เรียกว่า "ฮือฮา" กันตั้งแต่วันแรกที่เป็นข่าว กับกรณีของ ธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ รองประธานบริหารกลุ่มบริษัทไทยซัมมิท ชายผู้ถูกให้สมญานามว่า "ไพร่หมื่นล้าน" เผยแนวคิดจัดตั้งพรรคการเมือง โดยชูธง "พรรคของคนรุ่นใหม่" หวังนำประเทศไทยออกจากวังวนของการเมืองแบบเดิมๆ จนเมื่อวันที่ 15 มี.ค. 2561 ที่มีการแถลงข่าวพร้อมเดินทางไปจดทะเบียนพรรคกับสำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ธนาธร เปิดตัวพรรคอย่างเป็นทางการในชื่อ "พรรคอนาคตใหม่" ซึ่งแม้จะยังประกาศนโยบายไม่ได้เพราะติดคำสั่งคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) เรื่องห้ามทำกิจกรรมทางการเมือง แต่ในวันเปิดตัวพรรค เขาก็ได้ประกาศสิ่งที่ทำให้ทุกฝ่ายต้องจับตามอง นั่นคือ..

“พรรคอนาคตใหม่ ไม่ใช่พรรคเลือกข้าง แต่เรามีจุดยืน ข้างไหนที่ล้ำเส้นจุดยืนนี้ เราจะต่อต้าน และโจมตี ทั้งประชาธิปัตย์ และเพื่อไทย รวมถึง นายทักษิณ ชินวัตร และ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ถ้าข้ามเส้นจุดยืนเมื่อไหร่ เราจะวิพากษ์วิจารณ์ และต่อต้านทันที ซึ่งสมาชิกเราชัดเจนเรื่องนี้ เราไม่ใช่พรรคทางเลือก แต่จะเป็นพรรคทางหลัก ที่มีส่วนร่วมในการแก้ปัญหาประชาธิปไตย และพาสังคมเดินไปข้างหน้า

ทุกพรรคการเมืองจะเป็นคู่แข่งของเรา เราจะต่อสู้ในสนาม ทุกเขตเลือกตั้ง ทุกชนชั้นอาชีพ เพื่อทุกคะแนนเสียง อุดมการณ์ทางการเมืองจะเป็นตัวกำหนดว่าจะถือข้างใคร อย่างไหน เมื่อไหร่ ตราบใดที่เราทำงานการเมืองอยู่ จะไม่ประนีประนอมกับจุดยืนนี้ ถ้าตราบใดพรรคอนาคตใหม่ประนีประนอมกับจุดยืนนี้ ผมจะเป็นคนแรกที่ลาออกเอง”

ขณะเดียวกัน การมีชื่อของ ปิยบุตร แสงกนกกุล อาจารย์คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (มธ.) ซึ่งมีชื่อเสียงในฐานะสมาชิกกลุ่ม "นิติราษฎร์" กลุ่มนักวิชาการที่ก่อตั้งขึ้นเพื่อรณรงค์ขับเคลื่อนให้แก้ไขกฎหมายอาญาว่าด้วยการหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ หรือ "มาตรา 112" เมื่อหลายปีก่อน อีกทั้ง ปิยบุตร ยังมีสัมพันธ์อันดีกับ สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล อดีตอาจารย์ มธ. ที่หลบหนีการเรียกตัวของ คสช. อยู่ในฝรั่งเศส และ ปวิน ชัชวาลพงศ์พันธ์ อาจารย์มหาวิทยาลัยเกียวโต ประเทศญี่ปุ่น โดย 2 คนหลังมีความชัดเจนในจุดยืนวิพากษ์วิจารณ์สถาบันกษัตริย์ของไทย

ธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ

แน่นอนสำหรับกลุ่มคนที่ "ไม่เอาทักษิณ-ไม่ชอบเสื้อแดง" พรรคอนาคตใหม่ของธนาธรคงหาแนวร่วมได้ยาก เห็นได้จากแม้ยังไม่ถึงวันจดทะเบียนพรรคอย่างเป็นทางการ เพียงมีข่าวการก่อตั้งพรรค ธนาธรก็ถูกโจมตีในฐานะที่เขาคือ "หลานชาย" ของอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคมและกระทรวงอุตสาหกรรม สุริยะ จึงรุ่งเรืองกิจ 1 ในคณะรัฐมนตรี (ครม.) สมัยรัฐบาลพรรคไทยรักไทย ที่มี พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร (ยศในขณะนั้น) เป็นนายกรัฐมนตรี

