นางอรมน ทรัพย์ทวีธรรม อธิบดีกรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์ เปิดเผยว่า ปัจจุบันธุรกิจสมุนไพร ถือเป็นโอกาสของผู้ประกอบการรายย่อย/รายย่อมของไทยในการทำธุรกิจ เป็นการเปลี่ยนภูมิปัญญาท้องถิ่นในครอบครัวสู่ผู้ประกอบการในตลาดอุตสาหกรรม โดยมูลค่าผลิตภัณฑ์สมุนไพรทั่วโลกปี 2565 มีมูลค่าสูงถึง 199.07 พันล้านเหรียญสหรัฐ หรือประมาณ 6,796,249,800,000 บาท และคาดว่าปี 2576 มูลค่าจะอยู่ที่ 417.99 พันล้านเหรียญสหรัฐ หรือประมาณ 14,270,178,600,000 บาท

ทั้งนี้ ธุรกิจสมุนไพรเติบโตตามกระแสการรักสุขภาพของผู้คนทั่วโลก โดยเฉพาะหลังการระบาดของโควิด-19 ทำให้ตลาดสมุนไพรเติบโตขึ้นเป็นอย่างมาก รวมทั้งกระแสความนิยมในการบริโภค/อุปโภคผลิตภัณฑ์ ออร์แกนิก ยิ่งตอกย้ำตลาดสมุนไพรให้ขยายวงกว้างและมีกลุ่มผู้บริโภคหลายหลากมากขึ้น ซึ่งไม่เพียงแต่มนุษย์เท่านั้น ยังมีผลิตภัณฑ์สมุนไพรสำหรับสัตว์ และสมุนไพรในการกําจัดศัตรูพืช เกิดขึ้นอีกด้วย ดังนั้นจึงเป็น โอกาสที่สำคัญสำหรับผู้ประกอบการเอสเอ็มอีของไทย ในการเข้าทำธุรกิจในช่วงเวลานี้เป็นอย่างมาก

โดยธุรกิจสมุนไพรของไทย แบ่งเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มเพาะปลูก กลุ่มผลิต/แปรรูป และกลุ่มขายปลีก/ขายส่ง ซึ่งจากข้อมูลในระบบ DBD DataWarehouse+ ของกรมฯ พบว่าธุรกิจสมุนไพรในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา (ปี 2562-2566) มีแนวโน้มการเติบโตที่ดี และมีทิศทางการประกอบธุรกิจที่เป็นบวก โดยปี 2562 มีการจดทะเบียนจัดตั้งธุรกิจ 1,303 ราย ทุนจดทะเบียน 2,178.55 ล้านบาท, ปี 2563 จัดตั้ง 1,547 ราย เพิ่มขึ้น 18.73% ทุนจดทะเบียน 5,344.15 ล้านบาท (เพิ่มขึ้น 145.31%, ปี 2564 จัดตั้ง 2,343 ราย เพิ่มขึ้น 51.46% ทุนจดทะเบียน 4,424.56 ล้านบาท ลดลง 17.21%, ปี 2565 จัดตั้ง 2,571 ราย เพิ่มขึ้น 9.74% ทุนจดทะเบียน 5,957.21 ล้านบาท เพิ่มขึ้น 34.64%, ปี 2566 จัดตั้ง 2,534 ราย ลดลง 1.44% ทุนจดทะเบียน 5,855.62 ล้านบาท ลดลง 1.71% และ 7 เดือนแรก ปี 2567 จัดตั้ง 1,452 ราย ทุนจดทะเบียน 3,128398 ล้านบาท

ในขณะที่ธุรกิจสมุนไพรปี 2564 ทำรายได้ 867,531.41 ล้านบาท กำไร 38,760.99 ล้านบาท, ปี 2565 ทำรายได้ 905,960.10 ล้านบาท เพิ่มขึ้น 4.43% กำไร 33,311.40 ล้านบาท ลดลง 14.06% และปี 2566 ทำรายได้ 872,466.83 ล้านบาท ลดลง 3.70% กำไร 27,497.70 ล้านบาท ลดลง 17.46% ทั้งนี้แม้ช่วงปี 2565-2566 การทำรายได้จะลดลงเล็กน้อย แต่ในระยะยาวคาดว่าจะกลับมาเติบโตจากกระแสการนําสมุนไพรมารักษาโรคและเทรนด์รักสุขภาพ โดยการนําสมุนไพรมาใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ

นางอรมน กล่าวว่า การลงทุนของชาวต่างชาติในธุรกิจสมุนไพรไทย มีมูลค่า 38,707.25 ล้านบาท หรือคิดเป็น 26.23% ของการลงทุนธุรกิจสมุนไพรโดยรวม (ผู้ประกอบการไทยลงทุน 108,873.59 ล้านบาท หรือคิดเป็น 73.77%) โดยชาวต่างชาติที่ลงทุนสูงสุด 3 อันดับแรก คือ อเมริกัน 11,809.12 ล้านบาท สัดส่วน 30.51% ญี่ปุ่น 5,082.04 ล้านบาท สัดส่วน 13.13% สิงคโปร์ 3,274.73 ล้านบาท สัดส่วน 8.46% และอื่นๆ 18,541.36 ล้านบาท สัดส่วน 47.90%ส่วนใหญ่เป็นการร่วมลงทุนระหว่างคนไทยกับชาวต่างชาติ ทั้งในกลุ่มเพาะปลูก กลุ่มผลิต/แปรรูป และกลุ่มขายปลีก/ขายส่ง เป็นต้น

ทั้งนี้ข้อมูล ณ วันที่ 31 กรกฎาคม 2567 ธุรกิจสมุนไพรมีนิติบุคคลดำเนินกิจการอยู่ 18,342 ราย ทุนจดทะเบียนรวม 147,580.84 ล้านบาท ส่วนตลาดผลิตภัณฑ์สมุนไพรในไทยปี 2566 มีมูลค่าสูงถึง 56.94 พันล้านบาท มูลค่าการส่งออกพืชสมุนไพรอยู่ที่ 483.73 ล้านบาท และสารสกัดสมุนไพร 382.16 ล้านบาท