กลุ่มอนุรักษ์น้ำ‘ซับคำป่าหลาย’ จัดงานบุญสืบชะตาครั้งที่ 6

15 ธันวาคม 2568  อาจารย์สุรินทร์  อ้นพรม นักวิชาการ   นางสมัย  พันธโคตร กลุ่มอนุรักษ์น้ำซับคำป่าหลาย  นางจุฑามาส  ศรีหัตถผดุงกิจ  และตัวแทนกลุ่มอนุรักษ์ป่าภูยูง จัดงานบุญสืบชะตาน้ำซับคำป่าหลาย ครั้งที่ 6 ณ  ป่าต้นน้ำซับคำป่าหลาย  บ้านแก้ง–โนนคำ ต.คำป่าหลาย อ.เมือง จ.มุกดาหาร โดยมีกลุ่มอนุรักษ์น้ำซับคำป่าหลายเกิดจากการรวมตัวของพี่น้องประชาชนในพื้นที่ตำบลคำป่าหลาย อำเภอเมือง จังหวัดมุกดาหาร  เพื่อปกป้องที่ดินทำกินและผืนแผ่นดินถิ่นเกิดจากนโยบาย โครงการพัฒนาและกฎหมายที่ไม่เป็นธรรมของรัฐและทุน กลุ่มตั้งขึ้นเพื่อเรียกร้องสิทธิและเสรีภาพของประชาชนในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม ระบบนิเวศ และสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐานของชุมชน

หลังรัฐประหาร 22 พฤษภาคม 2557 นโยบายและโครงการพัฒนาต่าง ๆ ส่งผลให้ประชาชนในพื้นที่ 11 ตำบลของ 3 อำเภอริมแม่น้ำโขง ได้แก่ อำเภอเมือง อำเภอหว้านใหญ่ และอำเภอดอนตาล ถูกประกาศเป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษจังหวัดมุกดาหาร และถูกกดดันด้วยคำสั่ง คสช. ที่ 64/2557, 66/2557 และ 72/2557 ซึ่งนำไปสู่การแย่งยึดที่ดินทำกินของราษฎรอย่างไม่เป็นธรรม 

ระลอกแรก ปี 2559 บริษัทเอกชนยื่นขอประทานบัตรทำเหมืองหินทรายในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าดงหมูแปลง 2 กลุ่มร่วมคัดค้านจนสามารถยับยั้งการขอประทานบัตรได้ โดยสภาเทศบาลตำบลคำป่าหลายมีมติไม่อนุญาตให้ทำเหมืองในที่ดินป่าชุมชนหรือที่ดินกรรมสิทธิ์ส่วนรวมของราษฎร  ระลอกสอง ปี 2561–2565 เจ้าหน้าที่ป่าไม้และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องรื้อถอนสิ่งปลูกสร้างและแจ้งความดำเนินคดีต่อราษฎร แต่ประชาชนไม่ยอมจำนน มีการร้องเรียนต่อผู้ว่าราชการจังหวัดและหน่วยงานระดับชาติ

จนในปี 2565 คณะทำงานแก้ไขปัญหาจังหวัดมุกดาหารมีมติให้ราษฎรสามารถเข้าทำกินได้ ยกเลิกการแจ้งความ และยอมรับว่าการตรวจยึดที่ดินเป็นการกระทำผิดพลาด  ระลอกสาม ปี 2565 โครงการกังหันลมและพลังงานทางเลือกเข้ามายื่นขอใช้พื้นที่ป่าสงวนป่าดงหมูแปลง 2 เพื่อโครงการผลิตไฟฟ้าพลังงานลม แม้โครงการจะถูกนำเสนอว่าเป็น “พลังงานสะอาด”

แต่ในทางปฏิบัติกลับเป็นการใช้กฎหมายป่าไม้ ขับไล่ชาวบ้านจากพื้นที่ทำกิน และเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการแย่งยึดที่ดิน ซึ่งสร้างผลกระทบต่อความมั่นคงในวิถีชีวิตของชาวบ้านอย่างหนัก ต่อมากรมป่าไม้ได้มีหนังสือถึงผู้ว่าราชการจังหวัดเพื่อขอพักใบอนุญาต เนื่องจากมีแนวโน้มว่าโครงการไม่ปฏิบัติตามเงื่อนไข แต่ความกังวลของชุมชนยังคงอยู่ เพราะปัญหาเกิดจากโครงสร้างอำนาจและนโยบายรัฐที่อนุญาตให้ทุนเข้ามาเอาที่ดินของชาวบ้านได้อย่างต่อเนื่อง 

จากทั้ง 3 ระลอกของเหตุการณ์ ชี้ให้เห็นชัดเจนว่าชาวบ้านถูกกระทำโดยกระบวนการแย่งยึดที่ดินผ่านนโยบายของรัฐอย่างต่อเนื่อง นำไปสู่การสูญเสียความมั่นคงในที่ดินทำกิน รายได้ และวิถีชีวิตดั้งเดิม การมาของ “พลังงานสะอาด” ผ่านโครงการกังหันลมยิ่งตอกย้ำความไม่เป็นธรรมนี้ เพราะไม่เพียงไม่สะอาดในกระบวนการ เบื้องหลังคำว่า “พัฒนา”ดังนั้นกลุ่มอนุรักษ์น้ำซับคำป่าหลายจึงจัดงานบุญสืบชะตาน้ำซับคำป่าหลายในปี 2568 เพื่อสืบสานประเพณีบุญสืบชะตาแหล่งน้ำซับ อันเป็นต้นน้ำและหัวใจของระบบนิเวศในพื้นที่ สร้างความเข้าใจเรื่องสิทธิชุมชนต่อที่ดินทำกิน ทรัพยากรธรรมชาติ และการจัดการป่าไม้ และสะท้อนปัญหาการแย่งยึดที่ดินจากโครงการพัฒนา

ในงานได้มีกิจกรรมการทำบุญตักบาตรและถวายภัตตาหารเช้า  รับประทานอาหารเช้าร่วมกัน การแสดง  “พลังงานสะอาดที่ไม่สะอาด : สิทธิชุมชน ทรัพยากร และการแย่งยึดที่ดิน”  การจัดเวทีเสวนา  โดยอาจารย์สุรินทร์  อ้นพรม นักวิชาการ  นางสมัย  พันธโคตร กลุ่มอนุรักษ์น้ำซับคำป่าหลาย   ซึ่งมีนางจุฑามาส  ศรีหัตถผดุงกิจ ผู้ดำเนินรายการ พร้อมทั้งมีการจัดรำวงระดมทุนเพื่อสนับสนุนการเคลื่อนไหวกลุ่มอนุรักษ์น้ำซับคำป่าหลาย