ในยุคสมัยของรัฐบาลพรรคไทยรักไทย ช่วงปี 2544-2549 สุริยะ ตกเป็นข่าวอื้อฉาวในกรณีเครื่องเอกซเรย์ตรวจสัมภาระที่ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ หรือที่คุ้นหูในชื่อ "ซีทีเอ็กซ์" (CTX) หลังมีรายงานว่าจัดซื้อมาในราคาแพงเกินจริง อย่างไรก็ตาม 28 ส.ค. 2555 สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) สรุปเรื่องนี้ว่า สุริยะ "ไม่มีความผิด" เนื่องจากหลักฐานที่กล่าวหานั้นมีน้ำหนักไม่เพียงพอให้เชื่อได้ว่ามีส่วนเกี่ยวข้อง แต่ในทางการเมืองแล้ว สุริยะก็มี "บาดแผล" เป็นที่เรียบร้อย และกระทบมายังธนาธรผู้เป็นหลานด้วย

2 รัฐมนตรียุค "ทักษิณ ชินวัตร" แห่งพรรคไทยรักไทย :  (ซ้าย) สุริยะ จึงรุ่งเรืองกิจ, (ขวา) วัฒนา เมืองสุข

ยิ่งเมื่อบวกกับท่าทีของ วัฒนา เมืองสุข อดีต รมว.อุตสาหกรรม และอดีต รมว.พัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) สมัยรัฐบาลไทยรักไทย ซึ่งปัจจุบันเป็นแกนนำพรรคเพื่อไทย "พรรครุ่นที่ 3" ของทักษิณ ชินวัตร ก็ยิ่งทำให้ธนาธรและลูกพรรคถูกมองว่าเป็น "เพื่อไทย-เสื้อแดงสาขา 2" หลังวัฒนาโพสต์ข้อความบนเฟซบุ๊กส่วนตัว "Watana Muangsook" เมื่อ 16 มี.ค. 2561 แสดงท่าทีสนับสนุนธนาธร ความตอนหนึ่งระบุว่า

“ผมขอแสดงความยินดีกับพรรคอนาคตใหม่ที่ได้ยื่นคำขอจดแจ้งพรรคต่อ กกต. การเกิดของพรรคใหม่ยังทำให้ประชาชนได้เห็นความเลวของเผด็จการมากขึ้น ตั้งแต่การพยายามหาเรื่องเตะสกัดไม่ว่าจะเป็นการสร้างข้อจำกัดหยุมหยิม เช่น ห้ามนำเสนอนโยบาย เป็นต้น ไม่นับรวมการใส่ร้ายป้ายสีของบรรดาลิ่วล้อทั้งหลายด้วยข้อหาอมตะนิยมคือล้มเจ้า ผมจึงขอให้กำลังใจน้องๆ จากพรรคอนาคตใหม่ที่จะมาช่วยกันทำการเมืองให้เป็นของประชาชน ยกเลิกสิ่งที่เผด็จการทำไว้และเอาตัวคนที่ละเมิดสิทธิประชาชนมาลงโทษ”

ทว่าปัญหาของธนาธรคงไม่ได้มีแต่ความยากในการหาแนวร่วมจากฝ่ายตรงข้ามเท่านั้น แม้แต่กลุ่มคนที่มีภาพว่าเป็น “คอเดียวกัน” ก็ไม่แน่ว่าจะให้การสนับสนุนอย่างเต็มที่ เช่น ท่าทีของ ใจ อึ๊งภากรณ์ อดีตอาจารย์คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ที่หลบหนีคดีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพอยู่ในอังกฤษ เขียนบทความ "คำถามคาใจกับการก่อตั้งพรรคคนรุ่นใหม่ของปิยบุตรกับธนาธร" ลงในเว็บบล็อกส่วนตัว ตั้งข้อสังเกตว่า แม้แนวคิดของธนาธรรวมถึงปิยบุตรจะดี แต่ปัญหาคือ "จะทำได้จริงแค่ไหน?" เพราะสวนทางกับผู้มีอำนาจในไทยอย่างสิ้นเชิง

