เมื่อวันที่ 7 กรกฎาคม 2567 ที่บ้านเซเวียร์ ย่านอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ กรุงเทพฯ มีการจัดงานศาสนสัมพันธ์สนทนา "spread TRUTH not lies" เนื่องในโอกาสวันรณรงค์การพูดความจริง (Tell the Truth Day) ซึ่งตรงกับวันที่ 7 กรกฎาคม ของทุกปี โดย ผศ.สุชาติ เศรษฐมาลินี กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) กล่าวในช่วงหนึ่งของการเสวนา ว่า เราบอกว่าต้องพูดหรือนำเสนอความจริง แต่บางครั้งก็ส่งผลกระทบอย่างมหาศาลกับศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์หรือชีวิตความเป็นอยู่ส่วนตัว หรือบุคคลอื่นที่ไม่เกี่ยวข้อง

อย่างในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ มีการออกหมายจับผู้ก่อเหตุความรุนแรง ซึ่งสิ่งหนึ่งที่ในก่อนหน้านี้เคยมีแต่ระยะหลังๆ ก็ลดลงไป และเป็นสิ่งที่พยายามเตือนสติเจ้าหน้าที่ทหาร คือการทำป้ายไวนิล ขึ้นชื่อและภาพถ่ายของคนที่ถูกออกหมายจับติดไว้ตามด่านตรวจต่างๆ ซึ่งแม้ว่าจะมีหมายจับแต่ก็ต้องเข้าสู่กระบวนการศาล ในมิติสิทธิมนุษยชน ที่เป็นหลักสากลคือให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าผู้ถูกกล่าวหาเป็นผู้บริสุทธิ์ก่อนที่ศาลจะตัดสินว่าผิด หรือ Presumption of Innocence ซึ่งจะมีใครไปตีตราบุคคลก่อนผ่านกระบวนการนั้นไม่ได้

"อันนี้แค่โดนหมายจับ อาจจะต้องสงสัยอะไรก็แล้วแต่ พอไปขึ้นป้าย ผลกระทบคือแม่ที่ต้องไปส่งลูกไปโรงเรียน เด็กที่อยู่ในโรงเรียน จากเด็กที่เรียนได้ที่ 1 เรียนดี พอผ่านป้ายอันนี้ ปรากฎมีป้ายของคุณพ่อติดอยู่ตามด่าน ปรากฏว่าพอไปถึงโรงเรียน เด็กๆ ที่เป็นเพื่อนนักเรียนจะเรียกเด็กคนนี้ว่าอย่างไร? "ลูกโจร!-เมียโจร!" จากเด็กที่เรียนดีกลายเป็นเด็กที่ซึมเศร้า เด็กที่ไม่ตั้งใจเรียน เด็กที่หลุดออกไปจากระบบ อันนี้ก็เป็นมิติอันหนึ่งที่บอกว่านี่คือความจริง มีหมายจริงๆ แต่มันได้สร้างผลกระทบเยอะแยะมากมาย" ผศ.สุชาติ กล่าว

ผศ.สุชาติ กล่าวต่อไปว่า ยังมีกรณีที่สื่อมวลชนไปเสนอข่าวที่กระทบต่อสิทธิของผู้ต้องหา โดยไปพาดหัวใช้คำเรียกผู้ต้องหาคดีฆาตกรรม ในลักษณะการตั้งฉายาจากชื่อของผู้ต้องหากับอาวุธหรือเครื่องมือที่ถูกระบุว่าใช้ก่อเหตุ เช่น สมมติตนไปใช้ระเบิดซีโฟร์ก่อเหตุ สื่อก็อาจตั้งฉายาว่าสุชาติซีโฟร์ เป็นต้น โดยมีคดีที่สื่อไปพาดหัวข่าวตีตราผู้ต้องหา แต่ท้ายที่สุดศาลตัดสินยกฟ้อง

ซึ่งเรื่องนี้มีปรากฏในรายงานของ กสม.แต่ตนขอไม่เอยชื่อบุคคลหรือสิ่งที่ใช้ก่อเหตุในคดีนี้ เพราะถ้าเอ่ยแล้วทุกคนจะนึกออกว่าหมายถึงใคร เรื่องแบบนี้แม้จะเป็นความจริงที่สื่อบอกว่าต้องนำเสนอ แต่ในห้วงเวลาที่คดียังอยู่ในชั้นสอบสวน ความจริงแบบนี้ก็ไปสร้างผลกระทบ สร้างความเสียหายที่เป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนให้กับผู้คน ดังนั้นตนคิดว่าต้องระมัดระวัง

- 006