‘สถาบันฯสร้างชาติ’ จัดการประชุมใหญ่นานาชาติฯประจำปี ‘สาธารณสุข’ ยันดูแลคนทุกวัย ปั้นเศรษฐกิจสุขภาพ ดัน ‘ไทย’ เป็นฮับ ‘Medical and Wellness’ โลก

เมื่อวันที่ 25 มิ.ย.2568 มีการประชุมใหญ่นานาชาติว่าด้วยการสร้างชาติ สุขสภาพ และสันติสภาพบนฐานคุณธรรม ประจำปี 2568 (The International Convention on Nation-Building, Wellness & Peace Upon Morality 2025 – ICNWP 2025) ภายใต้หัวข้อ “การสร้างชาติ สุขสภาพ และ สันติภาพ ในโลกที่เต็มด้วยผู้สูงวัย” จัดโดย สถาบันการสร้างชาตินานาชาติ สถาบันการสร้างชาติประเทศไทย สถาบันการสร้างชาติ ประเทศมาเลเซีย สถาบันอนาคตศึกษาเพื่อการพัฒนา สมาคมสังคมศาสตร์แห่งประเทศไทย และAsia Future Institute (ประเทศเกาหลีใต้) โดยศ.ดร.เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์ หรือ ดร.แดน แคนดู ประธานสถาบันการสร้างชาตินานาชาติ  โดยได้รับเกียรติจากนางสาวแพทองธาร  ชินวัตร นายกรัฐมนตรี มอบหมายนางจตุพร โรจนพานิช รองปลัดกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ เป็นผู้แทนกล่าวปาฐกถาเปิด นายสมศักดิ์ เทพสุทิน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข และดร.โภคิน พลกุล อดีตรองนายกรัฐมนตรี ร่วมกล่าวปาฐกถาในช่วงพิธีการเปิดการประชุมใหญ่นานาชาติฯครั้งนี้ด้วย โอกาสนี้ยัง ได้รับเกียรติจากพลเอกคอนสแตนติโน ชิเว็งกา รองประธานาธิบดีแห่งสาธารณรัฐซิมบับเว ร่วมกล่าวปาฐกถาและเอกอัครราชทูตฟิลิปปินส์ประจำประเทศไทย, เอกอัครราชทูตกัวเตมาลาประจำประเทศไทยและเอกอัครราชทูตบังคลาเทศประจำประเทศไทย เข้าร่วมแสดงความยินดีในการประชุมนานาชาติครั้งนี้ด้วย

นายสมศักดิ์ กล่าวว่า การเพิ่มขึ้นของผู้สูงอายุเป็นความท้าทายมากปัจจุบัน องค์การสหประชาชาติ คาดการณ์ว่าจำนวนผู้สูงอายุจะเพิ่มขึ้นไปอยู่ในระดับประมาณ 2,000 ล้านคนในปี 2593 คิดเป็น 22% ของประชากรโลก สำหรับประเทศไทยได้เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างสมบูรณ์แบบแล้วในปี 2567 มีจำนวนผู้สูงอายุ ราว 14 ล้านคน หรือ 20.7% ของประชากรไทย โดยรัฐบาลและดระทรวงสาธารณสุข มีนโยบายในการดูแลผู้สูงอายุแบบไร้รอยต่อโดยมีเป้าหมายให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพที่ดีและอายุยืน ไม่ใช่เพียงแค่ผู้สูงวัยเท่านั้น กระทรวงสาธารณสุขมี 7 นโยบายเพื่อยกระดับการสาธารณสุขของไทย ให้คนไทยมีสุขภาพแข็งแรงทุกวัย เศรษฐกิจสุขภาพไทยมั่นคง โดยยกระดับระบบการดูแลสุขภาพ 30 บาทรักษาทุกที่ คนไทยห่างไกลโรคและยาเสพติดฯลฯ  รวมถึงการส่งเสริมให้ประชาชนเข้าถึงบริการสาธารณสุขอย่างครอบคลุมทุกพื้นที่ นอกจากนี้ มีนโยบาย ยกระดับภูมิปัญญาไทย นวดแผนไทย ซึ่งเป็นซอฟท์พาวเวอร์ของเรา เพิ่มศักยภาพปั้นเศรษฐกิจสุขภาพไปสู่ Medical and Wellness Hub ของโลก