ใจ อึ๊งภากรณ์ (กลาง) ผู้หลบหนีคดีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพอยู่ในอังกฤษ และยังเป็นนักวิชาการที่นิยมความคิดทางการเมืองแบบ "ฝ่ายซ้าย" หรือแนวสังคมนิยมประชาธิปไตย

อาทิ "การรักษาวินัยการคลัง" ที่ฝ่ายอนุรักษ์นิยมของไทยยึดถือนโยบายนี้มาตลอด และล่าสุดยังถูกบรรจุลงในแผนยุทธศาสตร์ชาติอีกต่างหาก พรรคอนาคตใหม่จะคัดค้านได้อย่างไร? "รัฐสวัสดิการ" การใช้จ่ายงบประมาณเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตผู้คนอย่างถ้วนหน้าดังที่ปรากฏในยุโรปจะทำได้หรือไม่? "ภาษีอัตราก้าวหน้า" รวยมากยิ่งต้องจ่ายภาษีมาก พรรคจะกล้าเสนอหรือเปล่า? รวมถึงการ "ปรับปรุงความเป็นอยู่ของผู้ใช้แรงงาน" อีกด้วยที่ยังเป็นคำถามถึงธนาธร หากจะทำให้ได้ตามจุดยืนที่เสนอไว้

เหตุที่ตั้งคำถามเช่นนี้?..ใจ ชี้ไปที่ธนาธร ในฐานะเป็นผู้บริหาร บ.ไทยซัมมิท โดยตรง เพราะเมื่อย้อนกลับไปเมื่อปี 2549 พนักงานบริษัทไทยซัมมิท อีสเทิร์น ซีบอร์ด ออโต้พาร์ท อินดัสตรี จำกัด จำนวน 260 คน ถูกเลิกจ้างงานเพราะได้ไปสมัครเป็นสมาชิกของสหภาพแรงงานฟอร์ดและมาสด้าประเทศไทย ต่อมาในปี 2557  บริษัทซัมมิทมีการกดดันให้พนักงานทำงานล่วงเวลา แทนที่จะจ่ายค่าจ้างในระดับเพียงพอและรับสมัครคนงานเพิ่ม และบริษัทก็ลงโทษพนักงานที่ไม่ให้ความร่วมมือในการทำงานล่วงเวลา นอกจากนี้ทางบริษัทได้ออกคำสั่งให้กรรมการสหภาพ 4 ท่าน คือ ประธาน รองประธาน กรรมการพื้นที่แหลมฉบัง และกรรมการพื้นที่ระยอง หยุดปฏิบัติงาน เพื่อหวังปลดออก

“สรุปแล้วบริษัทซัมมิทของ ธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ มีประวัติการปราบปรามสหภาพแรงงาน และละเมิดสิทธิเสรีภาพพื้นฐานในการรวมตัวกันของลูกจ้าง สิ่งเหล่านี้จะขัดแย้งกับนโยบายของพรรคคนรุ่นใหม่ที่ประกาศว่าจะพาคนไทยออกจากยุคเผด็จการหรือไม่? หรือพรรคจะไม่สนใจประชาธิปไตยในสถานที่ทำงาน? นอกจากนี้พรรคจะมีนโยบายที่ดีกว่ารัฐบาลอื่นๆ ในเรื่องการขึ้นอัตราค่าจ้างขั้นต่ำหรือไม่? จะมีนโยบายในการลดชั่วโมงการทำงานของคนทำงานเพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิตหรือไม่?” ใจ กล่าวไว้ในบทความของเขา

