมาประมาณ 3 ล้านไร่และในลาว มีไม่ต่ำกว่า 5 ล้านไร่ซึ่งอาจเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้จุดฮอทสปอตและหมอกควันในประเทศเพื่อนบ้านมีสูงจนส่งผลกระทบมายังฝั่งไทย

นายชัยยนต์ กล่าวว่า ในฐานะผู้บริหารท้องถิ่นไม่มีอำนาจอะไรเลยที่จะเข้าไปจัดการปัญหาเหล่านี้ได้ จึงมีการร้องขอไปยังรัฐบาลหรือผู้มีอำนาจ ให้มีการชะลอการนำเข้าข้าวโพด ณปัจจุบันตอนนี้เลย เพื่อศึกษาผลกระทบ แม้จะกระทบต่อผู้ประกอบการการผลิตอาหารสัตว์บ้างแต่ก็อยากให้บริษัทหรือผู้ได้รับประโยชน์เหล่านี้มองเห็นปัญหาและเข้ามาช่วยแก้ไขปัญหาหมอกควันข้ามแดนบ้าง เพราะชาวบ้านทนกับปัญหานี้มานับ 10 ปี แและมีแนวโน้มรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ จึงอยากให้รัฐบาลหรือผู้ประกอบการต่างๆ เข้ามาแก้ปัญหาเหล่านี้ก่อนแล้วค่อยผ่อนปรนในการนำเข้าในอนาคต

นายชัยยนต์ กล่าวด้วยว่า นอกจากนี้อยากให้รัฐบาลชุดใหม่ที่กำลังจะมีการเลือกตั้งได้ผลักดันกฎหมายเหมือนประเทศสิงคโปร์ ซึ่งมีบทลงโทษผู้สร้างมลภาวะ รวมถึง พ.ร.บ.อากาศสะอาด เห็นมีหลายพรรคการเมืองพูดถึงกันอยู่ ซึ่งก็อยากให้มีการดำเนินการจริงๆ ขอให้ทางคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติกำหนดมาตรการช่วยเหลือหรือวิธีปฎิบัติ ซึ่งทราบเพียงว่ามีค่าเกินมาตรฐาน 50 ไมโคกรัมต่อลูกบาศก์เมตร เช่น ที่มีสายมีค่าเกิน 500 นานกว่าสัปดาห์ แต่ท้องถิ่นเองไม่ทราบว่าจะต้องทำอย่างไร มีการประกาศภัยอย่างไร มีการช่วยเหลืออย่างไร

พร้อมทั้งสนับสนุนงบประมาณลงมาช่วยเหลือลำพังท้องถิ่นสามารถอนุมัติงบซื้อหน้ากากอนามัยแแจกจ่ายได้ในวงเงินจำกัด และได้เพียงบางกลุ่ม ซึ่งอาจเปลี่ยนคำจำกัดความกลุ่มเสี่ยงซึ่งไม่เพียงแต่ผู้เปราะบาง คนสูงอายุ เด็ก สตรีมีครรภ์หรือผู้มีโรคประจำตัว ทุกคนควรเป็นกลุ่มเสี่ยงหากค่าฝุ่นควันสูงก็ควรได้รับการช่วยเหลือทุกคน รัฐบาลควรกำหนด ระเบียบมาตรการและวิธีปฎิบัติมาให้ชัดเจน เพื่อให้ผู้บริหารท้องถิ่นดำเนินการได้ ประชาชนก็ได้รับรู้สิทธิของตนเอง ชาวบ้านบ่นว่าทำไมต้องซื้อยาแก้แพ้เอง ทำไมต้องซื้อหน้ากากเอง แม้แต่เครื่องฟอกอากาศรัฐบาลสามารถจัดสรรเครื่องฟอกอากาศในราคาทุนได้ เพื่อให้ชาวบ้านที่ยากจนเข้าถึงระบบป้องกันสุขภาพได้อย่างทั่วถึง - 003