ศ.ดร.เกรียงศักดิ์  กล่าวว่า"ความสูงวัยไม่ใช่การนับถอยหลังสู่ความเสื่อมถอย แต่คือเสียงเรียกจากภายในให้เราเติบโตขึ้น ลึกซึ้งขึ้น และเต็มใจส่งต่อสิ่งดีงาม" นั่นคือแนวคิดจุดเริ่มต้นของการชวนให้โลกร่วมกันออกแบบ "การสร้างชาติในโลกที่เต็มด้วยผู้สูงวัย" ใหม่ทั้งหมด—ไม่ใช่เพียงเพื่อปรับตัว แต่เพื่อพลิกระบบจากตัวเลขประชากร สู่การปรับระบบออกแบบสังคม  เมื่อโลกกำลังเข้าสู่ยุคที่คนอายุ 65 ปีขึ้นไปจะมีมากกว่า 1.6 พันล้านคนภายในปี 2593 โดยประเทศไทยเองกำลังจะกลายเป็น “ประเทศสูงวัยระดับสุดยอด” (super-aged society) ที่มีผู้สูงอายุมากกว่าร้อยละ 30 ของประชากรทั้งหมดภายในอีกไม่กี่ปี สิ่งที่น่าเป็นห่วงไม่ใช่ตัวเลข แต่คือระบบที่ยังคงแยกส่วน แก้ปัญหาแบบเฉพาะจุด และมองผู้สูงวัยเป็น “ภาระ” มากกว่า “ทุนทางสังคม” ดร.แดน จึงเสนอให้หยุดออกแบบสังคมแยกวัย แต่หันมาสร้างระบบที่ยืดหยุ่น บูรณาการ และให้ทุกวัยอยู่ร่วมกันอย่างมีคุณค่า ผ่านแนวคิด Longevity-Centred Nation-Building หรือ "การสร้างชาติบนฐานชีวิตที่ยืนยาว" ซึ่งไม่ได้หมายถึงการเพิ่มสวัสดิการ การขยายอายุการทำงานหรือการเกษียณ แต่คือการสร้างชาติที่ต้องออกแบบใหม่และปรับเปลี่ยนทั้งมิติคน ระบบ บริบท ผ่าน 3 เสาหลักอย่างเศรษฐกิจ สังคม การเมือง เพื่อให้ทุกช่วงวัยอยู่ร่วมกันอย่างมีส่วนร่วม มีศักดิ์ศรี และมีคุณค่า โดย “ต้องอาศัยอุดมการณ์การสร้างชาติที่ทุกคนเห็นพ้องต้องกันว่าให้ประโยชน์ชาติเป็นที่ตั้งก่อน (nation-first) ไม่ใช่ วัยหนึ่งวัยใดก่อน” ดร.แดนกล่าว 
 
ทั้งนี้ ศ.ดร.เกรียงศักดิ์ มีข้อเสนอแนะเชิงระบบด้วยว่า การออกพันธบัตรพิเศษ Global Elder Dividend Bond (GEDB) ที่เปิดให้ประเทศต่าง ๆ ลงทุนในศักยภาพของผู้สูงวัย ทั้งด้านทักษะ เทคโนโลยี หรือโครงการชุมชนร่วมวัย อันเป็นพันธบัตรพิเศษระดับโลกที่ลงทุนในโครงการพัฒนา "ทุนผู้สูงวัย" (Elder Capital) อย่างยั่งยืน และสามารถซื้อขายได้ในตลาดรอง พร้อมกลไก ESG ระดับสูง พร้อมกันนี้ยังเสนอการให้มี The Intergenerational Constitution Clause (ICC) นั่นคือ รัฐธรรมนูญของทุกประเทศควรมี “หมวดว่าด้วยความเป็นธรรมระหว่างรุ่น” (Intergenerational Equity) เพื่อปกป้องสิทธิของคนในอนาคตจากการออกนโยบายระยะสั้นของรัฐบาลปัจจุบันโดยกำหนดให้ทุกกฎหมายหรือนโยบายขนาดใหญ่ต้องผ่าน Future Impact Audit ต่ออนาคต เช่น การกู้เงินจำนวนมาก, การใช้ทรัพยากรธรรมชาติ, การตัดสวัสดิการผู้สูงอายุ ฯลฯ รวมถึงส่งเสริมให้ระบบนิติบัญญัติพิจารณา “ผลต่ออนาคต” อย่างเป็นรูปธรรมและมีความรับผิดรับชอบ นอกจากนี้ ยังเสนอให้มีการจัดตั้งกระทรวงแห่งความยืนยาวของชีวิต (Ministry of Longevity) และการใช้ AI วางแผนชีวิตแบบข้ามวัย เพื่อให้ผู้สูงวัยมีบทบาทในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ สังคม การเมืองได้อย่างเต็มที่