หากไม่ยึดติดกับสถานีผู้มีคดีหมิ่นสถาบันเบื้องสูง ต้องบอกว่าข้อสังเกตดังกล่าวของ ใจ อึ๊งภากรณ์ "ไม่นำมาพิจารณาคงไม่ได้" เพราะอย่าลืมว่าทั้งกลุ่มที่ชอบและไม่ชอบทักษิณ ไม่ว่าจะสวมเสื้อสีไหนมีจุดยืนทางการเมืองแบบใด ส่วนใหญ่ก็ยังคงเป็น "มนุษย์เงินเดือน" ในสถานประกอบการ "หาเช้ากินค่ำ" กันทั้งนั้นไม่ว่าจะเป็นงานใช้แรงงานหรืองานในออฟฟิศก็ตาม ดังนั้นหากธนาธร ไม่อาจ "ลบภาพอดีต" ที่ตนเองเคยเกี่ยวข้องได้ คงยากที่จะได้รับการสนับสนุนจากคนกลุ่มนี้ ซึ่งแรงงานไทยในระบบสถานประกอบการนั้นมีอยู่ถึงสิบกว่าล้านคนทั่วประเทศ 

(ซ้ายบน) สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล , (ซ้ายล่าง) ปวิน ชัชวาลพงศ์พันธ์ 2 นักวิชาการที่มีจุดยืนชัดเจนในการวิพากษ์วิจารณ์สถาบันเบื้องสูงของไทย

(ขวา) ปิยบุตร แสงกนกกุล อดีตสมาชิกกลุ่มนิติราษฎร์ที่ผลักดันการแก้ไขกฎหมายอาญามาตรา 112 ซึ่งปัจจุบันหันมาร่วมจัดตั้งพรรคอนาคตใหม่

เช่นเดียวกัน..ปิยบุตรได้ประกาศในวันที่ 15 มี.ค. วันเดียวกับการจดทะเบียนพรรค ว่า "คณะนิติราษฎร์นั้นก็ยังเป็นกลุ่มนักวิชาการที่ใช้เสรีภาพในการนำเสนองานวิชาการต่อไป ซึ่งไม่เกี่ยวข้องกัน" เพราะวันนี้เปลี่ยนบทบาทมาลงสนามการเมือง พรรคนี้เป็นของสมาชิกทุกคน ซึ่งนโยบายที่จะนำเสนอมีหลากหลาย ที่จะเกิดจากการตัดสินใจของสมาชิก และการรับฟังความคิดเห็นของประชาชน แน่นอนสำหรับคนที่ไม่เห็นด้วยกับนิติราษฎร์ ก็คงยังไม่ไว้วางใจอยู่แล้วว่าปิยบุตรจะ "ตัดขาด" จากนิติราษฎร์จริงอย่างที่พูดหรือไม่?

แต่ท่าทีของปิยบุตร ยังอาจกลายเป็น "คำถามจากฝ่ายต่อต้านอนุรักษ์นิยมไทย" ด้วยเช่นกัน ดังที่ ใจ เขียนไว้ว่า "การพาสังคมไทยออกจากเผด็จการมีอีกหลายประเด็นที่สำคัญที่ต้องพูดถึง" เช่นการยกเลิกกฎหมาย 112 การปล่อยนักโทษการเมืองทุกคน การลดบทบาทและงบประมาณทหาร การส่งเสริมพลังงานทางเลือกเพื่อปกป้องสิ่งแวดล้อม และในการยกเลิกเผด็จการของพวกหัวอนุรักษ์นิยมต่อสิทธิเสรีภาพของสตรี ต้องมีการพูดถึงสิทธิที่จะทำแท้งซึ่งเป็นสิทธิเหนือร่างกายตัวเอง พรรคจะมีการขับเคลื่อนเรื่องสำคัญต่างๆ โดยไม่เน้นแต่ในรัฐสภาอย่างเดียวหรือไม่?

ฉะนั้นแม้จะเป็นที่ฮือฮาและจับตามอง แต่ หนทางของพรรคอนาคตใหม่บนสนามการเมืองไทย "ไม่ได้โรยด้วยกลีบกุหลาบ" แน่ๆ เพราะทั้ง "ฝ่ายซ้าย-ฝ่ายขวา" ต่างก็มีคำถามกับธนาธรและคณะ ซึ่งหากพวกเขาไม่อาจ "เคลียร์ทุกปม" การช่วงชิงแนวร่วมจากพรรคการเมือง-กลุ่มการเมืองเดิมที่ฐานแน่นหนา..คงเป็นไปได้ยาก!!!