กฎหมายเกี่ยวกับคณะสงฆ์

ประเด็นเกี่ยวกับวัดหรือคณะสงฆ์ซึ่งสะเทือนจิตใจและสร้างความแปลกใจให้กับชาวพุทธไม่น้อย ในช่วงเวลานี้คงไม่พ้นกรณีของวัดไร่ขิง

ซึ่ง ในการกระทำความผิดของพระสงฆ์ และพระสงฆ์ที่มีตำแหน่ง ในการปกครองคณะสงฆ์ อาทิ เจ้าอาวาสวัด และไวยาวัจกรนั้นจะมีความแตกต่างกันคือ

สำหรับในกรณีที่เป็นพระสงฆ์และทำความผิดอาญาต่อวัด เส้นลักทรัพย์หรือยักยอกทรัพย์หรือฉ้อโกง เมื่อพระสงฆ์นั้นไม่มีมีตำแหน่งในการปกครองคณะสงฆ์ จะมีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา ในเรื่องนั้นๆซึ่งอยู่อำนาจของศาลยุติธรรม ไม่ใช่ศาลอาญาทุจริตฯ

และหากผู้กระทำความผิดเป็นพระสงฆ์ที่มีตำแหน่งในการปกครองคณะสงฆ์และไวยาวัจกรแล้ว จะถือเป็นเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญา โดยการกระทำในลักษณะที่มีตำแหน่งหน้าที่ตามประมวลกฎหมายอาญา จะมีโทษสูงกว่าในสถานะบุคคลธรรมดา จะต้องดำเนินกระบวนพิจารณาต่อศาลอาญาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบ ซึ่งรายละเอียด เกี่ยวกับความเป็นเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญา ของเจ้าอาวาส รวมถึง พระสงฆ์ที่มีตำแหน่งในการปกครองคณะสงฆ์ รวมถึงไวยาวัจกร นั้น ได้บัญญัติไว้ใน พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ ทั้งในมาตรา 37 และในมาตรา 45 คือ

มาตรา 37 หน้าที่ของเจ้าอาวาส เจ้าอาวาสมีหน้าที่ดังนี้

• บำรุงรักษาวัด จัดกิจการและศาสนสมบัติของวัดให้เป็นไปด้วยดี

• ปกครองและสอดส่องให้บรรพชิตและคฤหัสถ์ที่มีที่อยู่หรือ

พำนักอาศัยอยู่ในวัดนั้น ปฏิบัติตามพระธรรมวินัย กฎมหาเถรสมาคม ข้อบังคับ ระเบียบ หรือคำสั่งของมหาเถรสมาคม

• เป็นธุระในการศึกษาอบรมและสั่งสอนพระธรรมวินัยแก่บรรพชิตและคฤหัสถ์

• ให้ความสะดวกตามสมควรในการบำเพ็ญกุศล

มาตรา 45 สถานะของพระภิกษุและไวยาวัจกร

"ให้ถือว่าพระภิกษุซึ่งได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งในการปกครองคณะสงฆ์และไวยาวัจกร เป็นเจ้าพนักงานตามความในประมวลกฎหมายอาญา

ซึ่งในกรณีดังกล่าวเคยมีตัวอย่างฎีกาที่ 2003-2005 / 2500 ซึ่งได้วินิจฉัยเกี่ยวกับ อำนาจและหน้าที่ของเจ้าอาวาส ในการเป็นเจ้าพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญาไว้ดังนี้ ขณะเกิดเหตุจำเลยเป็นพระภิกษุได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาส ใช้อำนาจในตำแหน่งหน้าที่การงานในทางทุจริต เรียกเอาเงินสินบนในการให้เช่าที่ดินของวัดมีความผิดฐานเป็นเจ้าพนักงานรับสินบน การที่พระราชบัญญัติคณะสงฆ์บัญญัติไว้ว่า พระภิกษุซึ่งได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งตามบทแห่งพระราชบัญญัตินี้ ให้ถือว่าเป็นเจ้าพนักงานตามกฎหมายลักษณะอาญานั้น บ่งชัดถึงอำนาจและหน้าที่ กล่าวคือเมื่อมีอำนาจในวัดเหมือนเจ้าพนักงานแล้ว หากกระทำความผิดในหน้าที่ก็จะต้องเป็นผิดฐานเป็นเจ้าพนักงานกระทำความผิดด้วย

037