ศ.ดร.เกรียงศักดิ์ ได้เสนอยุทธศาสตร์ 10 ประการ ที่รัฐบาลควรเร่งดำเนินการเพื่อรองรับโลกที่เต็มไปด้วยผู้สูงอายุ ภายใต้แนวคิด CLEAR CIRCLE เช่น การออกกฎหมายรับประกันบำนาญขั้นต่ำ, การตั้งสภาประสานระบบบำนาญแห่งชาติ, การปฏิรูประบบดูแลผู้สูงวัยในระดับท้องถิ่น ไปจนถึงการรณรงค์ภาพลักษณ์ “ageing = asset” ผ่านสื่อและการศึกษา เป็นต้น

 “การประชุมใหญ่นานาชาติ ICNWP 2025 ไม่ใช่เพียงเวทีประชุมวิชาการเท่านั้น แต่เต็มไปด้วยนักคิด นักสร้าง และนักเปลี่ยนโลกจากทั่วทุกมุมโลก จึงนับเป็นการเริ่มต้นยุคใหม่ของการเขียนพิมพ์เขียวแห่งการสร้างชาติในโลกที่เต็มไปด้วยผู้สูงวัย...ไม่ใช่เพื่อใครบางคน ไม่ใช่เพื่อช่วงเวลาหนึ่ง แต่เพื่อ “ทุกเจเนอเรชันที่กำลังจะมาถึง” ให้อยู่อย่างมีศักดิ์ศรี และไม่มีใครถูกทอดทิ้งไว้ข้างหลัง”ศ.ดร.เกรียงศักดิ์  กล่าวสรุป
 
สำหรับการประชุมนานาชาติว่าด้วยการสร้างชาติ (ICNB) ประจำปี 2568 เป็นมากกว่าการประชุมเชิงวิชาการทั่วไป หากแต่เป็นเวทีระดับโลกที่เปิดโอกาสให้ประเทศต่าง ๆ ได้แลกเปลี่ยนองค์ความรู้ แนวปฏิบัติที่เป็นเลิศ และประสบการณ์เชิงนโยบายในการรับมือกับความเปลี่ยนแปลงทางประชากร เพื่อร่วมกันสร้างแนวทางในการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืนในบริบทของโลกที่กำลังเข้าสู่สังคมสูงวัย โดยการประชุมครั้งนี้มุ่งเน้นการส่งเสริมความร่วมมือระหว่างภาคส่วนต่าง ๆ ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ภาควิชาการ และภาคประชาสังคม เพื่อร่วมกันแลกเปลี่ยนความคิด วิเคราะห์นโยบายเชิงนวัตกรรม และพัฒนากลยุทธ์ที่ส่งเสริมประชากรสูงวัยให้สามารถมีบทบาทในการขับเคลื่อนความเจริญก้าวหน้าของประเทศต่อไปอย่างมีศักยภาพ การส่งเสริมการสนทนาแบบบูรณาการและความร่วมมือในระดับนานาชาติจึงถือเป็นกลไกสำคัญในการเปลี่ยนความท้าทายให้กลายเป็นแรงขับเคลื่อนใหม่แห่งการเสริมสร้างความแข็งแกร่งทางเศรษฐกิจ ความเป็นธรรมทางสังคม และการพัฒนาในระยะยาว